پرسش

با سلام
لطفا توضیح بفرمایید رایت و استفاده از سی دی های مذهبی كه رایت آنها شرعا حرام خوانده شده چه حكمی دارد با این وجود كه برخی مراكز فرهنگی به فروش سی دی های رایت شده می ÷ردازند.
با تشكر

پاسخ

با سلام و عرض ادب و احترام ،
به نظر می رسد موضوع مورد سوال شما مشمول حكم ماده 2 قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان بوده و با توجه به این قانون ضمانت اجرای عدم رعایت حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار هنری ، علمی ، مذهبی و ... معلوم و مشخص است .متن این قانون به ترتیب زیر می باشد .
قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان : فصل یكم - تعاریف ماده 1 - از نظر این قانون به مولف و مصنف و هنرمند "پدیدآورنده " و به آن چه از راه دانش یا هنر و یا ابتكار آنان پدید می آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی كه در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن به كار رفته "اثر" اطلاق می شود. ماده 2 - اثرهای مورد حمایت این قانون به شرح زیر است : 1 - كتاب و رساله و جزوه و نمایشنامه و هر نوشته دیگر علمی و فنی و ادبی و هنری . 2 - شعر و ترانه و سرود و تصنیف كه به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد. 3 - اثر سمعی و بصیری به منظور اجرا در صحنه های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون كه به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد. 4 - اثر موسیقی كه به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد. 5 - نقاشی و تصویر و طرح و نقش و نقشه جغرافیایی ابتكاری و نوشته ها و خطهای تزیینی و هر گونه اثر تزیینی و اثر تجسمی كه به هر طریق و روش به صورت ساده یا تركیبی به وجود آمده باشد. 6 - هر گونه پیكره (مجسمه ). 7 - اثر معماری از قبیل طرح و نقشه ساختمان . 8 - اثر عكاسی كه با روش ابتكاری و ابداع پدید آمده باشد. 9 - اثر ابتكاری مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی و نقشه قالی و گلیم . 10 - اثر ابتكاری كه بر پایه فرهنگ عامه (فولكلور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد. 11 - اثر فنی كه جنبه ابداع و ابتكار داشته باشد. 12 - هر گونه اثر مبتكرانه دیگر كه از تركیب جند اثر از اثرهای نامبرده در این فصل پدید آمده باشد. فصل دوم - حقوق پدید آورنده ماده 3 - حقوق پدیدآورنده شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و حق بهره برداری مادی و معنوی از نام و اثر او است . ماده 4 - حقوق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مكان نیست و غیر قابل انتقال است . ماده 5 - پدیدآورنده اثرهای مورد حمایت این قانون می تواند استفاده از حقوق مادی خود را در كلیه موارد و از جمله موارد زیر به غیر واگذار نماید: 1 - تهیه فیلمهای سینمایی و تلویزیونی و مانند آن . 2 - نمایش صحنه ای مانند تئاتر و باله و نمایشهای دیگر. 3 - ضبط تصویری یا صوتی اثر بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر. 4 - پخش از رادیو و تلویزیون و وسائل دیگر. 5 - ترجمه و نشر و تكثیر و عرضه اثر از راه چاپ و نقاشی و عكاسی و گراور و كلیشه و قالب ریزی و مانند آن . 6 - استفاده از اثر در كارهای علمی و ادبی و صنعتی و هنری و تبلیغاتی . 7 - به كار بردن اثر در فراهم كردن یا پدید آوردن اثرهای دیگری كه در ماده دوم این قانون درج شده است . ماده 6 - اثری كه با همكاری دو یا چند پدیدآورنده به وجود آمده باشد و كار یكایك آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترك نامیده می شود و حقوق ناشی از آن حق مشاع پدید آورندگان است . ماده 7 - نقل از اثرهایی كه انتشار یافته است و استناد به آنها به مقاصد ادبی و علمی و فنی و آموزشی و تربیتی و به صورت انتقاد و تقریظ با ذكر ماخذ در حدود متعارف مجاز است . تبصره - ذكر ماخذ در مورد جزوه هایی كه برای تدریس در موسسات آموزشی توسط معلمان آنها تهیه و تكثیر می شود الزامی نیست مشروط بر این كه جنبه انتفاعی نداشته باشد. ماده 8 - كتابخانه های عمومی و موسسات جمع آوری نشریات و موسسات علمی و آموزشی كه به صورت غیر