پرسش

با توجه به این كه در توصیه های اسلامی آمده كه یكی از معیارهای انتخاب همسر زیبایی است و توجه به این نكته را لازم دانسته پس چرا خداوند انسانهایی آفریده كه از لحاظ ظاهری زیبا نیستند و آیا این با عدل خدا سازگار است؟(همچنین در مورد افراد معلول)

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
اولا، البته معیارهای زیبایی مطلق و ثابت نیست، بلكه نسبی است؛ یعنی در اكثر موارد زیبایی برای افراد مختلف تعریف ها و مصادیق متفاوت دارد. پس حكمت و عدالت گاه اقتضا می كند انسانهایی آفریده شوند كه گاه به نظر یكی زیبا نباشند.
از سوی دیگر، اسلام نگفته همسر زیبا بگیرید، بلكه تنها فرموده كه است پس از معیارهای اصیل ـ یعنی ایمان و اخلاق ـ همسر زیبا بهتر از زشت است. بر این اساس، چه بسا انسان از رجحان زیبایی به سبب رجحان در ایمان و اخلاق می گذرد. و این آن چیزی است كه مورد توصیه اسلام است كه در این تزاحم جانب ایمان و اخلاق گرفته شود؛ بلكه در روایات ما نهی شده كه شخصی همسر خود را تنها به جهت زیبایی او برگزیند.
دوست عزیز!
دنیا دنیای تزاحمات است؛ بسیارند بانوانی كه از نظر زیبایی ممكن است مورد توجه نباشند، ولی از نظر كمالات روحی به گونه ای هستند كه بر دیگران ترجیح دارند، و اسلام هم به آنان دعوت كرده، و این ترجیح را به عنوان كمالی برای انسان معرفی كرده است. شاید همین هم حكمتی دارد تا به انسانها گوشزد كند كه معیارهای اصیل تر از زیبایی هم هست، كه فطرت انسانی را به خود دعوت می كند.
علاوه بر همه اینها، باید گفت: قضاوت در برابر عادلانه و ظالمانه بودن یك عمل تنها وقتی ممكن است كه انسان بر همه حكمتها و مصالح احاطه علمی داشته باشد؛ و انسان این احاطه را ندارد.
توضیح مطلب این كه عدالت یعنی آن كه هر كاری بر اساس حكمت و به میزان استحقاقی كه اجزاء حیات در راستای وصول به هدف دارند، انجام شود. محاسبه چنین پارامترهایی برای انسان ممكن نیست.
برای روشن شدن مطلب، عرض می شود كه بر فرض قبول تفاوت و تبعیض هایی در خلقت افراد بشری، ما تنها در محدوده حیات دنیوی قضاوت كرده ایم، و پیشامدهای اخروی را در نظر نگرفته ایم. در حالی اگر آخرت در محاسبه داخل شود، دیگر باید سكوت كرد. چه بسا، هر كمبود و محرومیتی در دنیا ـ كه ما آن را ظالمانه تصور كرده ایم ـ وسیله ای باشد برای كسب امتیازات و بهره مندی نامحدود در جهان آخرت؛ به نحوی كه اصلا نتوان ان را ناعادلانه دانست. «ولنبلوّنكم بالشر والخیر فتنةً وإلینا ترجعون» یعنی ما قطعاً شما را با بدی ها و خوبی ها برای آزمایش و خالص شدن خواهیم آزمود، و شما به طرف ما برخواهید گشت.(بقره/155)
با این فرض، دیگر جایی برای اشكال در عدل الهی نخواهد ماند.
دوست محترم!
بسیاری از مسائل دینی است كه به طور مستقیم اثبات پذیر تجربی نیست، و بر اساس ایمان و با اعتمادی كه به خدا داریم، باید آن را بپذیریم. البته در خصوص عدالت باید گفت دلیلی عقلی هم اقتضا می كند كه طلم در نظام اكمل الهی وجود نداشته باشد؛ ولی گاه همین دلیلی عقلی هم برای بعضی مفاهیم دینی نیست. به عبارت دیگر، گزاره دینی ای كه با عقل در تنافی و تضاد باشد نداریم، ولی گاهی این گزاره ها با عقل و خرد قابل اثبات نیستند.
برای بررسی بیشتر می توانید به كتاب "عدل الهی"، تألیف مرحوم شهید مطهری، و پاسخ كد 12736 بخش تازه های مذهبی سایت تبیان مراجعه داشته باشید.
كامروا باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.