پرسش

به نام خدا و با عرض سلام و ادب
اولین سوال حقیر این است كه آیا میتوان نذر كرد كه اگر حاجتمان براورده شد فعل حرامی را به عنوان ادای نظر انجام دهیم؟و اگر نمی توانیم چرا حضرت عبد المطلب نظر كرد كه اگر صاحب ده پسر شود یكی از
ایشان را قربانی كند؟
و دومین سوال اینكه دسته های عزاداری آقا امام حسین (علیه السلام)كه گاه برای مردم ایجاد مزاحمت و درد سر میكنند(مثل ایجاد سر و صدا-بیدار كردن بیماران از خواب-راه بندان و...)از نظر فقهی و عقلی چه حكمی دارند و اصولا عزاداری مطلوب و سندیده چگونه است؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
درباره سؤال اول شما باید گفت:
1. این كه نذر نمی تواند به حرام تعلق گیرد، ظاهرا امری عقلی و مسلم است، ولی باید دانست كه فعل هر فرد را باید بر اساس شریعت معتبر در زمان او سنجید.
درست است كه قربانی كردن فرزند از محرمات مسلم شریعت اسلام است اما آگاه هستید كه عبدالمطلب قبل از اسلام می زیسته و معلوم نیست چنین نهی و حرمتی در شرایع قبل از اسلام نیز وارد شده باشد!
2. توجه داشته باشید كه نمی گوییم در شرایع قبل چنین كاری جایز یا مستحب بوده است، بلكه می گوییم از قرائن چنین احتمالی به نظر می رسد كه نهی درباره آن نرسیده است.
عبدالمطلب پیرو دین حنیف ابراهیم(ع) بوده است، و بعید نیست از قصه حضرت ابراهیم(ع) و رؤیای او درباره ذبح و قربانی نمودن حضرت اسماعیل(ع)، تلقی و گمان به جواز چنین نذری داشته باشیم. اگر چه خداوند در قصه حضرت ابراهیم(ع) ذبح گوسفند را پیش آورد، اما تصریحی نكرد كه فعل تو تا اینجا اشتباه بوده است؛ و چنان چه می دانید در قصه نذر عبدالمطلب نیز در نهایت به "فدیه" عمل شد.(ر.ك. به فروغ ابدیت، آیت الله جعفر سبحانی، ص94ـ95)
ما بعید نمی دانیم بقیه ماجرای ابراهیم خلیل(ع) و فدیه فرستادن خداوند در تسلیم به چنین تعویضی از سوی عبدالمطلب تاثیر داشته باشد؛ و خود این تعویض حكم آن شریعت بوده باشد. كما این كه بعید نیست جناب عبدالمطلب بر اساس این تعویض چنان نذری كرده، و از اول بنای بر قربانی كردن فرزند خود را نداشته است.
3. بیان این گونه اعمال در قرآن نشانگر آن است كه حكم شرعی مشخص برای حرمت این گونه نذر یا قرعه ها وارد نشده بوده است؛ مانند قرعه كشتی نشستگان و انداختن حضرت یونس(ع) در آب دریا، و یا حتی نذر مادر حضرت مریم برای قرار دادن فرزندش به خدمتكاری در خانه خدا و...
در باره سؤال دوم هم باید بگوییم ایجاد هر سر و صدا و عملی، اگر منجر به اذیت و آزار دیگران شود به طور قطع حرام است.
بله در خصوص بعضی از شعائر الهی اصل علنی و با صدای بلند بودن عمل مورد تأكید است؛ مثل اذان مسجد؛ اما همان هم نباید از حد متعارف بیشتر باشد. حد متعارف میزانی است كه معمولا كسی متأذی نمی شود، ولو یكی دو نفر هم باشند كه به سبب شرائط استثنایی خود ناراحت باشند.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.