انتفاعی اداره می شوند می توانند طبق آیین نامه ای كه به تصویب هیات وزیران خواهد رسید از اثرهای مورد حمایت این قانون از راه عكسبرداری یا طرق مشابه آن به میزان مورد نیاز و متناسب با فعالیت خود نسخه برداری كنند. ماده 9 - وزارت اطلاعات می تواند آثاری را كه قبل از تصویب این قانون پخش كرده و یا انتشار داده است پس از تصویب این قانون نیز كماكان مورد استفاده قرار دهد. ماده 10 - وزارت آموزش و پرورش می تواند كتابهای درسی را كه قبل از تصویب این قانون به موجب قانون كتابهای درسی چاپ و منتشر كرده است كماكان مورد استفاده قرار دهد. ماده 11 - نسخه برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون مذكور در بند 1 از ماده 2 و ضبط برنامه های رادیویی و تلویزیونی فقط در صورتی كه برای استفاده شخصی و غیر انتفاعی باشد مجاز است . فصل سوم مدت حمایت از حق پدید آورنده و حمایتهای قانونی دیگر ماده 12 - مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورنده موضوع این قانون كه به موجب وصایت یا وراثت منتقل می شود از تاریخ مرگ پدید آورنده سی سال است و اگر وارثی وجود نداشته باشد یا بر اثر وصایت به كسی منتقل نشده باشد برای همان مدت به منظور استفاده عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت . تبصره - مدت حمایت اثر مشترك موضوع ماده 6 این قانون سی سال بعد از فوت آخرین پدیدآورنده خواهد بود. ماده 13 - حقوق مادی اثرهایی كه در نتیجه سفارش پدید می آید تا سی سال از تاریخ پدید آمدن اثر متعلق به سفارش دهنده است مگر آن كه برای مدت كمتر یا ترتیب محدودتری توافق شده باشد. تبصره - پاداش و جایزه نقدی و امتیازاتی كه در مسابقات علمی و هنری و ادبی طبق شرایط مسابقه به آثار مورد حمایت این قانون موضوع این ماده تعلق می گیرد متعلق به پدید آورنده خواهد بود. ماده 14 - انتقال گیرنده حق پدید آورنده می تواند تا سی سال پس از واگذاری از این حق استفاده كند مگر این كه برای مدت كمتر توافق شده باشد. ماده 15 - در مورد مواد 13 و 14 پس از انقضای مدتهای مندرج در آن مواد استفاده از حق مذكور در صورت حیات پدید آورنده متعلق به خود او و در غیر این صورت تابع ترتیب مقرر در ماده 12 خواهد بود. ماده 16 - در موارد زیر حقوق مادی پدیدآورنده از تاریخ نشر یا عرضه به مدت سی سال مورد حمایت این قانون خواهد بود: 1 - اثرهای سینمایی یا عكاسی . 2 - هر گاه اثر متعلق به شخص حقوقی باشد و یا حق استفاده از آن به شخص حقوقی واگذار شده باشد. ماده 17 - نام و عنوان و نشانه ویژه ای كه معرف اثر است از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود و هیچ كس نمی تواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی كه القا شبهه كند به كار برد. ماده 18 - انتقال گیرنده و ناشر و كسانی كه طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را به منظور انتفاع دارند باید نام پدیدآورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر همراه اثر یا روی نسخه اصلی یا نسخه های چاپی یا تكثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر این كه پدید آورنده به ترتیب دیگری موافقت كرده باشد. ماده 19 - هر گونه تغییر یا تحریف در اثرهای مورد حمایت این قانون و نشر آن بدون اجازه پدید آورنده ممنوع است . ماده 20 - چاپخانه ها و بنگاه های ضبط صوت و كارگاهها و اشخاصی كه به چاپ یا نشر یا پخش یا ضبط و یا تكثیر اثرهای مورد حمایت این قانون می پردازد باید شماره دفعات چاپ و تعداد نسخه كتاب یا ضبط یا تكثیر یا پخش یا انتشار و شماره مسلسل روی صفحه موسیقی و صدا را بر تمام نسخه هایی كه پخش می شود با ذكر تاریخ و نام چاپخانه یا بنگاه و كارگاه مربوط بر حسب مورد درج نمایند. ماده 21 - پدیدآورندگان می توانند اثر و نام و عنوان و نشانه ویژه اثر خود را در مراكزی كه وزارت فرهنگ و هنر با تعیین نوع آثار آگهی می نماید به ثبت برسانند. آیین نامه چگونگی و ترتیب انجام یافتن تشریفات ثبت و همچنین مرجع پذیرفتن درخواست ثبت به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. ماده 22 - حقوق مادی پدیدآورنده موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود