پرسش

بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
در كتاب مفاتیح الجنان در اعمال شب جمعه حدیثی از امام جعفر صادق (ع) روایت شده است به این مضمون كه مكروه است روایت شعر برای روزه دار و محرم و در حرم و در روز جمعه و در شبها. راوی گفت: هرچند شعر حقی باشد؟ فرمود: هر چند شعر حق باشد.و در حدیث معتبر از حضرت صادق (ع) منقول است كه حضرت رسول (ص) فرمود كه هر كه یك شعر بخواند در شب جمعه یا در روز جمعه در آن شب و در آن روز بهره ای از ثواب به غیر آن نداشته باشد و بروایت معتبر دیگر در آنشب و در آنروز نمازش مقبول نگردد.
لطفا بفرمائید پس تكلیف این همه شعر كه در مدح یا سوگ ائمه اطهار (ع) و یا در باب معارف دینی خوانده و شنیده می شود چیست؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
برای نسبت دادن یك حكم به دین و اولیاء آن نمی توان تنها به یكی دو روایت تمسك كرد و به سائر مدارك شرعی و روایات توجه نكرد.
در مورد بحث ما، در مقابل این روایات دسته ای دیگر از روایات وجود دارد كه عموم واطلاق روایات دسته اول را قید می زند.
مثلا مرحوم صدوق در كتاب "إكمال الدین" روایتی نقل كرده، كه در آن از قول امام محمدباقر(ع) آمده است كه: روز فتح مكه شخصی در مسجدالحرام در مقابل پیامبر(ص) و به امر آن حضرت شعری را خواند.(الحدائق الناضره، ج13، ص164)
و نیز روایت شده كه شخصی به امام رضا(ع) گفت: اصحاب از پدران گرامیتان روایت كرده اند كه شعر در شب جمعه و روز جمعه و ماه رمضان و شب هنگام مكروه است، ولی ما می خواهیم برای ابوالحسن ـ امام موسی كاظم(ع) ـ مرثیه بخوانیم، و اكنون نیز ماه رمضان است. امام رضا(ع) فرمودند: مرثیه بخوان در هر حالی كه می خواهی؛ و خداوند در مقابل آن به تو پاداش می دهد.(همان منبع)
با توجه به این دو دسته روایات بعضی از علمای شیعه، اشعاری را مكروه دانسته اند كه شامل امور دنیوی باشد.
از جمله این علما می توان به شهید اول و شهید ثانی و صاحب مدارك اشاره كرد، و بعضی از مراجع حاضر نیز این گونه فتوا داده اند.
حتی بعضی از علما به قرائنی روایاتی را كه شما ذكر كرده اید حمل بر تقیه كرده اند، كه از جمله می توان به محقق بحرانی اشاره كرد.(الحدائق الناضره، ج13، ص164)
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.