پرسش

با سلام
در سوره عبس از كلمه ضاحكه استفاده
شده . آیا ضاحكه فقط به معنای خندیدن است؟ یا اینكه خنده ایی است كه بویی
از تمسخر دارد ؟ چون این نوع خنده خنده
بلند است كه دندانها نمایان می شود و
یك لبخند سرور نیست . آیا صاخه می تواند
یك فریاد مجازی مثلا هیاهوی و طنین یك
فتنه باشد ؟ یا صدای كمی كه وسعت آن
فرا گیر باشد ؟ یا فقط یك صوت رعد گونه است ؟
متشكرم

پاسخ

دوست گرامی سلام : ضحك،بفتح وكسر (ض) به معنای خنده است.ودر اقرب المواردآمده كه آن به معنای انبساط وجه است بطوری كه دندانها از سرورظاهر شوند.اگر بی صدا باشد تبسّم است،اگرصدایش ازدور شنیده شود قهقهه واگرنه ضحك است.وراغب می گوید در آیه مورد نظر
به معنای مجرد سرور است.وعلامه طباطبائی(ره) درذیل همین آیه می فرمایند:"اهل سعادت چهره هایی نورانی ودرخشنده دارند،كه فرح وسرور وانتظار آینده ای خوش از آن چهره ها هویدا است.(تفسیر المیزان-نشر:بنیاد علمی وفكری علامه طباطبائی-جلد:20-ص:514)
پس ضاحكه در آیه 38 سوره عبس به معنای "خندان ومسرور شدن"است.
امّا «صاخه» از ماده «صخ» در اصل به معنای صوت شدیدی است كه نزدیك است گوش انسان را كر كند،و یا براستی گوش را كر می كند،
و در آیه مورد نظر اشاره به « نفخه دوم صور»،( كه همان صیحه عظیمی كه صیحه بیداری وحیات می باشد وهمه را زنده كرده وبه عرصه محشر دعوت می كند)، است
موفق باشید.