كه اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده باشد و قبلا در هیچ كشوری چاپ یا نشر یا پخش و یا اجرا نشده باشد. فصل چهارم - تخلفات و مجازات ها ماده 23 - هر كس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را كه مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالما عامدا به نام شخص دیگری غیر از پدید آورنده نشر یا پخش یا عرضه كند به حبس تادیبی از شش ماه تا 3 سال محكوم خواهد شد. ماده 24 - هر كس بدون اجازه ترجمه دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر كند به حبس تادیبی از سه ماه تا یك سال محكوم خواهند شد. ماده 25 - متخلفین از مواد 17 - 18 - 19 - 20 این قانون به حبس تادیبی از سه ماه تا یك سال محكوم خواهند شد. ماده 26 - نسبت به متخلفان از مواد 17 - 18 - 19 - 20 این قانون در مواردی كه به سبب سپری شدن مدت حق پدیدآورنده استفاده از اثر با رعایت مقررات این قانون برای همگان آزاد است . وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاكی خصوصی را خواهد داشت . ماده 27 - شاكی خصوصی می تواند از دادگاه صادركننده حكم نهایی درخواست كند كه مفاد حكم در یكی از روزنامه ها به انتخاب و هزینه او آگهی شود. ماده 28 - هر گاه متخلف از این قانون شخص حقوقی باشد علاوه بر تعقیب جزایی شخص حقیقی مسئول كه جرم ناشی از تصمیم او باشد خسارات شاكی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد و در صورتی كه اموال شخص حقوقی به تنهایی تكافو نكند مابه التفاوت از اموال مرتكب جرم جبران می شود. ماده 29 - مراجع قضایی می توانند ضمن رسیدگی به شكایت شاكی خصوصی نسبت به جلوگیری از نشر و پخش و عرضه آثار مورد شكایت و ضبط آن دستور لازم به ضابطین دادگستری بدهند. ماده 30 - اثرهایی كه پیش از تصویب این قانون پدید آمده از حمایت این قانون برخوردار است اشخاصی كه بدون اجازه از اثرهای دیگران تا تاریخ تصویب این قانون استفاده یا بهره برداری كرده اند حق نشر یا اجرا یا پخش یا تكثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن آثار را ندارند مگر به اجازه پدید آورنده یا قائم مقام او با رعایت این قانون . متخلفین از حكم این ماده و همچنین كسانی كه برای فرار از كیفر به تاریخ مقدم بر تصویب این قانون اثر را به چاپ رسانند یا ضبط یا تكثیر یا از آن بهره برداری كنند به كیف مقرر در ماده 23 محكوم خواهند شد. دعاوی و شكایاتی كه قبل از تصویب این قانون در مراجع قضایی مطرح گردیده به اعتبار خود باقی است . ماده 31 - تعقیب بزه های مذكور در این قانون با شكایت شاكی خصوصی شروع و با گذشت او موقوف می شود. ماده 32 - مواد 245 و 246 و 247 و 248 قانون مجازات عمومی ملغی است . ماده 33 - آیین نامه های اجرایی این قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری و وزارت اطلاعات تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. قانون فوق مشتمل بر سی و سه ماده و سه تبصره پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ دوشنبه سوم آذر ماه 1348 در جلسه روز پنجشنبه یازدهم د ی ماه یك هزار و سیصد و چهل و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید. قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان : فصل یكم - تعاریف ماده 1 - از نظر این قانون به مولف و مصنف و هنرمند "پدیدآورنده " و به آن چه از راه دانش یا هنر و یا ابتكار آنان پدید می آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی كه در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن به كار رفته "اثر" اطلاق می شود. ماده 2 - اثرهای مورد حمایت این قانون به شرح زیر است : 1 - كتاب و رساله و جزوه و نمایشنامه و هر نوشته دیگر علمی و فنی و ادبی و هنری . 2 - شعر و ترانه و سرود و تصنیف كه به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد. 3 - اثر سمعی و بصیری به منظور اجرا در صحنه های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون كه به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد. 4 - اثر موسیقی كه به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد. 5 - نقاشی و تصویر و طرح و نقش و نقشه جغرافیایی ابتكاری و نوشته ها و خطهای تزیینی و هر گونه اثر تزیینی و اثر تجسمی كه به هر طریق و روش به صورت ساده یا تركیبی به وجود آمده باشد. 6 - هر گونه پیكره (مجسمه ). 