پرسش

با سلام
ایاتی كه با قل شروع میشود اینطور بنظر میرسند كه بیان ان از زبان بیشتر است تا قلب . ایا این درست است؟ باتشكر

پاسخ

دوست گرامی با سلام: شروع آیه و یا سوره ای با قل دلیل بر آن نمی باشد كه بیان آیه بیشتر زبانی باشد تا قلبی،ضمن آنكه لازم است بدانیم در برخورد با قرآن و تفسیرش همانند هر علم دیگری می بایست با طی مقدمات آن علم وارد شد ،و می بایست نظراتمان مبتنی بر دلیل ومدرك ومستند باشد .ودر خصوص قرآن به جهت آنكه كلام خدا است حساسیت آن دو چندان می شود .و چنانچه احتیاط را از دست بدهیم ،خدا ی ناكرده دچار تفسیر به رای خواهیم شد . وامّا در مورد علت شروع سوره ویا آیه ای با قل بر اساس آنچه مفسرین گفته اند ،اوّلاً : كلمه قل در پیام جبرئیل از سوى خدا بوده ، پیغمبر اكرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مؤ ظف است كه براى حفظ اصالت قرآن آن را عینا بازگو كند، و این خود نشان مى دهد كه جبرئیل و رسول اكرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) در نقل وحى الهى كمترین تغییرى نداده اند، و عملا ثابت كرده اند ماءمورانى هستند گوش بر فرمان الهى ، همانگونه كه در آیه 15 سوره یونس مى خوانیم : قل ما یكون لى ان ابدله من تلقاء نفسى ان اتبع الا ما یوحى الى : بگو من حق ندارم كه قرآن را از پیش خود تغییر دهم من فقط از چیزى پیروى مى كنم كه بر من وحى مى شود. ثانیاً : بیان قل از ناحیه رسول اكرم (ص) خود دلیل محكمی بر بی نیازی ویگانگی خدا است و می فهماند كه همه حتی رسولش وابسته ونیازمند اویند وتنها اوست مستقل مطلق است.در حقیقت ظاهراً این گونه بیان نشانه آن است كه خداوند، تعلیم دهنده پیامبر(ص) و تنظیم كننده محتوا و الفاظ گفتگوى آن حضرت با كافران(قل یا ایها الكافرون...) ، و همچنین آموزنده توحید به پیامبر(ص)و مأمور نمودنش به آموختن توحید به مردم (قل هو الله احد...) و اینكه پیامبر هم می بایست خود را در پناه خداوند قرار دهد وتنها پناهگاه حقیقی و مستقل خدا است (قل أعوذ بربّ الفلق...و قل أعوذ بربّ الناس) ثالثاً : تأكید ی است بر لزوم به زبان جاری ساختن پیامها وموارد یاد شده است كه بدین شكل تاثیرش در نفوس چه بسا بیشتر باشد.د ر انتها لازم بذكر است كه بدانیم فعل «قل» گرچه امر به رسول اكرم(ص) است; ولى وجود آن در قرآن، قرینه تعمیم بر دیگران است. این گونه خطاب، از باب استعمال لفظ، در دو مفاد است; بدین صورت كه خطاب به فرد معین و خطاب به فرد فرد مردم، هر دو مراد است.موفق باشید.