پرسش

با سلام
1.بعضی القاب اهلبیت علیهم السلام مانند كریم اهلبیت- عالم آل محمد-رئوف اهلبیت-جواد الائمه و ... ریشه اش كجاست و آیا در روایات وجود دارد؟ سند آنرا نیز لطفا ذكر كنید.
2. اینكه امام رضا علیه السلام عالم آل محمد است یعنی چه باتوجه به اینكه عالم اسم فاعل است؟ همچنین رئوف اهلبیت؟درضمن معنای دقیق رئوف چیست و تفاوت آن با رحیم چیست؟
3. با توجه به سوالات فوق لقب بقیه اهلبیت چیست؟
4. استخاره های سایت توسط چه كسی(كسانی)انجام میشود؟
با تشكر

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
1. هر یك از ائمه دارای القابی چند بوده اند، و حتی گاه لقبی برای چند امام ذكر شده است؛ مانند لقب هادی كه برای امام دهم و فرزند بزرگوارشان امام عسكری(ع) ذكر شده است.(ر.ك. به "منتهی الآمال" و "اعلام الوری"، ج2، ص131)
بعضی از این القاب به صورت صریح در روایات آمده است، مثلاً این كه چرا امام كاظم(ع) بدین لقب ملقب شده اند را مرحوم صدوق طی روایتی نقل كرده است. این وصف به سبب ویژگی اخلاقی برجسته حضرتش عنوان شده است.(علل الشرایع، ص235)
بعضی از این القاب نیز با توجه به جهات گوناگون اجتماعی، سیاسی در میان مردم زمان حضور حضرات معصومین شایع شده است. مثلاً از امام كاظم(ع) در زمان حیاتشان به "عبد صالح" تعبیر می شد ـ (اعلام الوری، ج2، ص6) ـ و بعد از شهادتشان به "امام ماضی"(معجم مصطلحات الرجال و الدرایة، تحت عنوان ماضی) كه این بیشتر به خاطر استبداد حاكم و تقیه بوده است. بعضی از این القاب نیز در زیارت های آن ائمه آمده است كه البته بسیاری از این متون زیارتی از ائمه(ع) نقل شده و روایت دارد؛ همانند "لقب رؤوف" كه در زیارت امام(ع) آمده است.
در روایت است كه القاب اهل بیت عصمت و طهارت به الهام الهی بوده و این اسماء و القاب همه در لوح محفوظ الهی ضبط شده است.(بحارالانوار، ج27، ص1)
خصوص لقب "كریمه اهل بیت" هم ظاهرا مدركی جز شیوع در میان متدینین ندارد.
2. عالم یعنی دانا و این كه به امام رضا(ع) عالم آل محمد(ص) می گفتند، شاید به خاطر مناظراتی بود كه آن امام با علمای ادیان و فرق دیگر داشتند و در آنها تمامی این دانشمندان از علم بی كران امام، كه به علم الهی متصل است، حیران ماندند.
رؤوف نیز به معنی مهربان است. در مقام بیان فرق بین رحمت و رأفت به نقل قول از چند كتاب لغت بسنده می كنیم.
ابوهلال عسكری گفته است كه رأفت ابلغ و رساتر از رحمت است.(معجم الفروق اللغویة، ص246)
در كتاب التحقیق فی الكلمات القرآن الكریم نیز آمده است كه رأفت از جهت كیفیت قوی تر و شدیدتر از رحمت، و رحمت از جهت كمیت و مصداق اعم است.(التحقیق فی كلمات القرآن الكریم، ج4، ص6، ماده رأف)
3. همان طور كه در ضمن پاسخ سؤال اول متذكر شدیم هر یك از ائمه دارای القابی چند می باشند. شما می توانید برای مطالعه بیشتر به كتاب "منتهی الآمال"، تألیف شیخ عباس قمی مراجعه كنید.
4. استخاره سایت توسط یكی از فضلای حوزه علمیه قم گرفته می شود.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.