7 - اثر معماری از قبیل طرح و نقشه ساختمان . 8 - اثر عكاسی كه با روش ابتكاری و ابداع پدید آمده باشد. 9 - اثر ابتكاری مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی و نقشه قالی و گلیم . 10 - اثر ابتكاری كه بر پایه فرهنگ عامه (فولكلور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد. 11 - اثر فنی كه جنبه ابداع و ابتكار داشته باشد. 12 - هر گونه اثر مبتكرانه دیگر كه از تركیب جند اثر از اثرهای نامبرده در این فصل پدید آمده باشد. فصل دوم - حقوق پدید آورنده ماده 3 - حقوق پدیدآورنده شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و حق بهره برداری مادی و معنوی از نام و اثر او است . ماده 4 - حقوق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مكان نیست و غیر قابل انتقال است . ماده 5 - پدیدآورنده اثرهای مورد حمایت این قانون می تواند استفاده از حقوق مادی خود را در كلیه موارد و از جمله موارد زیر به غیر واگذار نماید: 1 - تهیه فیلمهای سینمایی و تلویزیونی و مانند آن . 2 - نمایش صحنه ای مانند تئاتر و باله و نمایشهای دیگر. 3 - ضبط تصویری یا صوتی اثر بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر. 4 - پخش از رادیو و تلویزیون و وسائل دیگر. 5 - ترجمه و نشر و تكثیر و عرضه اثر از راه چاپ و نقاشی و عكاسی و گراور و كلیشه و قالب ریزی و مانند آن . 6 - استفاده از اثر در كارهای علمی و ادبی و صنعتی و هنری و تبلیغاتی . 7 - به كار بردن اثر در فراهم كردن یا پدید آوردن اثرهای دیگری كه در ماده دوم این قانون درج شده است . ماده 6 - اثری كه با همكاری دو یا چند پدیدآورنده به وجود آمده باشد و كار یكایك آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترك نامیده می شود و حقوق ناشی از آن حق مشاع پدید آورندگان است . ماده 7 - نقل از اثرهایی كه انتشار یافته است و استناد به آنها به مقاصد ادبی و علمی و فنی و آموزشی و تربیتی و به صورت انتقاد و تقریظ با ذكر ماخذ در حدود متعارف مجاز است . تبصره - ذكر ماخذ در مورد جزوه هایی كه برای تدریس در موسسات آموزشی توسط معلمان آنها تهیه و تكثیر می شود الزامی نیست مشروط بر این كه جنبه انتفاعی نداشته باشد. ماده 8 - كتابخانه های عمومی و موسسات جمع آوری نشریات و موسسات علمی و آموزشی كه به صورت غیر انتفاعی اداره می شوند می توانند طبق آیین نامه ای كه به تصویب هیات وزیران خواهد رسید از اثرهای مورد حمایت این قانون از راه عكسبرداری یا طرق مشابه آن به میزان مورد نیاز و متناسب با فعالیت خود نسخه برداری كنند. ماده 9 - وزارت اطلاعات می تواند آثاری را كه قبل از تصویب این قانون پخش كرده و یا انتشار داده است پس از تصویب این قانون نیز كماكان مورد استفاده قرار دهد. ماده 10 - وزارت آموزش و پرورش می تواند كتابهای درسی را كه قبل از تصویب این قانون به موجب قانون كتابهای درسی چاپ و منتشر كرده است كماكان مورد استفاده قرار دهد. ماده 11 - نسخه برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون مذكور در بند 1 از ماده 2 و ضبط برنامه های رادیویی و تلویزیونی فقط در صورتی كه برای استفاده شخصی و غیر انتفاعی باشد مجاز است . فصل سوم مدت حمایت از حق پدید آورنده و حمایتهای قانونی دیگر ماده 12 - مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورنده موضوع این قانون كه به موجب وصایت یا وراثت منتقل می شود از تاریخ مرگ پدید آورنده سی سال است و اگر وارثی وجود نداشته باشد یا بر اثر وصایت به كسی منتقل نشده باشد برای همان مدت به منظور استفاده عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت . تبصره - مدت حمایت اثر مشترك موضوع ماده 6 این قانون سی سال بعد از فوت آخرین پدیدآورنده خواهد بود. ماده 13 - حقوق مادی اثرهایی كه در نتیجه سفارش پدید می آید تا سی سال از تاریخ پدید آمدن اثر متعلق به سفارش دهنده است مگر آن كه برای مدت كمتر یا ترتیب