پرسش

باسمه تعالی
سلام
من در حال نوشتن كتابچه ای در مورد "تكبیرگویی(مكبری) در مساجد" هستم.
می خواستم ببینم ٱیا در صدر اسلام هم چنین كاری انجام می‌شده؟ حدیثی در ثواب آن وجود دارد؟
بعضی اوقات افراد برای اینكه ثواب نماز جماعت را دریابند، مكبری را رها می‌كنند، و این كار معطل می‌ماند. آیا ثواب نماز جماعت بیشتر است یا ثواب تكبیرگو؟
اگر نبودن تكبیرگو نماز را برای صفوف عقب یا قسمت زنان مشكل كند، آیا تكبیرگویی واجب كفایی است؟
در صورت نبودن تكبیرگو، آیا امام جماعت یا یكی از نمازگزاران می تواند تكبیرات نماز را اندكی بلند تراز "وقتی فرادی می خواند" بگوید تا صدا به صفوف عقب تر برسد؟
اگر سوال یا مسیله یا مطلب دیگری در این مورد وجود دارد لطفا برای من ارسال كنید. متشكرم.
یا علی

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
در مورد"مكبری" و تكبیرگویی، مطلب خاصی در روایات و همچنین كتب تاریخی نیافتیم؛ لذا نمی توان برای آن پیشینه و تاریخچه ای بیان كرد. چه بسا "مكبری" به مرور زمان و پس از ازدیاد نمازگزاران به وجود آمده باشد.
اما از آنجا كه "مكبری" نوعی خدمت به دیگران است، و به ویژه بعنوان تعاون و همكاری در برپایی نماز جماعت می باشد، می تواند مشمول روایاتی قرار بگیرد كه توصیه نموده اند به خدمت كردن به دیگران و كمك رسانی در كارهای خیر و نیك.
بنابراین نمی توان گفت به دلیل این كه روایت خاصی در این مورد نداریم پس ثوابی هم ندارد؛ چرا كه یكی از مصادیق خدمت به دیگران و تعاون در كارهای خیر، همین تكبیر گویی است؛ به ویژه كه تكبیر گویی موجب سالم برگزار شدن نماز جماعت بسیاری از نمازگزاران می شود، و آنها را هماهنگ با امام جماعت می كند، و نماز جماعت هم كه خود فضیلتی بسیار دارد.
در خصوص موذن و ثواب اذان گفتن در روایات وارد شده "برای موذن به تعداد افرادی كه با شنیدن اذان به نماز می ایستند خداوند متعال ثواب و حسنه ای منظور می فرماید."(بحار الانوار، ج81، ص104 ـ میزان الحكمة، ج1، ص82)
البته لازم به ذكر است كه ثواب نماز جماعت هم از اذان گفتن وهم از تكبیر گویی بالاتر است و در این هیچ شكی نیست؛ و تكبیر گویی، اگر چه به در بسیاری موارد لازم است، ولی معمولا واجب نیست، تا نوبت به این برسد كه واجب كفایی است یا خیر. بله اگر نبودن مكبر اخلال در نماز جماعت ایجاد كند، واجب كفائی است و ثوابش از نماز جماعت می تواند بیشتر باشد. در صورت نبودن "مكبر"، امام جماعت یا شخص دیگری می تواند با بلند گفتن اذكار نماز، دیگران را مطلع سازد. امیدواریم این اندازه كفایت كند؛ اگر باز ابهامی بود در خدمتتان هستیم.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.