پرسش

موجبات قبولی توبه را از طرف خداوند برای جوانی كه تا بحال هرگناهی كه به فكرتان برسد را انجام داده را بگویید؟

پاسخ

دوست عزیز و گرامی!
توبه‏اى كه جامع شرایط باشد به اجماع علما مقبول است، و دلیل آن گفتار خداى تعالى است كه مى‏فرماید:
«هو الذى یقبل التوبة عن عباده‏» یعنی اوست كه توبه بندگان را مى‏پذیرد.(شورى/25)

و در وصف خود مى‏فرماید:
«غافر الذنب و قابل التوب‏» یعنی آمرزنده گناه و پذیرنده توبه (مؤمن/3)

و باز مى‏فرماید:
«و من یعمل سوءا او یظلم نفسه ثم یستغفر الله یجد الله غفورا رحیما» یعنی هر كه بدى كند یا به خود ستم كند آنگاه از خدا آمرزش بخواهد خدا را آمرزنده و بخشاینده مى‏یابد. (نساء، 109)

و همچنین به دلیل سخن پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله كه فرمود: «ان الله - تعالى - یبسط یده بالتوبة لمسى‏ء اللیل الى النهار و لمسى‏ء النهار الى اللیل حتى تطلع الشمس من مغربها» یعنی خداى تعالى دست ‏خود را به نشانه قبول توبه براى بد كار شب تا روز و براى بدكار روز تا شب مى‏گشاید تا آفتاب از مغرب خود برآید (یعنى تا قیامت).

همو فرمود: «ان الحسنات یذهبن السیئات، كما یذهب الماء الوسخ‏» یعنی همانا كارهاى خوب كارهاى بد را چنان محو مى‏كند كه آب چرك و شوخ را.

و فرمود: «لو عملتم الخطایا حتى تبلغ السماء ثم ندمتم، لتاب الله علیكم‏» یعنی اگر چندان گناه كنید كه به آسمان رسد، آنگاه پشیمان شوید، خداوند توبه شما را مى‏پذیرد.
و فرمود: «بنده گناه مى‏كند و به بهشت مى‏رود» ، عرض كردند: این چگونه ممكن است اى رسول خدا!؟ فرمود: «گناهى كند و از آن پشیمان شود و آن در پیش چشم وى باشد تا به بهشت رسد.»

و فرمود: «كفارة الذنوب الندامة‏» یعنی پشیمانى كفاره گناهان است‏.

و فرمود: «هر كه یك سال پیش از مرگ خود توبه كند خدا توبه او را مى‏پذیرد، سپس فرمود: یك سال زیاد است، هر كه یك ماه پیش از مردن توبه كند خدا توبه او را مى‏پذیرد. سپس فرمود: یك ماه زیاد است، هر كه یك هفته قبل از مرگ توبه كند خدا توبه او را قبول مى‏فرماید. سپس فرمود: هفته زیاد است، هر كه یك روز قبل از مردن توبه كند خدا توبه او را مى‏پذیرد. سپس فرمود: یك روز نیز زیاد است، هر كه پیش از دیدار مرگ (ملك الموت) توبه كند، خدا توبه او را قبول مى‏فرماید.»

و امام باقر علیه السلام به محمد بن مسلم فرمود: «گناهان مؤمن هر گاه توبه كند آمرزیده است. پس بعد از توبه و آمرزش، عمل [نیك] را از سر گیرد. آگاه باشید به خدا قسم این نیست مگر براى اهل ایمان‏». محمد بن مسلم عرض كرد: اگر بعد از توبه و استغفار از گناهان به گناه باز گردد و باز توبه كند حال او چگونه است؟ فرمود: «اى محمد بن مسلم! آیا چنان مى‏بینى كه بنده مؤمن از گناه پشیمان شود و از خدا آمرزش بخواهد و توبه كند و خدا توبه او را نپذیرد!؟» گفت: [اگر] چند بار چنین كند، گناه كند و سپس توبه و استغفار كند؟ فرمود: «هر گاه مؤمن به استغفار و توبه برگردد خدا به آمرزش باز مى‏گردد، خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است و توبه را مى‏پذیرد و از سیئات در مى‏گذرد. زنهار مؤمنى را از رحمت ‏خدا ناامید نكنى‏!»

و فرمود: «اذا بلغت النفس هذه - و اهوى بیده الى حلقه - لم تكن للعالم توبة، و كانت للجاهل توبة‏» «همین كه نفس و جان به اینجا رسید - و اشاره به گلوى خود نمود - براى عالم توبه نباشد، و براى جاهل توبه هست‏.»

و فرمود: «آدم علیه السلام عرض كرد: پروردگارا! شیطان را بر من مسلط ساختى، و او را همچون خون (كه در رگهایم جریان دارد) در من جاى دادى. براى من هم چیزى مقرر فرما. خطاب رسید: اى آدم! براى تو این را قرار دادم كه: هر یك از فرزندانت كه آهنگ گناهى كند و مرتكب آن نشود چیزى بر او نوشته نشود؛ و چون مرتكب شد یك گناه بر او نوشته شود. و اگر قصد كار نیكى كند و آن را انجام ندهد یك حسنه براى او نوشته شود؛ و اگر انجام دهد ده حسنه برایش نوشته شود. عرض كرد: پروردگارا! بیفزا، فرمود: برایت مقرر ساختم كه هر یك از فرزندانت كه گناهى كند سپس آمرزش خواهد او را بیامرزم. عرض كرد: پروردگارا! بیفزا. فرمود: براى ایشان توبه را قرار دادم، و توبه را براى آنها گسترش دادم تا نفس به گلوگاه رسد، عرض كرد: پرورگارا! مرا بس است‏.»

