پرسش

باسمه تعالی
با سلام
آیا زیارت عاشورا حدیث قدسی میباشد. سند زیارت چیست؟ایا این زیارت فر موده ائمه(ع)می باشد.
التماس د عا

پاسخ

با سلام و تحیت.
دوست عزیز!
مستند زیارت عاشورا كتاب "كامل الزیارات" تالیف عالم جلیل القدر مرحوم شیخ جعفر بن محمد بن قولویه قمی، متوفی 368 قمری می باشد. مناسب است چند نكته به عنوان مقدمه درباره مباحث حدیث شناسی به استحضار برسانیم:
برای بررسی سند یك روایت سه مطلب می بایست مورد توجه واقع شود:
1) جایگاه مؤلف: مؤلفین حدیث از نظر میزان دقت، هوشیاری و مهارت در حدیث شناسی یكسان نیستند. تاریخ علم حدیث بعضی از محدثین را به عنوان فحول این فن شناخته است، و بر عكس اعتماد كمتری به عده ای دیگر دارد. یكی از وظائف علم گسترده و پرمایه رجال متكفل بررسی و ارزیابی روات و محدثین از این ناحیه است. از سوی دیگر، زمان حیات مؤلف هم بسیار مهم است. محدثی كه در قرون نزدیك به عصر اهل بیت زندگی می كند اولا به منابع دست اول دسترسی بیشتری دارد، و ثانیا قرائن وثوق و اعتماد به یك حدیث و یا قرائن عدم اعتماد به آن برای او فراهم است. به خلاف كسی كه در قرون متأخر در صدد ارزیابی احادیث برمی آید.
2) جایگاه و اعتبار كتابی كه حدیث در آن آمده است: درجه اعتبار كتاب تا حدود زیادی میزان اعتماد به صدور یك روایت را تعیین می كند. مؤلفین از نظر نیتی كه در جمع احادیث یك كتاب دارند با هم متفاوتند. بعضی از مؤلفین به این اهمیت نمی دهند كه چه روایتی را در كتاب خود می آورند، و تنها به قصد جمع آوری احادیث و حفظ آن از زوال و نابودی به جمع حدیث می پردازند؛ و به عبارت دیگر چنین كتابهایی متكفل گزینش احادیث صحیح و تفكیك صحیح و سقیم نیست. برخلاف این دسته عده ای از محدثین در كتاب خود تنها احادیثی را جمع می كنند كه حجت بر تمامیت و صحت حدیث به طور كامل برایشان قائم شده است. مؤلف واحد ممكن است در كتابی به شكل اول و در كتاب دیگر به شكل دوم عمل كند. كتابی كه به این منظور نوشته می شود، با كتابی كه به هدف اول گردآوری می گردد از نظر ارزش یكسان نیست.
3) بررسی سند خود حدیث: اگر در بررسی یك حدیث از طریق اول و دوم نتیجه ای حاصل نشد ـ یعنی محقق نتوانست به اطمینان به صدور یك روایت برسد ـ آخرین مرحله، بررسی یك یك راویان حدیث و بررسی میزان اعتباری است كه دارند. این مطلب را نیز علم رجال متكفل است. یكی دیگر از مسائلی كه در این بخش از حدیث شناسی مهم است، بررسی میزان اعتمادی است كه علمای شیعه، به خصوص قدمای آنان، به صدور یك حدیث داشته اند. عمل اصحاب به یك حدیث حاكی از اعتماد آنان به صدور آن است.
زیارت عاشورا از نظر حدیث شناسی از هر سه جهت فوق از مزایای نسبی بالائی برخوردار است. به عبارت دیگر جای تردید در صدور این روایات، به عنوان دعا، از معصوم نیست. اگر چه در این موضوع بیش از این می توان سخن گفت و توضیح داد، ولی به سبب پرهیز از طولانی شدن بیش از حد جواب، به همین مقدار اكتفا می كنیم.
در ضمن آنچنانكه در كتاب "مفاتیح الجنان" به آن اشاره شده زیارت عاشورا از احادیث قدسی است.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی_ قم.