پرسش

Be Naame Khoda
Ba Arze Salaam
آیا امكان دارد كه انسان دچار وسواس در محاسبه نیات خود شود و این وسواس در محاسبه به حدی برسد كه زندگی انسان را تحت تأسیر منفی قرار دهد و انسان را از انجام اعمال صالح باز دارد؟
Khoda Negahdare Shoma

پاسخ

با سلام و تحیت.
دوست عزیز!
بله؛ ممكن است شیطان در دل انسان ایجاد وسوسه در ارتباط با نیت هم بكند. حساسیت بیش از حد داشتن نسبت به موضوعی را، وسواس می گویند؛ و این در مورد نیت هم امكان وقوع دارد.
البته تذكر این نكته خوب است كه تا موقعی كه این حساسیت به حد افراط نرسیده باشد و نتیجه مثبتی هم در پی داشته باشد ـ مثلا اگر موجب توجه بیش از پیش نسبت به اخلاص در عمل شود ـ آن حساسیت نیز جنبه مثبت و پسندیده پیدا می كند. ولی اگر از حد اعتدال تجاوز كند و به نحو افراطی تبدیل شود، این حساسیت رنگ منفی به خود می گیرد، و همان اصطلاح معروف وسواس بر آن اطلاق می شود. وسواس به این معنا حرام شرعی است؛ چرا كه انسان را از كار نیك بازمی دارد.
در روایات آمده است كه گاه شیطان انسان را به وسوسه ریا می اندازد و به او القا می كند كه عبادات و اعمال تو به درد نمی خورد، چرا كه برای غیر خدا انجام می دهی؛ پس اعمالت را رها كن و انجام نده. در این موارد نباید به این وسوسه ها اعتنا كرد.
در مورد محاسبه نفس و نیات نفسانی نیز به مانند خود اعمال بایستی بر اساس دستورات شرع و در چارچوب قوانین دینی و اسلامی و با ذهنی متعارف و متعادل به قضاوت نشست. اگر این حساسیت بیش از حد شود و به وسواس تبدیل شود، علاوه بر این كه موجب رشد و كمال معنوی انسان نمی شود، باعث دل زدگی و بی رغبتی نسبت به مسائل معنوی و به ویژه مراقبت های روحی می گردد؛ و چه بسا انسان را به وادی بی مبالاتی و بی توجهی نسبت به محاسبه نیات نفسانی و خود اعمال بكشاند.
امیدواریم تا این اندازه برای روشن شدن مطلب كفایت نماید. اگر باز هم ابهامی بود در خدمتتان هستیم.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.