پرسش

با عرض سلام و خسته نباشید .
كاریزما یعنی چه و ریشه آن از كجاست ؟ آیا ارزش است یا ضد ارزش؟
با تشكر

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
"ماكس وبر" در تئوری های مربوط به مدیریت و حكومت این اصطلاح را بكار برده است. او در این اصطلاح از كلمه یونانی charisma (فرّه) استفاده نموده است؛ كلمه فرّه به مفهوم شأن و شوكت و شكوه و عظمت است. او معتقد است كه گاه شخص رهبر در پرتو وپژگی های و جاذبیت های شخصی خود موفق می شود اختیاراتی را برای خود به دست آورده، و مركز قدرت و فرماندهی گردد.
وبر آن را ویژگی و توجیه حاكمیت در جوامع اولیه می داند. در این نوع حكومت، وجاهت رهبری بر پایه و اساس خصوصیات شخصی حاكم پایه ریزی شده است. حكومت یا مدیریت كاریزمائی(charismatic) را حكومت "اختیار فردی" یا "حكومت فرّهی" نیز می گویند. این نوع حكومت یا مدیریت شیوه ای است در برابر حكومت قانونی.
امروزه معمولا مدیریت و حكومت و یا جامعه كاریزمائی، با بار منفی بكار می رود، و مفهومی مبتنی بر احساسات ـ در مقابل عقل گرائی و قانوان گرائی ـ معرفی می شود.
اما باید گفت كلیت بار منفی این كلمه بر اساس معیارهای غربی است؛ در صورتی كه بر اساس مبانی دینی این نوع اعتبار و وجاهت لزوما منفی نیست، و معیار خوبی و بدی آن به ماهیت و شخصیت رهبر اجتماعی و سیاسی بستگی دارد. بطور مثل در مورد پیامبران الهی این نوع مدیرت و رهبری كارآیی مثبت دارد، چرا كه ویژگیها و ارزشهای آنها ارزشهای واقعی و برتری آنها مورد تأیید الهی است؛ ولی همین حكومت در مورد خودكامان و خودخواهان آثار منفی و مخرب خواهد داشت، ولو در صفتی هم برجسته باشند.
كامروا باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.