پرسش

به نام خدا
باعرض سلام وتبریك سال نو
1-نقش انتظاردرگسترش عدالت وجلوگیری ازجنگ وخشونت درجامعه چیست؟
2-نقش انتظاردرادیان دیگردرگسترش عدالت وجلوگیری ازجنگ وخشونت چیست؟
3-آیادرادیان دیگرنیزمردم منتظرمنجی ای هستند؟تفاوت آن باانتظارمردم دردین اسلام چیست؟
4-لطفا درموردفلسفه انتظارتوضیحاتی بفرمایید.
خواهشمندم به سئولات فوق دراسرع وقت جواب دهید.
باتشكرفراوان

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
در ابتدا به عنوان مقدمه باید به نكته ای اشاره كنیم تا در پاسخ به سؤال های خود به مشكلی برنخورید.
قیام های اصلاح طلبانه و انقلاب های عدالت جویانه را نباید از مقوله جنگ ها و خشونت محسوب كرد؛ بلكه بسیاری از درگیری ها، كه گاه به خشونت نیز منجر می شود، زمینه گسترش عدالت و صلح است؛ والا اگر هر قیام و انقلابی را تنها از مقوله خشونت بدانیم و بس، خود قیام حضرت صاحب الزمان(عج) هم سرآغاز یك خشونتی جدید خواهد بود. این تصویری است كه رسانه های غربی سعی در القای آن، به عنوان قیام مهدی موعود(عج)، دارند.
پس از رحلت رسول خدا(ص) و بعد از شهادت امیرالمؤمنین(ع) و سیدالشهداء(ع) تا به امروز، ریشه تمام حركتها و نهضت های شیعه، و بلكه همه مسلمین، علیه طواغیت، همین فلسفه اجتماعی انتظار و عقیده به ادامه مبارزه حق و باطل تا پیروزی مطلق بوده است، كه می بینیم همیشه از میان شكست ها، پیروزی هایی آشكار، و در عین ذلت ظاهری، پرتو و شعاع عزت و سربلندی نمودار می شده است. اگر به انگیزه این نهضت ها و انقلاب ها به درستی بنگریم، عدالت خواهی و ظلم ستیزی را در پایه ریزی و شكل گیری آن ها مشاهده می كنیم.
با توجه به عقیده ادیان دیگر، غیر از اسلام، درباره مهدویت به نقش انتظار در ادیان دیگر نیز پاسخ می دهیم؛ و به عبارتی، پاسخ سؤال سوم را بر سؤال دوم مقدم می داریم.
در زبور داوود آمده است: "شریران منقطع خواهند شد، و اما منتظران خداوند وارث زمین خواهند شد."(عهد عتیق، كتاب مزامیر، مزمور37)
در تورات آمده است: "و نهالی از تنه نیستی بیرون آمده و شاخه ای از ریشه هایش خواهد شكفت و روح خدا بر او قرار خواهد گرفت، و مسكینان را به عدالت داوری خواهد كرد و به جهت مظلومان زمین به راستی حكم خواهد نمود."(تورات، فصل11، بند1ـ2)
در انجیل چنین نوشته شده است: "كمرهای خویش را بسته، و چراغ های خود را برافروخته دارید، شما مانند كسانی باشید كه انتظار آقای خودشان را می كشند؛ پس شما نیز آماده باشید، زیرا در ساعتی كه گمان نمی برید پسر انسان می آید."(انجیل، فصل12، بند35ـ36)
در جاماسب نامه، كه از كتب زردتشت است، از او به سوشیانس(نجات دهنده بزرگ) تعبیر آمده؛ و در كتاب شاكمونی، كه از كتب هندوها می باشد، از ایشان با تعبیر فرزند كشن یاد شده است.(ر.ك. به یكصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان(عج)، تألیف علیرضا رجالی تهرانی، قم: نشر نبوغ)
اگر به درستی در بسیاری از متونی كه به آمدن مصلح جهانی بشارت می دهند بنگریم و باورهای ذهنی خود را تنها براساس آن ها تنظیم كنیم ـ ولو به تحریف این كتاب ها معتقد هستیم ـ در آخر به این نكته می رسیم كه انتظار مصلح كل، در نزد آنان نیز زمینه ساز عدالت خواهی و ظلم ستیزی خواهد شد.
در این میان تنها به چند سطری كه از انجیل نقل كرده ایم، دوباره بنگرید. تعبیر انتظار و برافروخته داشتن چراغ ـ با توجه به تعابیر انجیل ـ معتقدین به انجیل را به زمینه سازی برای ظهور فرامی خواند. آیا این زمینه سازی با عدالت گریزی و ظلم حاصل می شود؟!
به طور كلی، عقیده به ظهور مصلح كل(انتظار) بدون در نظر داشتن هیچ مذهب و مكتبی، پی آمدهایی را در پی خواهد داشت؛ كه در این میان نحوه تعلیمات ادیان در اثرگذاری این نتیجه ها بی نقش نخواهد بود.
تعلمیمات صحیح، عقیده به ظهور را به راهی درست رهبری می كند، در حالی كه تعلمیات تحریف شده و انحرافی به سركوبی این عقیده برمی خیزد. به همین جهت است كه تعلیمات اسلامی، با توجه به كمال آن از یك سو و عدم تحریف آن از سوی دیگر، این عدالت طلبی و لزوم حركت برای آن را داغ تر كرده است؛ در حالی كه تأثیر آموزه های مذهبی ادیان دیگر گاه به تأثیراتی معكوس و وارونه می انجامد.
بشر در زندگی اجتماعی و فردی خود، مرهون نعمت انتظار است؛ كه اگر از انتظار بیرون بیاید و امیدی به آینده نداشته باشد، زندگی برایش مفهومی نخواهد داشت و بی هدف و بی مقصد می شود. حركت و انتظار در كنار هم می باشند و از هم جدا نمی شوند؛ انتظار علت حركت و تحرك بخش است.
آنچه مورد انتظار است، هر چه مقدس تر و عالی تر باشد، انتظارش نیز ارزنده تر و مقدس تر خواهد بود و ارزش مردم را باید از انتظاری كه دارند شناخت. اگر انتظار در این دنیا، كه عالم تزاحمات و جنگهای دائمی بین حق و باطل است، از بشر گرفته شود، دیگر ادامه حیات برایش بی لذت و بی معنی است. مگر جز با ندای غیب، مبنی بر ظهور منجی، می توان در دنیایی كه عملا دنیاطلبی فراگیر است، و كمتر جایی به عدل رفتار می شود، می توان امید به مبارزه و پیروزی داشت، و برای تحقق آن كوشید؟!
انتظار است كه زندگی را لذت بخش و باروح و بامعنی می سازد و شخص را به زندگی علاقه مند می نماید.
اسلام كه تعلیمات و هدایت هایش بر اساس فلسفه های واقعی و صحیح اجتماعی قرار دارد، اصل انتظار و نگاه به سوی آینده را پشتوانه بقای جامعه مسلمان و محرك احساسات و مهیّج روح فعالیت و اقدام قرار داده است؛ و لذا انتظار آینده بهتر، و عصر فتح و گشایش و فرج را برترین اعمال شمرده است.
پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) در حدیث شریف: "أفضل أعمال أمّتی إنتظار الفرج" ـ (تحف العقول، ص37) ـ انتظار فرج را افضل اعمال امت خویش معرفی فرموده است.
برای مطالعه بیشتر در زمینه مهدویت می توانید كتاب "امامت و مهدویت"، تألیف حضرت آیت الله صافی گلپایگانی، قم: نشر حضرت معصومه(س) را مطالعه نمایید.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.