و امام صادق علیه السلام فرمود: «مردى گناه مى‏كند و خدا به سبب آن او را به بهشت مى‏برد.» شخصى عرض كرد: خدا به جهت گناه او را به بهشت مى‏برد؟ فرمود: آرى، گناه مى‏كند و پیوسته از آن ترسان است و نفس خود را دشمن مى‏دارد؛ پس خداوند به او رحم مى‏كند و او را به بهشت مى‏برد.»

و فرمود: «بنده مؤمن چون گناه كند، خدا او را هفت‏ ساعت مهلت مى‏دهد. اگر استغفار كرد چیزى بر او نوشته نمى‏شود، و اگر این ساعتها گذشت و آمرزش نخواست‏، یك گناه بر او نوشته مى‏شود. مؤمن ولو پس از بیست ‏سال هم به یاد گناه خود می افتد و از خدا آمرزش می خواهد، و خدا گناهش را مى‏آمرزد. ولی كافر همان ساعت آن را فراموش مى‏كند.»

و فرمود: «ما من مؤمن یقارف فى یومه و لیلته اربعین كبیرة فیقول، و هو نادم: "استغفر الله الذى لا اله الا هو الحى القیوم بدیع السماوات و الارض ذا الجلال و الاكرام و اساله ان یصلى على محمد و آل محمد و ان یتوب على‏" الا غفرها الله له، و لا خیر فیمن یقارف فى یومه اكثر من اربعین كبیرة‏» یعنی هیچ مؤمنى نیست كه در شبانه روزى چهل گناه كبیره كند و در حال پشیمانى بگوید: «استغفر الله الذى لا اله الا هو الحى القیوم بدیع السماوات و الارض ذا الجلال و الاكرام و اساله ان یصلى على محمد و آل محمد و ان یتوب على‏» مگر آنكه خدا آن گناهان را بیامرزد. و كسى كه شبانه روزى بیش از چهل گناه كبیره مرتكب شود خیرى در او نیست‏.»

و روایت است كه: «خداى تعالى چون ابلیس را لعن كرد [و از رحمت‏خود دور ساخت] از خدا مهلت‏خواست، و خداوند تا قیامت‏به او مهلت داد. آنگاه گفت: به عزت تو كه از دل آدمى بیرون نیایم تا جان در تن وى باشد. پس خداى تعالى فرمود: به عزت من كه در توبه بر وى نبندم تا جان در تن وى باشد.»

و در روایتی در شأن جوانی از بنی اسرائیل آمده است: «جوانى بیست‏سال خدا را عبادت كرد، سپس بیست‏سال او را معصیت نمود، سپس در آینه نگریست و نشانه پیرى در موى خود دید، ناراحت‏شد و گفت: خدایا بیست‏سال اطاعت و بیست‏سال معصیت تو كردم، اگر بسوى تو بازگشت نمایم قبول مى‏كنى؟ ناگاه شنید كه گوینده‏اى مى‏گوید: ما را اجابت كردى ما نیز تو را اجابت كردیم، سپس ما را ترك نمودى از تو دست‏ برداشتیم، ما را عصیان ورزیدى تو را مهلت دادیم. حال اگر بسوى ما آئى تو را مى‏پذیریم‏.»
اخبار و روایات در این معنى بسیار و بى‏شمار است و اخبارى نیز كه پیش از این ذكر شد بر آن دلالت دارد.

اما كسى كه با نور بصیرت در این معنى مى‏نگرد، نیازى به بیان ندارد؛ زیرا مى‏داند كه توبه موجب سلامت و پاكى دل است، و هر دل پاك و رسته‏اى نزد خدا پذیرفته است و در آخرت در جوار الهى در ناز و نعمت ‏خواهد بود. خداوند دل را در اصل پاك و رسته آفریده ـ زیرا هر زاده‏اى بر فطرت زائیده مى‏شود ـ و تنها به سبب بیماری گناه و تاریكیهاى آن بیمار و سیاه گشته است. داروى توبه این امراض را بر طرف مى‏كند، و نور حسنات این تیرگیها را مى‏زداید، و تاریكى گناهان تاب روشنى نیكیها را ندارد، چنانكه ظلمت ‏شب تاب روشنائى روز ندارد، و تیرگى چرك و شوخ با سپیدى و زلال آب باقى نمى‏ماند.

به موجب آن ادله قرآنی و روائی و به موجب این بیان عقلی، آدمی هر چند اهل گناه ـ ولو گناهان بزرگ ـ باشد، توبه می تواند او را نجات دهد. هیچ گاه برای توبه دیر نیست. و حقیقت توبه پشیمانی است و عزم بر ترك گناه. همین و بس.

بلی انسان باید از یك چیز بترسد؛ و آن این كه كثرت گناه به حدی شود كه حال توبه عارض نشود.
اگر گناهان چنان انباشته شود كه جزو طبیعت آدمى شود، و دل طورى تباه شده باشد كه دیگر صفا و روشنائى نپذیرد، چنین دلى حال توبه برایش دست نمی دهد ـ به این معنى كه بازگشت نمى‏كند، هر چند به زبان گوید توبه كردم ـ زیرا چرك گناهان چنان در درون او فرو رفته و انباشته شده كه دیگر پاكیزگى نمى‏پذیرد، و اگر در پاكسازى آن مبالغه و پافشارى شود به پاره پاره شدن دل و هلاك آن منجر مى‏گردد.

برای اطلاعات بیشتر به آدرس زیر مراجعه فرمائید.
http://www.naraqi.com/per/g/g_5/014.htm#f0

موفق و موید باشید