پرسش

آیا معنی نداشتن مكان و زمان برای خداوند جهان آفرین را از روی بینهایت بودنش میتوان اثبات كرد؟

پاسخ

«ذات احدیت، وجود محض است و هیچگونه تعیّن و تحدیدی ندارد، تعین او اطلاق و "لاحدی" است» از این مقدمه روشن خواهد شد كه خدای جهان وجودش از آلایش هر حد قیدی پاك است، و به عبارتی وجود محض و مطلق است.(ر.ك. به مجموعه آثار شهید مطهری، ج6، ص1041و 1045)
به همین خاطر خداوند را فقط با صفاتی می توان متصفش كرد كه، فی نفسه، خالی از حد باشد: مانند علم، قدرت، ازلی و ابدی و… .
توضیح مطلب آن كه در جای خود ثابت شده است كه اقتضای واجب الوجودی بی نهایتی است.
"عالم و قادر وحی است و مرید و مدرك
هم قدیم و ازلی، هم متكلم صادق"
یكی از صفات خداوند سرمدیت اوست ـ یعنی ازلی و ابدی ـ و به عبارت دیگر، خدا همیشه بوده و تا ابد هم خواهد بود، پس او وجود بی نهایت زمانی است. كما این كه یكی از صفات دیگر خدا احاطه او اوست، و این مقتضی آن است كه از نظر مكانی هم بی نهایت باشد.

با توجه به محدود بودن زمان و مكان، و نیز بی نهایت بودن وجود خداوند، از آنجا كه امكان ندارد امر نامحدود در ظرف محدود قرار گیرد، اتصاف خدا به مكان و زمان متصور نیست.
و به عبارت دیگر: چون بی نهایتی، به معنای واقعی و حقیقی آن، در غیر از خداوند وجود ندارد و خداوند هم واجب الوجود است، می توان خصوصیات واجب الوجود را مساوق با وجود بی نهایت دانست.
و آن گونه كه گفته شده است: «وجوب الوجود یدل علی سرمدیته و نفی الزائد… و التمیًز» یعنی وجوب الوجود دلیل وجود همیشگی خدا و نیز دلیل بر این است كه خداوند در مكان قرار نگرفته است. (كشف الاسرار شرح تجرید الاعتقاد، خواجه نصیرالدین طوسی،ص407و403)
خلاصه، بی نهایتی غیر از واجب الوجود وجود ندارد. واجب الوجود در زمان یا مكان نمی گنجد، پس وجود بی نهایت در زمان یا مكان نمی گنجد.
خدا نگهدار شما.