محدودتری توافق شده باشد. تبصره - پاداش و جایزه نقدی و امتیازاتی كه در مسابقات علمی و هنری و ادبی طبق شرایط مسابقه به آثار مورد حمایت این قانون موضوع این ماده تعلق می گیرد متعلق به پدید آورنده خواهد بود. ماده 14 - انتقال گیرنده حق پدید آورنده می تواند تا سی سال پس از واگذاری از این حق استفاده كند مگر این كه برای مدت كمتر توافق شده باشد. ماده 15 - در مورد مواد 13 و 14 پس از انقضای مدتهای مندرج در آن مواد استفاده از حق مذكور در صورت حیات پدید آورنده متعلق به خود او و در غیر این صورت تابع ترتیب مقرر در ماده 12 خواهد بود. ماده 16 - در موارد زیر حقوق مادی پدیدآورنده از تاریخ نشر یا عرضه به مدت سی سال مورد حمایت این قانون خواهد بود: 1 - اثرهای سینمایی یا عكاسی . 2 - هر گاه اثر متعلق به شخص حقوقی باشد و یا حق استفاده از آن به شخص حقوقی واگذار شده باشد. ماده 17 - نام و عنوان و نشانه ویژه ای كه معرف اثر است از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود و هیچ كس نمی تواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی كه القا شبهه كند به كار برد. ماده 18 - انتقال گیرنده و ناشر و كسانی كه طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را به منظور انتفاع دارند باید نام پدیدآورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر همراه اثر یا روی نسخه اصلی یا نسخه های چاپی یا تكثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر این كه پدید آورنده به ترتیب دیگری موافقت كرده باشد. ماده 19 - هر گونه تغییر یا تحریف در اثرهای مورد حمایت این قانون و نشر آن بدون اجازه پدید آورنده ممنوع است . ماده 20 - چاپخانه ها و بنگاه های ضبط صوت و كارگاهها و اشخاصی كه به چاپ یا نشر یا پخش یا ضبط و یا تكثیر اثرهای مورد حمایت این قانون می پردازد باید شماره دفعات چاپ و تعداد نسخه كتاب یا ضبط یا تكثیر یا پخش یا انتشار و شماره مسلسل روی صفحه موسیقی و صدا را بر تمام نسخه هایی كه پخش می شود با ذكر تاریخ و نام چاپخانه یا بنگاه و كارگاه مربوط بر حسب مورد درج نمایند. ماده 21 - پدیدآورندگان می توانند اثر و نام و عنوان و نشانه ویژه اثر خود را در مراكزی كه وزارت فرهنگ و هنر با تعیین نوع آثار آگهی می نماید به ثبت برسانند. آیین نامه چگونگی و ترتیب انجام یافتن تشریفات ثبت و همچنین مرجع پذیرفتن درخواست ثبت به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. ماده 22 - حقوق مادی پدیدآورنده موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود كه اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده باشد و قبلا در هیچ كشوری چاپ یا نشر یا پخش و یا اجرا نشده باشد. فصل چهارم - تخلفات و مجازات ها ماده 23 - هر كس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را كه مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالما عامدا به نام شخص دیگری غیر از پدید آورنده نشر یا پخش یا عرضه كند به حبس تادیبی از شش ماه تا 3 سال محكوم خواهد شد. ماده 24 - هر كس بدون اجازه ترجمه دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر كند به حبس تادیبی از سه ماه تا یك سال محكوم خواهند شد. ماده 25 - متخلفین از مواد 17 - 18 - 19 - 20 این قانون به حبس تادیبی از سه ماه تا یك سال محكوم خواهند شد. ماده 26 - نسبت به متخلفان از مواد 17 - 18 - 19 - 20 این قانون در مواردی كه به سبب سپری شدن مدت حق پدیدآورنده استفاده از اثر با رعایت مقررات این قانون برای همگان آزاد است . وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاكی خصوصی را خواهد داشت . ماده 27 - شاكی خصوصی می تواند از دادگاه صادركننده حكم نهایی درخواست كند كه مفاد حكم در یكی از روزنامه ها به انتخاب و هزینه او آگهی شود. ماده 28 - هر گاه متخلف از این قانون شخص حقوقی باشد علاوه بر تعقیب جزایی شخص حقیقی مسئول كه جرم ناشی از تصمیم او باشد خسارات شاكی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد و در صورتی كه اموال شخص حقوقی به تنهایی تكافو نكند مابه التفاوت از اموال مرتكب جرم جبران می شود. ماده 29 - مراجع قضایی می توانند ضمن رسیدگی به شكایت شاكی خصوصی نسبت به جلوگیری از نشر و پخش و عرضه آثار مورد شكایت و ضبط آن دستور لازم به ضابطین دادگستری بدهند. ماده 30 - اثرهایی كه پیش از تصویب این قانون پدید آمده از حمایت این قانون برخوردار است اشخاصی كه بدون اجازه از اثرهای دیگران تا تاریخ تصویب این قانون استفاده یا بهره برداری كرده اند حق نشر یا اجرا یا پخش یا تكثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن آثار را ندارند مگر به اجازه پدید آورنده یا قائم مقام او با رعایت این قانون . متخلفین از حكم این ماده و همچنین كسانی كه برای فرار از كیفر به تاریخ مقدم بر تصویب این قانون اثر را به چاپ رسانند یا ضبط یا تكثیر یا از آن بهره برداری كنند به كیف مقرر در ماده 23 محكوم خواهند شد. دعاوی و شكایاتی كه قبل از تصویب این قانون در مراجع قضایی مطرح گردیده به اعتبار خود باقی است . ماده 31 - تعقیب بزه های مذكور در این قانون با شكایت شاكی خصوصی شروع و با گذشت او موقوف می شود. ماده 32 - مواد 245 و 246 و 247 و 248 قانون مجازات عمومی ملغی است . ماده 33 - آیین نامه های اجرایی این قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری و وزارت اطلاعات تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. قانون فوق مشتمل بر سی و سه ماده و سه تبصره پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ دوشنبه سوم آذر ماه 1348 در جلسه روز پنجشنبه یازدهم د ی ماه یك هزار و سیصد و چهل و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید. قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان : فصل یكم - تعاریف ماده 1 - از نظر این قانون به مولف و مصنف و هنرمند "پدیدآورنده " و به آن چه از راه دانش یا هنر و یا ابتكار آنان پدید می آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی كه در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن به كار رفته "اثر" اطلاق می شود. ماده 2 - اثرهای مورد حمایت این قانون به شرح زیر است : 1 - كتاب و رساله و جزوه و نمایشنامه و هر نوشته دیگر علمی و فنی و ادبی و هنری . 2 - شعر و ترانه و سرود و تصنیف كه به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد. 3 - اثر سمعی و بصیری به منظور اجرا در صحنه های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون كه به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد. 4 - اثر موسیقی كه به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد. 5 - نقاشی و تصویر و طرح و نقش و نقشه جغرافیایی ابتكاری و نوشته ها و خطهای تزیینی و هر گونه اثر تزیینی و اثر تجسمی كه به هر طریق و روش به صورت ساده یا تركیبی به وجود آمده باشد. 6 - هر گونه پیكره (مجسمه ). 7 - اثر معماری از قبیل طرح و نقشه ساختمان . 8 - اثر عكاسی كه با روش ابتكاری و ابداع پدید آمده باشد. 9 - اثر ابتكاری مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی و نقشه قالی و گلیم . 10 - اثر ابتكاری كه بر پایه فرهنگ عامه (فولكلور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد. 11 - اثر فنی كه جنبه ابداع و ابتكار داشته باشد. 12 - هر گونه اثر مبتكرانه دیگر كه از تركیب جند اثر از اثرهای نامبرده در این فصل پدید آمده باشد. فصل دوم - حقوق پدید آورنده ماده 3 - حقوق پدیدآورنده شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و حق بهره برداری مادی و معنوی از نام و اثر او است . ماده 4 - حقوق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مكان نیست و غیر قابل انتقال است . ماده 5 - پدیدآورنده اثرهای مورد حمایت این قانون می تواند استفاده از حقوق مادی خود را در كلیه موارد و از جمله موارد زیر به غیر واگذار نماید: 1 - تهیه فیلمهای سینمایی و تلویزیونی و مانند آن . 2 - نمایش صحنه ای مانند تئاتر و باله و نمایشهای دیگر. 3 - ضبط تصویری یا صوتی اثر بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر. 4 - پخش از رادیو و تلویزیون و وسائل دیگر. 5 - ترجمه و نشر و تكثیر و عرضه اثر از راه چاپ و نقاشی و عكاسی و گراور و كلیشه و قالب ریزی و مانند آن . 