پرسش

لطفا متن ذیل را توضیح دهید و احادیث ذكر شده را كامل درج بفرمایید:
از پاره اى احادیث فهمیده مى شود كه از نظر شیعه در عصر ائمه طاهرین (علیهم السلام) عادت بر این بوده كه مقدارى از ماه محرم و صفر تا ماه ربیع الاول لباس سیاه مى پوشیده اند و این عمل مورد تقریر و امضا فعلى و قولى ائمه (علیهم السلام) قرار گرفته است .
مرحوم مجلسى به مناسبت روز نهم ربیع الاول حدیث مفصلى را نقل مى كند و در ادامه مى فرماید : ما احادیث دیگرى یافته ایم كه موید همین مطلب است و به این احادیث اعتماد مى كنیم . از احمد بن اسحاق قمى نماینده امام حسن عسكرى (علیه السلام) روایت مى كند كه ضمن روایتى گفت : «...... امروز [نهم ربیع الاول] روز بیرون آوردن لباس سیاه است .»

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
در روایات بسیاری آمده است كه خاندان اهل بیت مدتی از محرم را به خاطر شهادت سیدالشهدا(ع) لباس سیاه می پوشیدند. از فرزندان امام سجاد(ع) نقل است كه چون حضرت حسین بن علی(ع) به شهادت رسیدند، زنان بنی هاشم سیاه پوشیدند، و امام سجاد نیز آنان را اطعام می كردند ـ ("محاسن"، ص420، ص195) ـ كه این عمل حضرت خود تأیید عملی بر رفتار زنان بنی هاشم است.
در مورد این كه در ماه صفر نیز اهل بیت سیاه می پوشیدند، پس از جستجوی فراوان چیزی نیافتیم. تنها در روایتی كه علامه مجلسی به نقل از سید بن طاووس آورده، آمده است كه امام حسن عسكری(ع) در طی روایت مفصلی فرمودند: امیرالمومنین(ع) به حذیفه، كه از یاران راستین آن حضرت بود، گفتند: "إنی لأعرف لهذا الیوم إثنین و سبعین إسما" یعنی من برای این روز(= نهم ربیع الاول) هفتاد و دو اسم می دانم. پس از آن كه حذیفه از امیرالمومنین(ع) خواست كه این نام ها را برای او باز گویند، حضرت در طی نام بردن این اسماء، به "یوم نزع السواد" نیز اشاره می كنند ـ ("بحارالانوار"، ج59، ص354) ـ كه این نام به معنی روز به درآوردن لباس های سیاه است. از این تعبیر استفاده می شود كه تا آن روز اهل بیت و یا دوستداران آن خاندان سیاه می پوشیده اند. هر چند احتمال دیگری هم در معنای حدیث هست.(ر.ك. به "سفینة البحار"، ماده شع)
مطالب دیگری هم در این میان هست، كه مجال ذكر آن در اینجا نیست.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.