پرسش

با سلام ایا به نظر شما اختلاف بین انبیا و
بی خدایان سر این بوده كه ییامبران میگفته اند نام همین هستی موجود و مورد مشاهده بدون لحاظ این وان (تعینات)خداست و ملحدان همین را طبیعت و دهر نام می نهاده اندكه این سخن فلسفه ملا صدرا وتابعین او مثل اقای طباطبایی و جوادی و مصباح و.. است یا سخن متكلمین صحیح
است كه خدا را از سنخ وجودی مخلوق نمی دانند.

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
در جهت وضوح و روشنی مطلب به ذكر نكات زیر می پردازیم:
1. اختلاف بین انبیا و ملحدان بر سر اصل توحید و معاد و شریعت ـ یعنی دستورات الهی ـ بوده است(جهان بینی و ایدئولوژی)، و اصلا جنبه فلسفی نداشته است. مسئله ای مثل "وحدت وجود" بعدها در میان فلاسفه ـ آن هم بدون رویكرد دینی ـ بوجود آمده است.
2. آنچه شما فرموده اید وحدت موجود است ـ كه تعبیر دیگری از وحدت شخصی وجود است و به طور كلی مردود است ـ در حالی كه ملاصدرا و امثال او به وحدت وجود قائلند.
برداشت ملاصدرا و تابعین از وحدت وجود این نیست كه همه چیز خدا است، بلكه نظر آنها این است كه كثرات موجود در عالم مظاهر یك وجودند كه آن وجود برتر ـ در عین تمایز از جلوات خود ـ همان خداوند است.
این فلاسفه معتقدند عالم موجود مرتبه ای از مراتب وجود را دارد، و همه این مراتب جلوات یك وجود برتر و محض است.
3. به طور مسلم خدا از سنخ وجود مخلوق نیست ـ «لیس كمثله شیء» ـ ولی در عین حال وجود اشیا و بقای آنان بستگی به او دارد ـ «الله نور السّماوات و الأرض» ـ و در دیدی قرآنی، عرفانی همه چیز در عالم تجلیات او محسوب می گردد. و در اساس چیزی غیر از خدا وجود ندارد كه نام آن(هستی) را خدا قرار دهیم ـ «فأینما تولّوا فثمّ وجه الله».
كامروا باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.