پرسش

با سلام خدمت شما 4 سوال داشتم لطفا فورا جوابم را بدهید:
1_درباره ی فضیلت نماز شب برایم توضیح دهید.
2_خیلی معذرت میخواهم ولی لطفا چند اثر اخروی در باره ی استمنا را نام ببرید.
3_لطفا شرایط لازم و همچنین طرز خواندن نمازی را كه با خواندن آن چشم برزخی انسان باز می شود را برایم شرح دهید یا آدرسی در اینترنت در باره ی آن به من معرفی كنید.
4_لطفا یك تعقیب نماز كه زیاد طولانی نباشد را كه ثواب زیادی دارد را با آثارش برایم بنویسید.

پاسخ

دوست گرامی با سلام: در رابطه اهمّیت وفضیلت نماز شب باید گفت كه در میان نوافل،«نماز شب‏»جایگاه خاصى دارد و تاكید فراوانى كه‏در آیات قرآن و احادیث در باره آنست،به مراتب بیش از نمازهاى دیگرمستحب است و به همین جهت،اولیاء خدا بر آن مداومت و مواظبت‏داشتند و به تهجد و عبادت نیمه شب مى‏پرداختند.تا آنجا كه نماز شب‏را خداوند،بر بنده محبوبش حضرت محمد(ص)واجب ساخته و چنین فرمان داده بود:« و من اللیل فتهجد به نافلة لك‏ »،( اسراء،آیه 79 )بخشى از شب را بعنوان نافله به تهجد بپرداز و سحر خیزى كن. قرآن،در توصیف كسانى كه نیایشگران شب و اهل نماز شب‏اند،چنین مى‏فرماید:« و المستغفرین بالاسحار» ، ( آل عمران،آیه 17)استغفار كنندگان در سحرها «و الذین یبیتون لربهم سجدا و قیاما»،( فرقان،آیه 64 ) آنانكه در حال سجود و قیام،براى خدا شب زنده‏دارى مى‏كنند.« كانوا قلیلا من اللیل ما یهجعون »،(. ذاریات،آیه 18 )مردان خدا،مقدار كمى از شب‏را مى‏خوابیدنددر آیه دیگر مى‏خوانیم:مردان خدا براى انجام نیایش سحرگاهان ونماز شب،از بستر گرم فاصله مى‏گیرند و به نماز شب مشغول مى‏شوند،پاداش آنان،غیر از بهشت و حوریان و...چیزهایى است كه خداوندبرایشان ذخیره كرده كه موجب روشنى دیدگانشان است: «فلا تعلم‏نفس ما اخفى لهم من قرة اعین‏»،( سجده،آیه 17) از این رو،نماز شب،مورد عنایت تمام انبیاء بوده،( بحار،ج 84 ص 136 ) و رسولخداچندین مرتبه حضرت على را به نماز شب سفارش نموده و فرمود:«علیك‏بصلاة اللیل،علیك بصلاة اللیل،علیك بصلاة اللیل‏»،( وافى،ج 2 ص 22 )بر تو باد،نماز شب.(سه مرتبه)وباز رسول خدا ( ص ) فرمود : آن قدر جبرییل در مورد شب زنده داری و نماز شب توصیه كرد كه من گمان كردم افراد نیكوكار امت من هرگز در شب نخواهند خوابید.وباز رسول خدا ( ص ) برای كسی كه شب زنده داری نماید از خدا طلب رحمت می كند بویژه اگر همسر خود را بر این امر تشویق كند و یا زنی شوهرش را بر این امر ترغیب نماید .و در روایت دیگر فرمود : شرافت و عظمت انسان مومن در سایه نماز شب و توجه به خدا و معیشت و كسب و كار صحیح است .و در حدیث است: «شرف المؤمن صلاته باللیل»،( وافى،ج 2 ص 22 ) شرف مؤمن به نماز شب اوست. و امام صادق(ع)فرمود:در خانه‏هایى كه نماز شب خوانده مى‏شود و قرآن‏تلاوت مى‏گردد،آن خانه‏ها نزد آسمانیان، همچون ستاره‏ها درخشانند.( وافى،ج 2 ص 22 )ودر انتها نظرتان را به بركات دنیوی واخروی نماز شب در روایات جلب می نماییم، و اما نتایج دنیوى و اخروى نماز شب كه از روایات استفاده مى‏شود: نماز شب باعث صحت بدن و كفاره گناهان روز و برطرف كننده وحشت قبر است. روى را سفید و بوى را پاكیزه و روزى را جلب مى‏نماید والبته روایات در این باب بسیار است و ما به همین مقدار بسنده مى‏كنیمگذشته از آن،سحرخیزى و استفاده از هواى مفید آن هنگام،براى‏بدن،نشاط آور است و در حدیث است كه:«قیام اللیل مصحة البدن‏»،( وسائل،ج 5 ص 272 )شب زنده‏دارى،بدن را تندرست مى‏كند. موضوع سحرخیزى مسأله‏اى است كه از دیرباز مورد توجه حكیمان بوده است و خواص بسیار عجیب براى انسان دارد. حافظگوید:
دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند اندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند

بیخود از شعشعه پرتو ذاتم كردند باده از جام تجلّى صفاتم دادند

چه مبارك سحرى بود و چه فرخنده شبى‏ آن شب قدر كه این تازه براتم دادند

همت حافظ و انفاس سحرخیزان بود كه زبند غم ایام نجاتم دادند

هر گنج سعادت كه خدا داد به حافظ از یمن دعاى شب و درس سحرى بود

كس ندیدست زمشك ختن و نافه چین‏ آنچه من هر سحر از باد صبا مى‏بینم‏
قابل توجه است كه بدانیم انسان،با تداوم نماز شب و تهجد و عبادت‏هاى شبانه،مى‏تواند به مقامى‏از كمال و صفاى نفس و قرب به خدا برسد كه چشم و گوش و دست‏خدایى پیدا كند(جز حق نبیند،جز حق نشنود و جز حق،عمل نكند)وبه آنجا برسد كه هر دعایى كند،مستجاب گردد. (40). براى آگاهى بیشتربه كتاب: شب مردان خدا مراجعه نمایید.

وامّا نسبت به عواقب سوء عمل استمنا باید بگوئیم، پیامدهاى منفى استمناجداى از آن كه معصیت است، فراتر از آن است كه بتوان آنها را برشمرد، از امام‏صادق(ع) درباره «استمنا» سؤال شد، حضرت فرمود: «گناه بزرگى است و خداوند در قرآن از آن نهى كرده است و كسى كه این كار را انجام دهد همانند كسى است كه با خود نكاح كرده است و اگر من بدانم كسى این كار را انجام داده با او غذا نمى‏خورم». سائل پرسید: یابن رسول‏اللَّه! از كتاب خدا حكم این موضوع را برایم بیان كن؟ حضرت فرمود:
فَمَنِ اِبْتَغى‏ وَراءَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ اَلعادُونَ‏؛ كسى كه به جز ازدواج و یا استفاده از كنیز راه دیگرى بپیماید آنان از دشمنى كنندگان [با خویشتن ]هستند»، (بحارالانوار، ج 104، ص 30). در روایت دیگرى امام‏صادق(ع) فرموده‏اند: «خداوند روز قیامت با سه دسته سخن نمى‏گوید و به آن نظر رحمت نكرده و آنان را پاك نمى‏گرداند و عذاب دردناكى در انتظار آنها است: كسى كه محاسن خود را بتراشد و كسى كه با خود نكاح كند (استمنا) و...».
در اینجا به بعضی از آثار وضعی این بیماری مهلك كه در همین دنیا دامنگیر مبتلایان به این عمل می شود اشاره می نماییم پیامدهاى جسمانى: ضعف چشم و بینایى، تحلیل رفتن قواى جسمانى، عقیم شدن و ناتوانى در تولید مثل، پیرى زودرس، ضعف مفاصل، لرزش دست، زشتى چهره و از بین رفتن طراوت صورت.
2- پیامدهاى روحى و روانى: ضعف حافظه و حواس‏پرتى، اضطراب، منزوى شدن و گوشه‏گیرى، افسردگى، بى‏نشاطى و لذت نبردن از زندگى، پرخاشگرى و بداخلاقى و تندخویى، كسالت دائمى، ضعف اراده.
3- عوارض اجتماعى: ناسازگارى خانوادگى، بى‏میل شدن به همسر و ازدواج، ناتوانى در ارتباط با جنس مخالف و همسر، بى‏غیرت شدن، احساس طرد شدن، از بین رفتن عزت، پاكى، شرافت و جایگاه اجتماعى، دیر ازدواج كردن و لذت نبردن از زندگى مشترك.
بنظر می رسد اشاره ای كوتاه به راههای درمان خالی از لطف نباشد .راه‏هاى درمان: 1- از تنها بودن اجتناب كنند. 2- هیچ‏گاه بیكار نباشند و براى اوقات فراغت خود برنامه داشته باشند. 3- افكار جنسى را به ذهن خود راه ندهند. 4- هرگز شكم خود را از غذا پر نكنند. 5- تا از فرط بى‏خوابى در تنگنا قرار نگرفته‏اند به رختخواب نروند. 6- رفتارها، عكس‏ها و فیلم‏هاى تحریك‏آمیز را مشاهده نكنند. 7- از خوردن غذاهاى تحریك‏كننده و شهوت‏زا پرهیز كنند. 8- پیامدهاى منفى آن را همیشه به خود تلقین كنند. 9- لباس تنگ نپوشند. 10- هرگز به رو نخوابند.

