پرسش

به نام خدا
لطفا جواب نامه65777 را بدهید

پاسخ

دوست گرامی با سلام:بر خلاف تصورتان اسلام با برده داری مبارزه ای اصولی وحساب شده ای را آغاز نمود كه نتیجه نیز داد،وبا توجه به مقتضیات زمان ومكان و واقعیات فرهنگی،اجتماعی،اقتصادی وسیاسی راهی را برگزید كه به دور از احساسات زمینه های آزادی بردگان را فراهم می ساخت،وچنانچه با دقت این موضوع را با تمام جوانبش مورد مطالعه قرار دهید.در خواهید یافت كه شاید یكی از تدابیر درخشنده اسلام در حلّ معضلات اجتماعی ،فرهنگی همین امر بوده است. در واقع نظام های اجتماعی در هردوران تابعی از مجموعه شرایط اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و ... می باشد.همان گونه كه امروزه نظام كارگری و كارفرمایی و ... در جهان حاكم است وشرایط اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی خاص آن را ایجاب نموده است . تا چندقرن پیش در تمامی جهان نظام برده داری روش مناسب برای اداره امور آن دوران بوده است ؛ به گونه ای كه هیچ نظامی در شرایط آن روز امكان جایگزینی آن را نداشته است . از این رو مناسب ترین شیوه در شرایط آن روز،شیوه برده داری بوده است . بررسی زمینه های این موضوع بسیار وسیع وگسترده و از مجال این پاسخ خارج است . اسلام نیز با توجه به اینكه تغییراساسی در سیستم اجتماعی آن روز نه ضروری بوده و نه ممكن ، به اصل این مساله صحه گذاشت ، ولی با وضع قوانین در چند جهت حركت كرده است : 1- تامین حقوق افراد با وضع قوانین در مورد كیفیت استرقاق ( بنده گرفتن ) ، و تحریم آن جز در موارد خاص . 2- وضع قوانین در جهت حمایت ازحقوق بردگان و تنظیم روابط صحیح بین مالك و برده . 3- ترغیب مردم به آزادسازی بردگان و وضع قوانینی برای حصول این مقصود ( مانند كفارات وشرایط عتق ) . در مجموع اسلام شرایطی را برای بردگان فراهم ساخت كه آنان به مقامات و درجات مهم علمی و سیاسی در جامعه اسلامی دست یافتند وحتی مدت ها حكومت ( ( ممالیك ) ) بر بسیاری از نقاط كشورهای اسلامی پدیدار شد .در حقیقت اسلام با فراهم آوردن شرایط انسانی و عاطفی برای زندگی بردگان ، بردگان را از سراسر دنیا مشتاق به پیوستن به جامعه اسلامی نمود و آنان در بازگشت به موطن خود همراه با آزادی ، مبلغ و مروج اسلام می شدند .اسلام راه برده شدن افراد آزاد را مسدود كرد و از سوی دیگرراه آزادی بردگان را گشود و مسلما" یكی از عوامل دگرگونی نظام بردگی درجهان ، نقش اسلام در این زمینه بوده است . كنیزها نیز در این بین مشمول همین قاعده و قانون بوده اند .آنان از كشورهای دیگر كه در جنگ بامسلمانان اسیر می شدند، و یا به صورت تجاری وارد ممالك اسلامی می گشتند، با فرهنگ اسلامی و مزایای نجات بخش آن آشنا شده و بسیاری از آنان همانند دیگر مردم در جامعه اسلامی زندگی می كردند و مالكیت كنیزدر حكم عقد ازدواج بود و موجب محرمیت به مالك آن می گردید .بجاست بدانیم كه مادر برخی از ایمه ما كنیز بوده اند، حتی مادر امام زمان ( عج ) نیزكنیزی رومی بوده است . سخن در این مقوله بسیار گسترده می باشد .اماتوجه به این نكته مهم است كه تنها عاملی كه در اسلام مجوز استرقاق ( گرفتن بنده و كنیز ) است موردی است كه كسانی در جنگ با اسلام به عنوان دین حق اسیر شده باشند و پرواضح است كه آیا كسی كه از این همه نعمت های بی كران الهی استفاده نموده و نه تنها شكر و سپاسگزاری ننموده است ، بلكه به خداوند رحمان كفر ورزیده است و باز به این حد هم بسنده نكرده است مردم را دعوت به كفر كرده با پرچم هدایت مردم به دین حق مبارزه می نماید .انصافا" نام شریف انسان برای چنین كسانی ،اهانت به مقام انسانیت نیست ؟ آیا حق حیات برای این گروه قایل شدن ، جز از روی تفضل الهی است ؟! معذ لك ، اسلام حق حیات اینان راتضمین كرده ، كشتن اسیر را جز در شدت درگیری و در معركه جنگ رواندانسته است ، لكن باید این افرادی كه از آزادی عمل خود سو استفاده نموده علیه دین خدا قیام نموده در نبرد علیه دین خدا و مومنین به آن شركت جسته است ، دایره فعالیت هایشان و آزادی آنها محدود گردد .باوجود این آموزه های بسیاری در اسلام برای رهایی آنان ارایه نموده است وبرای تحقق این آموزه ها نیز پاداش بسیار زیادی قرار داده است . برای مطالعه بیشتر رجوع كنید به : 1- اسلام و مساله آزادی ، بردگی ، موسوی زنجانی 2-از بردگی روم قدیم تا ماركسیسم ، حجتی كرمانی 3- فرآورده های دینی ،ناصر مكارم 4- برده داری در روم باستان ، بیدار فكر 5- حقوق بشر،اسدالله مبشری 6- نگاهی به بردگی ، محمد علی گرامی 7- بردگی در اسلام ،صادق ایرجی 8-برهان قرآن صدر بلاغى ناشر : امیر كبیر 9-امضا ما ج 1 محمد باقر صدر ناشر : اسلامى 10-اسلام در زندان اتهام شوقى ابو خلیل ناشر 11-اسلام در زندان اتهام شوقى ابو خلیل ناشر : بعثت 12-اسلام و اجتماع عاسلام و نظام طبقاتى محمد قطب ناشر : میراحى لامه طباطبایى ناشر : جهان آرا
موفق باشید.