6 - استفاده از اثر در كارهای علمی و ادبی و صنعتی و هنری و تبلیغاتی . 7 - به كار بردن اثر در فراهم كردن یا پدید آوردن اثرهای دیگری كه در ماده دوم این قانون درج شده است . ماده 6 - اثری كه با همكاری دو یا چند پدیدآورنده به وجود آمده باشد و كار یكایك آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترك نامیده می شود و حقوق ناشی از آن حق مشاع پدید آورندگان است . ماده 7 - نقل از اثرهایی كه انتشار یافته است و استناد به آنها به مقاصد ادبی و علمی و فنی و آموزشی و تربیتی و به صورت انتقاد و تقریظ با ذكر ماخذ در حدود متعارف مجاز است . تبصره - ذكر ماخذ در مورد جزوه هایی كه برای تدریس در موسسات آموزشی توسط معلمان آنها تهیه و تكثیر می شود الزامی نیست مشروط بر این كه جنبه انتفاعی نداشته باشد. ماده 8 - كتابخانه های عمومی و موسسات جمع آوری نشریات و موسسات علمی و آموزشی كه به صورت غیر انتفاعی اداره می شوند می توانند طبق آیین نامه ای كه به تصویب هیات وزیران خواهد رسید از اثرهای مورد حمایت این قانون از راه عكسبرداری یا طرق مشابه آن به میزان مورد نیاز و متناسب با فعالیت خود نسخه برداری كنند. ماده 9 - وزارت اطلاعات می تواند آثاری را كه قبل از تصویب این قانون پخش كرده و یا انتشار داده است پس از تصویب این قانون نیز كماكان مورد استفاده قرار دهد. ماده 10 - وزارت آموزش و پرورش می تواند كتابهای درسی را كه قبل از تصویب این قانون به موجب قانون كتابهای درسی چاپ و منتشر كرده است كماكان مورد استفاده قرار دهد. ماده 11 - نسخه برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون مذكور در بند 1 از ماده 2 و ضبط برنامه های رادیویی و تلویزیونی فقط در صورتی كه برای استفاده شخصی و غیر انتفاعی باشد مجاز است . فصل سوم مدت حمایت از حق پدید آورنده و حمایتهای قانونی دیگر ماده 12 - مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورنده موضوع این قانون كه به موجب وصایت یا وراثت منتقل می شود از تاریخ مرگ پدید آورنده سی سال است و اگر وارثی وجود نداشته باشد یا بر اثر وصایت به كسی منتقل نشده باشد برای همان مدت به منظور استفاده عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت . تبصره - مدت حمایت اثر مشترك موضوع ماده 6 این قانون سی سال بعد از فوت آخرین پدیدآورنده خواهد بود. ماده 13 - حقوق مادی اثرهایی كه در نتیجه سفارش پدید می آید تا سی سال از تاریخ پدید آمدن اثر متعلق به سفارش دهنده است مگر آن كه برای مدت كمتر یا ترتیب محدودتری توافق شده باشد. تبصره - پاداش و جایزه نقدی و امتیازاتی كه در مسابقات علمی و هنری و ادبی طبق شرایط مسابقه به آثار مورد حمایت این قانون موضوع این ماده تعلق می گیرد متعلق به پدید آورنده خواهد بود. ماده 14 - انتقال گیرنده حق پدید آورنده می تواند تا سی سال پس از واگذاری از این حق استفاده كند مگر این كه برای مدت كمتر توافق شده باشد. ماده 15 - در مورد مواد 13 و 14 پس از انقضای مدتهای مندرج در آن مواد استفاده از حق مذكور در صورت حیات پدید آورنده متعلق به خود او و در غیر این صورت تابع ترتیب مقرر در ماده 12 خواهد بود. ماده 16 - در موارد زیر حقوق مادی پدیدآورنده از تاریخ نشر یا عرضه به مدت سی سال مورد حمایت این قانون خواهد بود: 1 - اثرهای سینمایی یا عكاسی . 2 - هر گاه اثر متعلق به شخص حقوقی باشد و یا حق استفاده از آن به شخص حقوقی واگذار شده باشد. ماده 17 - نام و عنوان و نشانه ویژه ای كه معرف اثر است از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود و هیچ كس نمی تواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی كه القا شبهه كند به كار برد. ماده 18 - انتقال گیرنده و ناشر و كسانی كه طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را به منظور انتفاع دارند باید نام پدیدآورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر همراه اثر یا روی نسخه اصلی یا نسخه های چاپی یا تكثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر این كه پدید آورنده به ترتیب دیگری موافقت كرده باشد. ماده 19 - هر گونه تغییر