پرسش

نقش شفاعت درمحاسبه اعمال درقیامت
چگونه است؟

پاسخ

دوست گرامی با سلام:
شفاعت از ریشه شَفَعَ در لغت به معنی ضمیمه كردن چیزی به چیز دیگر یعنی چفت شدن گرفته شده است در مقابل « وتر» به معنی تك و تنها است. و در اصطلاح مذهبی به معنی كمك كردن اولیای خدا (پیامبران، امامان و مردم صالح و درستكار) برای نجات افرادی است كه در طول زندگی مرتكب لغزشهایی شده اند.
پس لفظ شفاعت در عرف و شرع به دو معنی متفاوت گفته می شود:
1 ـ شفاعت در لسان عامه به این معنا است كه شخص شفیع از موقعیت و شخصیت و نفوذ خود استفاده كرده و نظر شخص صاحب قدرت را در مورد مجازات زیر دستان عوض كند.
2 ـ مفهوم دیگر شفاعت بر محور دگرگونی و تغییر موضع شفاعت شونده دور می زند، یعنی شخص شفاعت شونده موجباتی را فراهم سازد كه از یك وضع نامطلوب و در خور كیفر بیرون آمده و به وسیله ارتباط با شفیع خود را در وضع مطلوبی قرار دهد كه شایسته و مستحق بخشودگی گردد و شفاعت در اسلام از این نوع می باشد. و شفاعت در اسلام از بالا به پایین است و نقش شفاعت، تربیتی و جنبه سازندگی گنهكاررا دارد. چرا كه وعده به شفاعت سبب می گردد مردم گنهكار از رحمت الهی مأیوس نگردند. و همیشه روزنه امیدی جهت بازگشت داشته باشند و همین امر سبب می گردد بعضی از گناهكاران به خاطر پیوندهای معنوی كه با خدا داشتند و به خاطر ارتباط ایمانی كه با اولیای پروردگار برقرار ساخته بودند مورد كمك شفیعان روز رستاخیز قرار گیرند، و همین سبب تربیت و بازگشت افراد گنهكار از نیمه راه است. البته لازم است بدانیم شفاعت اولیای خدا منوط به اذن پروردگار جهان است و تا اجازه خدا نباشد هیچ كس نمی تواند شفاعت نماید "و من ذا الذی یشفع عنده الا باذنه؟ " ، و اذن خدا نیز بی جهت و بدون حكمت نخواهد بود. در این صورت باید گفت اذن خدا شامل حال كسانی می شود كه برای عفو و اغماض شایستگی دارند و اگر در طول زندگی لغزش و گناهی داشتند به مرحله پرده دری و طغیان نرسیده و اگر چه رابطه خود را در بعضی جهات ضعیف كرده اند، ولی به كلی آن را از بین نبرده اند. و نسبت به نقش شفاعت در قیامت هم با بررسی آیات 46 تا 49 سوره اعراف و نیز روایات متعددی كه در این موضوع وجود دارد. بدست می آید كه دو گروه مختلف در اعراف قرار دارند: الف) ضعفا (كسانی كه حسنات و سیئات آنان برابر است): و هنگامی كه به دوزخیان نظر می افكنند، از سرنوشت آنها وحشت نموده و به خدا پناه می برند. ب) گروه دوم بزرگان، انبیاء، امامان و صالحان هستند (كه مشرف بر اهل محشرند و دوزخیان را سزنش كرده و به گروه اول كمك می كنند كه وارد بهشت شوند) ر. ك.: تفسیر نمونه، ج 6 ص 187 و 188 ـ از این بخش آیه شریفه كه می فرماید «ادخلو الجنة لاخوف علیكم ولا انتم تحزنون: داخل بهشت شوید در حالی كه هیچ ترسی بر شما نیست و هرگز محزون نخواهید شد.» استفاده می شود كه اصحاب اعراف، ضعفا را شفاعت خواهند كرد و آنان داخل بهشت خواهند شد ولی این به معنای آن نیست كه اصحاب اعراف (گروه اول) به سزای كردارهای بدشان نرسند. چرا كه معصیت كاران از مؤمنان در همین دنیا، هنگام سكرات مرگ و احتضار ، قبر، عالم برزخ و مواقف قیامت تا زمانی كه در اعراف حكم نهایی در مورد آنان صادر شود مشكلات و عذاب های فراوان را متحمل خواهند شد تا گناهانشان تخفیف پیدا كند و یا پاك شوند ولی چون اعتقادات آنان درست بوده ، آخر الامر با شفاعت ائمه و پیامبر "صلوات الله علیهم اجمعین" (گروه دوم از اعراف) كه از بزرگان اصحاب اعرافند داخل بهشت می شوند، البته گروه اول از اصحاب اعراف ، در بهشت هم در منازل بالای آن نخواهند بود.
موفق باشید