وامّا نسبت به تعقیبات نماز باید بدانیم كهنماز،حضور در پیشگاه خداوند و شركت در ضیافتى معنوى است كه وى،بندگان را به آن فرا خوانده است. همچنانكه حضور در یك میهمانى،مقدمات و آدابى دارد و نسبت‏به‏مهمان،استقبال و بدرقه به عمل مى‏آید و مهمان هرچه عزیزتر باشد،مراسم پیشواز و بدرقه،با شكوهتر صورت مى‏پذیرد،اداى فریضه الهى نیزچنین است. پیشوایان معصوم ما(علیهم السلام)پیش از فرا رسیدن وقت نماز،خودرا مهیاى آن مى‏ساختند و پس از نماز نیز،مدت‏ها به تعقیب نمازمى‏پرداختند و دل از یاد خدا نمى‏كندند و لب از ثناى او نمى‏بستند وچهره از قبله بر نمى‏تافتند. اذان و اقامه،نوعى استقبال از نماز است و تعقیبات،بدرقه آن، دعاهایى پس از اتمام‏نماز نیز سفارش شده است.قرآن مى‏فرماید:«: فاذا فرغت فانصب و الى ربك فارغب» (انشراح،آیه 7 )همین كه فارغ شدى،به كار دیگرى بپرداز و به سوى پروردگارت رغبت نما.. همین كه از نماز واجب فارغ شدى،به‏دعا و تعقیب نماز مشغول باش(مستدرك الوسائل،ج 1 ص 336) از تعقیبات نماز،تسبیحات حضرت زهرا(ع)است.یعنى‏گفتن 34 مرتبه الله اكبر،33 مرتبه الحمدلله و 33 مرتبه سبحانه الله،پس‏از فراغت از هر نماز.این تسبیحات را رسول خدا(ص)به دخترش‏فاطمه(ع)تعلیم داد و بر گفتن آن،بسیار سفارش شده است و پاداش بسیاردارد.
امام باقر(ع)مى‏فرماید:در میان ستایش‏ها،بهتر از تسبیحات حضرت‏زهرا(ع)نیست،و اگر بود،رسول خدا(ص)به فاطمه(ع)تعلیم‏مى‏داد.( وسائل،ج 4 ص 1024) ونیز امام صادق(ع)مى‏فرماید: تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیهااز هزار ركعت نماز مستحب،نزدخداوند بهتر است.( مستدرك الوسائل،ج 1 ص 336) و در حدیث مى‏خوانیم:هر كس این تسبیحات را بگوید،به آیه (و اذكروا الله كثیرا احزاب/41)كه بمعناى زیاد یاد كردن خداونداست،عمل كرده است..( وسائل،ج 4 ص 1023)
واز جمله كارهاى تعقیباتى،درود و صلوات فرستادن بر نیكان وزبده‏هاى كمال بشرى،و لعن و نفرین بر مظاهر شرك و پلیدى وسردمداران كفر و ستم است. در نمونه‏هاى فراوانى،خود«اللهم صل على محمد و آل محمد»،به عنوان یكى از تعقیبات‏نمازها بیان شده است. اما در مورد لعن:امام باقر(ع)مى‏فرماید:« اذا انحرفت عن صلاة مكتوبة فلا تنحرف الا بانصراف لعن بنى‏امیة‏»،( وافى،ج 2 ص 121 ) هر گاه نماز واجب را تمام كردى،جز با لعن بنى امیه،از جاى خودحركت نكن
و«سجده شكر»یكى از تعقیبات نماز به حساب آمده است مرحوم علامه مجلسى،تمام جلد 83 بحار الانوار را(جز چند صفحه آخر) به روایات تعقیبات نماز اختصاص داده و 63 حدیث،پیرامون سجده شكر،از ائمه اطهار(ع)نقل كرده است. سجده بعد از نماز،شكرانه توفیق انجام نماز است.( بحار،ج 83 ص 200 ) در سجده شكر،سه مرتبه‏«شكرا لله‏»كافى است،ولى در حدیث‏است: اگر انسان به طول یك نفس،«یا رب،یا رب‏»بگوید:خداوند به او خطاب مى‏فرماید:«لبیك!ما حاجتك؟»حاجت تو چیست تا انجام‏دهم؟( وسائل،ج 4 ص 1071)امام صادق(ع)فرمود:سجده شكر بعد از نماز،دلیل كامل شدن نماز و رضاى خدا و اعجاب و خوش آمدن فرشتگان است. خداوند بارها ازآنان مى‏پرسد،پاداش این بنده شاكر چیست؟مى‏گویند:رحمت تو،بهشت تو،حل مشكل او،و هر خیرى را كه فرشتگان مى‏گویند،جوابى‏نمى‏شنوند،به خدا عرضه مى‏دارند:ما نمى‏دانیم پاداش این سجده‏چیست؟خداوند مى‏فرماید:همچنانكه او از من شكر كرد،من هم از اوتشكر مى‏كنم،و با این جمله به فرشتگان مى‏فهماند كه رضا و سپاس‏الهى از او،بالاتر از بهشت و رحمت و حل مشكلات است.( وسائل،ج 4 ص 1071،وافى،ج 2 ص 123 )
موفق باشید.