یا تحریف در اثرهای مورد حمایت این قانون و نشر آن بدون اجازه پدید آورنده ممنوع است . ماده 20 - چاپخانه ها و بنگاه های ضبط صوت و كارگاهها و اشخاصی كه به چاپ یا نشر یا پخش یا ضبط و یا تكثیر اثرهای مورد حمایت این قانون می پردازد باید شماره دفعات چاپ و تعداد نسخه كتاب یا ضبط یا تكثیر یا پخش یا انتشار و شماره مسلسل روی صفحه موسیقی و صدا را بر تمام نسخه هایی كه پخش می شود با ذكر تاریخ و نام چاپخانه یا بنگاه و كارگاه مربوط بر حسب مورد درج نمایند. ماده 21 - پدیدآورندگان می توانند اثر و نام و عنوان و نشانه ویژه اثر خود را در مراكزی كه وزارت فرهنگ و هنر با تعیین نوع آثار آگهی می نماید به ثبت برسانند. آیین نامه چگونگی و ترتیب انجام یافتن تشریفات ثبت و همچنین مرجع پذیرفتن درخواست ثبت به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. ماده 22 - حقوق مادی پدیدآورنده موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود كه اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده باشد و قبلا در هیچ كشوری چاپ یا نشر یا پخش و یا اجرا نشده باشد. فصل چهارم - تخلفات و مجازات ها ماده 23 - هر كس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را كه مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالما عامدا به نام شخص دیگری غیر از پدید آورنده نشر یا پخش یا عرضه كند به حبس تادیبی از شش ماه تا 3 سال محكوم خواهد شد. ماده 24 - هر كس بدون اجازه ترجمه دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر كند به حبس تادیبی از سه ماه تا یك سال محكوم خواهند شد. ماده 25 - متخلفین از مواد 17 - 18 - 19 - 20 این قانون به حبس تادیبی از سه ماه تا یك سال محكوم خواهند شد. ماده 26 - نسبت به متخلفان از مواد 17 - 18 - 19 - 20 این قانون در مواردی كه به سبب سپری شدن مدت حق پدیدآورنده استفاده از اثر با رعایت مقررات این قانون برای همگان آزاد است . وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاكی خصوصی را خواهد داشت . ماده 27 - شاكی خصوصی می تواند از دادگاه صادركننده حكم نهایی درخواست كند كه مفاد حكم در یكی از روزنامه ها به انتخاب و هزینه او آگهی شود. ماده 28 - هر گاه متخلف از این قانون شخص حقوقی باشد علاوه بر تعقیب جزایی شخص حقیقی مسئول كه جرم ناشی از تصمیم او باشد خسارات شاكی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد و در صورتی كه اموال شخص حقوقی به تنهایی تكافو نكند مابه التفاوت از اموال مرتكب جرم جبران می شود. ماده 29 - مراجع قضایی می توانند ضمن رسیدگی به شكایت شاكی خصوصی نسبت به جلوگیری از نشر و پخش و عرضه آثار مورد شكایت و ضبط آن دستور لازم به ضابطین دادگستری بدهند. ماده 30 - اثرهایی كه پیش از تصویب این قانون پدید آمده از حمایت این قانون برخوردار است اشخاصی كه بدون اجازه از اثرهای دیگران تا تاریخ تصویب این قانون استفاده یا بهره برداری كرده اند حق نشر یا اجرا یا پخش یا تكثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن آثار را ندارند مگر به اجازه پدید آورنده یا قائم مقام او با رعایت این قانون . متخلفین از حكم این ماده و همچنین كسانی كه برای فرار از كیفر به تاریخ مقدم بر تصویب این قانون اثر را به چاپ رسانند یا ضبط یا تكثیر یا از آن بهره برداری كنند به كیف مقرر در ماده 23 محكوم خواهند شد. دعاوی و شكایاتی كه قبل از تصویب این قانون در مراجع قضایی مطرح گردیده به اعتبار خود باقی است . ماده 31 - تعقیب بزه های مذكور در این قانون با شكایت شاكی خصوصی شروع و با گذشت او موقوف می شود. ماده 32 - مواد 245 و 246 و 247 و 248 قانون مجازات عمومی ملغی است . ماده 33 - آیین نامه های اجرایی این قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری و وزارت اطلاعات تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. قانون فوق مشتمل بر سی و سه ماده و سه تبصره پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ دوشنبه سوم آذر ماه 1348 در جلسه روز پنجشنبه یازدهم د ی ماه یك هزار و سیصد و چهل و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.