پرسش

با عرض سلام وتشكرازشما مبحث اصحاب اجماع ازكتاب تاریخ عمومی حدیث تالیف دكترمجیدمعارف رامتوجه نمی شوم لطفا برای من آن راتوضیح دهید

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
عنوان "اصحاب اجماع" اصطلاحی در علم رجال است كه در مجموع 18 تن از راویان مهم را دربرمی گیرد، گسترده ترین و مهم ترین شیوه در میان توثیقات عام روات حدیث به شمار می رود.
شواهد رجالی نشان می دهد كه نخستین بار ابوعمروكشی(م329) در كتاب رجال خود از مسئله اصحاب اجماع سخن به میان آورده است.
كشی می فرماید كه تعدادی از روات حدیث هستند كه علمای علم حدیث و فقه بر صحت احادیثی كه از آنان نقل شده است، اتفاق دارند. به همین خاطر به اینها اصحاب اجماع می گویند.
اما اصحاب اجماع را این چنین نقل كرده اند، كه بر سه دسته اند:
اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) شش تن هستند كه عبارت اند از:
1. زرارة بن اعین،
2. معروف بن خرّبوذ،
3. برید بن معاویه،
4. ابو بصیر اسدی،
5. فضیل بن یسار،
6. محمد بن مسلم؛
و اصحاب امام صادق(ع) به طور اختصاصی نیز شش تن هستند:
1. جمیل بن درّاج،
2. عبدالله بن مسكان،
3. عبدالله بن بكیر،
4. حمّاد بن عثمان،
5. حمّاد بن عیسی،
6. أبان بن عثمان؛
و اصحاب امام موسی كاظم(ع) و امام رضا(ع) نیز شش تن بوده اند:
1. یونس بن عبدالرحمن،
2. صفوان بن یحیی،
3. محمد بن أبی عمیر،
4. عبدالله بن مغیره،
5. حسن بن محبوب،
6. احمد بن محمد بن أبی نصر.
بدین ترتیب شمار اصحاب اجماع 18 تن خواهد بود؛ اما گاهی به جای ابوبصیر اسدی، در گروه نخست از ابوبصیر مرادی یاد می كنند، و در گروه سوم به جای حسن بن محبوب، از حسن بن علی بن فضّال و فضالة بن ایّوب، و یا به جای فضالة بن ایوب، عثمان بن عیسی را می نشانند.
اگر این چهار تن؛ یعنی ابو بصیر مرادی، حسن بن علی بن فضّال، فضالة بن ایوب و عثمان بن عیسی را كه محل اختلاف هستند، به اصحاب اجماع اضافه كنیم، شمار آنان 22 تن خواهد بود.
البته در این كه این جمله كشی چه معنا می دهد، اقوال متعددی هست كه در مباحث درایه و رجال بدان می پردازند.
برای مطالعه بیشتر می توانید به كتاب های علم حدیث از جمله كتاب "آشنایی با علوم حدیث"، نوشته علی نصیری، قم:انتشارات مركز مدیریت حوزه علمیه قم، مراجعه نمایید.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.