پرسش

سلام
جمیعا خسته نباشید
شخصی میگفت سخن زیر(مضمونا) از صادق هدایت است . لطفا به سوال مطرح شده در آن پاسخ دهید:
هر زبانی برای پاسگویی به یك نیاز یك عده به وجود آمده . و هر چه یك زبان دقیقتر و كاملتر باشد نشان دهنده كمال ونیاز هر چه بیشتر به وجود آورندگانش است . سوال اینجاست كه چگونه ممكن است اعراب بادیه نشینی كه غذایشان ملخ و كارشان غارت یكدیگر بود زبانی اینچنین فصیح و دقیق را به وجود آورند؟
آجركم الله جمیعا
متشكرم

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
پاسخ شما را طی چند مقدمه بیان می داریم:
1. در این كه زبان عربی كامل ترین زبان رسمی دنیا می باشد، حداقل در روزگار نزول وحی، هیچ شكی نیست، و پیش از این در پاسخ كد 34974 در بخش تازه های مشاوره مذهبی در این باره سخن گفته ایم.
2. در این مورد كه اعراب قبل از اسلام مردمانی به دور از تمدن بوده اند نیز كمتر شك شده است.
اگر چه باستان شناسان در بعضی از مناطق بیابانی شبه جزیره عربستان به آثاری از تمدن در زیر لایه های شن و ماسه بیابان برخورده اند كه حكایت از تاریخی ناشناخته و باستانی در آن سرزمین دارد؛ ولی با این وجود در این باره بیش از احتمالاتی ضعیف مطلبی در اختیار نیست.
3. اما به نظر می رسد ملازمه ای بین تمدن و غنای زبان نیست.
بله، این سخن درست است كه زبان برای پاسخگویی به نیازهای بشر بوجود آمده و تا نیازهای متنوع نباشد زبان هم پیچیدگی و غنا پیدا نمی كند؛ ولی این نیاز زبانی می تواند از تخیلات هم ناشی شود؛ تخیلاتی كه لزوما نتواند به تمدن منتهی گردد.
دنیای كویر دنیای تخیلات عمیق و شعر و شاعری است، و تأثیر این روح در غنای زبان انكارناپذیر است؛ كما این كه اعتقادات دینی ـ به معنای اعم دین، كه شامل اعتقاد به هر ماوراء طبیعتی باشد ـ در غنای زبان بی تأثیر نیست. عربستان جاهلی از هر دوی این ویژگیها بهره مند بوده است، و همین موجب غنای زبان آنها شده است. اما این دو ویژگی در تمدن سازی، آن هم در محیط بیابانی و دور از ارتباط آن منطقه، می تواند تأثیر چندانی نداشته باشد.
جالب است بدانیم زبان دو تمدن بزرگ قدیم ـ یعنی ایران و یونان ـ به تاریخ پیوسته است، و جز در كتابهای تاریخی از آن یاد نمی شود!
جالب است بدانیم كه گاه عدم تمدن در غنای زبان تأثیر می گذارد. مثلا زبان شناسان می گویند تكیه بر زبان گفتاری و پرهیز از زبان نوشتاری و مكتوب، زبان عربی را به این سو رانده كه تكیه ها، مكث ها و شدت های بیان آن هم معنادار باشد، و این خود مظهری از مظاهر كمال یك زبان است.
البته در انتها ذكر نكته ای لازم است كه با پیشرفت تمدن و مواجهه جامعه انسانی با مسائل جدید هر روز بر غنای یك زبان افزوده می شود. این مسئله غیر قابل انكاری است، ولی در قضاوت در باره غنای یك زبان در یك مقطع خاص تنها نمی توان به تمدن توجه داشت و بس.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.