پرسش

بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و عرض خسته نباشید خدمت تمامی عزیزان خوب و زحمتكشم در سایت بسیار عالی تبیان خصوصاً دست اندركاران بخش پاسخگویی به سؤالات مذهبی؛
سؤالاتی داشتم كه خواهشمندم پاسخ آن ها را برایم بدهید.
1) چه علّت و دلیلی وجود داشته كه خداوند سبحان، ملائكه را آفرید ؟ در خصوص آفرینش انسان و جن، دلیل و علّت آن را امتحان و آزمایش و نتیجتاً دست یافتن به رحمت الهی و رسیدن به قرب إلی الله عنوان می شود كه البته برهانی بس بی پاسخ و كوبنده می باشد. اما درمورد آفرینش ملائكه كه هیچ یك، از خود اختیاری ندارند تا بتوانند مورد آزمایش و امتحان الهی قرار گیرند چه دلیلی برای آفرینش آنها وجود دارد ؟
2) آیا خداوند متعال دائماً ملك خلق می كند ، یعنی هم اكنون نیز در حال خلق ملك است یا اینكه دیگر مرحله خلق و آفرینش ملائكه به پایان رسیده است ؟
3) چه دلیلی دارد كه خداوند سبحان امور خویش را از طریق ملائكه خود اجرا می كند ؟ به عنوان مثال، چرا جان بندگانش را از طریق حضرت عزرائیل (ع) می گیرد یا اینكه روزی آنها را توسط حضرت میكائیل (ع) تقسیم و به دست آنها می رساند ؟ چرا با پیامبرانش با واسطه و از طریق حضرت جبرائیل (ع) سخن می گفت ؟ آیا خود خدا ( نعوذ بالله ) قادر نیست تمام این امور را خود به تنهایی اجرا نماید ؟
4) در خصوص طاعات و عبادات انسان و جن گفته شده دلیل آن منفعت خود جن و انس است چرا كه از طریق آن می توانند به كمال برسند ، اما این سخن درمورد ملائكه ای كه دائماً در حال عبادت خداوند سبحان هستند صدق نمی كند، زیرا آنان به كمال مطلق خویش دست یافته اند. حال كه به حسب ظاهر این عبادت كردن ها هیچ نفعی به حال آنها ندارد، خداوند منّان ( نعوذ بالله ) چه احتیاجی به عبادت آنها دارد ؟
شكرا جزیلا
فی أمان الله تعالی

پاسخ

با عرض سلام وتحیت.
دوست محترم!
1. اصل كلی در مورد خداوند رحمت و فیض رساندن است؛ و ملائكه هم واسطه رحمت و فیض هستند و هم خود مورد لطف پروردگار هستند، و از همین جا است كه دائما به تقدیس و تسبیح خداوند مشغول می باشند. خداوند دوست ندارد كه كارهایش بدون اسباب واقع شوند.
حدیث شریف معصوم است كه می فرماید: "أبی الله أن یجری الأمور إلا بأسبابها" یعنی خدا ابا دارد كه كارهایش را جز از مجرای نظام سبب و مسببی انجام دهد. نظام سبب و مسببی كه خود خواسته تا بیافریند و به اسباب آن سببیت اعطا كرده است. ملئكه جزئی از این نظام اسباب و مسبباتند.
2. بله، همین طور است؛ زیرا لااقل به موازات تولد انسان ها، ملائكه مربوط به نظارت و مراقبت هر انسانی هم خلق می شوند.
3. همانطور كه گذشت نظام هستی، نظام اسباب و علل است؛ بنابر همین اساس ملائكه خلق شده اند تا اسباب اعمال اوامر الهی باشند. البته باید اعتراف كرد ما انسان ها از دلیل و غرض و سازوكار بعضی از مسائل سردرنمی آوریم؛ و اساساً تكلیفی هم برای دانستن آن برای خود احساس نمی كنیم، و علم آن را بر عهده خداوند واگذار می كنیم. فلاسفه هم در بحث عقول عشره مطالبی در این ارتباط می گویند كه نگارنده به آن چه در بالا گفت ـ یعنی اعتراف به جهل ـ مطمئن تر است.
همین قدر می دانیم كه این نظام نظام اكمل است، و لابد مصلحتی در راستای هدف خلقت داشته است؛ شاید همین هدف كه ما را بیازماید كه آیا این اسباب مانع ایمان ما به خدا و توحید ـ از جمله توحید فاعلی ـ شوند یا نه؟
یكی از نویسندگان غربی می گوید: "فكر می كنید آن قدر آگاهی داریم كه بتوانیم ذهن خدا را بخوانیم!؟"
4. گمان می كنیم جواب این سؤال شما از آنچه گذشت واضح شده باشد.
ضمنا توجه جنابعالی را كه بیش از حد به ما لطف دارید را در نامه های خود ما را شرمنده می نمائید، به توضیح ذیل جواب كد 73300 در بخش تازه های مذهبی سایت تبیان جلب می كنیم.
كامروا باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.