پرسش

1.چرا امام باقر قیام مسلحانه را شروع نكردند
2.چرا بیشتر احكام عملی از قول امام صادق بیان شده است

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
برای مطالعه پاسخ قسمت اول سؤالتان به پاسخ كد 52316، در بخش تازه های مذهبی سایت تبیان، مراجعه نمایید.
در پاسخ به قسمت دوم سؤالتان باید بگوییم كه در میان امامان، عصر امام صادق(ع) منحصر به فرد بوده، و شرایط اجتماعی و فرهنگی عصر آن حضرت در زمان هیچ یك از امامان دیگر وجود نداشته است؛ زیرا آن دوره از نظر سیاسی، دوره ضعف و تزلزل حكومت بنی امیه و تزلزل و عدم استقرار قدرت بنی عباس بود. این دو گروه مدتی در كشمكش و مبارزه با یكدیگر بودند. از زمان هشام بن عبدالملك اموی تبلیغات و مبارزات سیاسی خاندان عباسیان برای كسب قدرت آغاز گردید، و در سال 129 هـ.ق وارد مرحله مبارزه مسلحانه و عملیات نظامی گردید و سرانجام در سال 132 هـ.ق به پیروزی رسید.
در این شرائط، از یك سو، بنی امیه در این مدت گرفتار مشكلات سیاسی فراوان بودند، و لذا فرصت ایجاد فشار و اختناق نسبت به امامان و شیعیان را ـ مثل زمان امام سجاد(ع) و حتی امام باقر(ع) ـ نداشتند.
عباسیان نیز چون پیش از دست یابی به قدرت در پوشش شعار طرفداری از خاندان پیامبر(ص) و انتقام خون آنان در صدد جمع نیرو بودند، نمی توانستند نه در دوران مبارزه، و نه در آغاز استقرار حكومت خود فشاری به اهل بیت و شیعیان آنان وارد آورند، و به این زودی از شعارهای خود تخلف كنند. از این رو این دوران، دوران آرامش و آزادی نسبی امام صادق(ع) و شیعیان، و فرصت بسیار خوبی برای فعالیت های علمی و فرهنگی آنان به شمار می رفت.
لذا امام صادق(ع) با توجه به فرصت مناسب سیاسی كه به وجود آمده بود، و با ملاحظه نیاز شدید جامعه و آمادگی زمینه های اجتماعی، دنباله نهضت علمی و فرهنگی پدرش امام باقر(ع) را گرفت، و حوزه وسیع علمی و دانشگاه بزرگی را به وجود آورد و در رشته های مختلف علوم عقلی و نقلی آن روز شاگردان بزرگ و برجسته ای، همچون هشام بن حكم، محمد بن مسلم، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، مؤمن الطاق، مفضّل بن عمر، جابر بن حیّان، زرارة، ابوبصیر، عبدالله بن سنان و... تربیت كرد، كه تعداد آنان را بالغ بر چهارهزار نفر نوشته اند.(الارشاد، شیخ مفید، ص271)
با توجه به این تعداد شاگردان و راویان احادیث، جای تعجب نیست كه بیشتر احكام از قول امام صادق(ع) به ما رسیده باشد.
ضمنا منع نگارش حدیث كه تا زمان اندكی قبل از آن حضرت ـ تا زمان امام باقر(ع) ـ ادامه داشت، نیز مزید بر علت بود تا تراث و احادیث ائمه قبل از امام صادق(ع) به ما نرسد.
برای مطالعه بیشتر كتاب های زیر رهنمون شما است:
1. زندگانی امام جعفر بن محمد(ع)، تألیف دكتر سید جعفر شهیدی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
2. زندگانی رئیس مذهب تشیع امام جعفر صادق(ع)، تألیف سید محمدتقی مدرسی، ترجمه محمدصادق شریعت، تهران: محبّان الحسین(ع).
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.