پرسش

سلام
چند روز ÷یش سوالی درباره نحوه محاسبه آسان و عملی خمس ÷رسیدم(سوال شماره 5621) كه جوابی كه دریافت كردم همان چیزی بود كه در هر رساله ای نوشته شده است.
مشكل اساسی در این است كه با وجود چك های كه فرد برای تاریخی بعد از سال مالی كشیده یا چك هایی كه از دیگران دارد و سودهای بانكی و خرید و فروش اقساطی و ... نمی توان دقیقا میزان در آمد در سال مالی و میزان مازاد آن را محاسبه كرد.
همچنین می خواستم بدانم كه اگر كسی تا كنون خمس نداده باشد چگونه می تواند آن را ÷رداخت كند؟
همچنین اگر مالی را به شخصی بدهند و او بداند كه خمس آن را ÷رداخت نكرده اند آیا او ملزم به ÷رداخت خمس است؟
موفق باشید.

پاسخ

برادر گرامی!
1- در فرض مذكور چك هایی كه برای تاریخ بعد از سال خمسی صادر شده است و یا به هر ترتیب چك هایی كه در دست دارید ولی بعد از سال خمسی وصول می شود ـ یعنی امكان وصل دار ـ جزء حساب سال آینده شما خواهد شد.
2- سود بانكی اگر به گونه ای است كه در تملكتان می باشد ـ یعنی همین الآن می توانید آن را اخذ كنید ـ خمس بدان تعلق می گیرد.
3- خرید و فروش اقساطی، قسطهای پرداختی در طی سال جزء موونه بوده و بقیه قسطهایی كه در آینده باید پرداخت نمایید، جزء موونه سال دیگر شما خواهد بود.
به طور كلی پول و اموالی كه هنگام سررسید سال در اختیار دارید، مشمول خمس می گردد.
5- حكم كسی كه تا به حال خمس پرداخت نكرده آن است كه ببیند در سالهای گذشته چه مقدار خمس به او تعلق گرفته و با آن پول چه كرده است. او باید سود آن پول را هم به عنوان خمس بپردازد و این كار را با مقدار مازاد بر مؤونه خود در هر سال باید انجام دهد.
البته محاسبه این امور، به خصوص اگر چندین سال گذشته باشد، مشكل است، و در نهایت نیز موارد مورد تردید باقی می ماند؛ لذا توصیه ما این است كه با مراجعه به وكلای مرجع تقلیدتان محاسبه این امور با كمك او انجام دهید و در نهایت موارد تردید را با مصالحه حل كنید. نمایندگان مراجع معظم تقلید حق این مصالحه را برای بری كردن ذمه مؤمنین دارند.
6- در حكم مورد سؤال شما بین مراجع معظم تقلید اختلافاتی هست لذا مرجع تقلید خود را مشخص كنید.
بعضی می فرمایند: جز در موردی كه عین غیر مخمس ـ مالی كه خمس آن داده نشده ـ به شما هدیه داده می شود، در بقیه موارد پرداخت خمس به عهده شما نیست. مثلا اگر سر سفره ای نشستید كه غذایِ در آن بود كه می دانید خمس آن را نداده اند، بر شما واجب نیست خمس آن را بپردازید.
و بعضی می فرمایند در این گونه موارد هم خمس آن باید پرداخت شود.
البته توجه دارید كه همه سخن در موردی است كه یقین داشته باشیم كه به عین مال خمس تعلق گرفته است، والا بالاتفاق اصل را بر جواز می دانند.
مجددا سؤال خود را با ذكر مرجع تقلیدتان برای ما بفرستید.
موفق و موید باشید.