پرسش

حوادث طبیع مثل كسوف وخسوف و ... چه ارتباطی با مرگ طبیعی یا شهادت كسی دارد؟ علی رغمی كه پیامبر اكرم(ص) در هنگام رحلت فرزند خود تأثیر آنرا بر كسوف یا خسوف رخ داده در همان روز نفی كرد اما می بینم در روایاتی شهادت امام حسین(ع) را منجر به برخی از چنین حوادث مثل قرمز شدن خورشید و ... می كنند! اینها چگونه تحلیل می شود. با تشكر

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
آنچه در روایات از تأثیر شهادت حضرت سیدالشهداء(ع) بر كائنات نقل شده بسیار زیاد است كه به طور كلی می توان آن ها را دو قسم كرد:
1. تأثیر بر موجودات ملكوتی، مثل عرش، آسمان ها، ساكنان بهشت و...
2. تأثیر بر موجودات طبیعی و زمینی.
درباره قسم اول در مجامیع روایی اهل سنت هم اخباری موجود است كه پیامبراكرم(ص) از تأثر موجودات ملكوتی در فوت یا شهادت برخی صحابه گزارش داده اند؛ برای مثال احمد در مسند خویش از عایشه حدیث می كند كه أسید بن خضیر از پیامبر(ص) نقل می كند: "ستون های عرش خداوند در مرگ سعد بن معاذ لرزید."(مسنداحمد، ج2، ص408)
به فرض صحت حدیث این تأثرات در شهادت مثل حسین بن علی(ع) البته شدیدتر خواهد بود.
اثبات برهانی این مطلب نیاز به مقدماتی است:
الف. بدن و روح مجرد در این نشئه با هم متحد هستند و تأثر یكی به دیگری سرایت می كند.
ب. تأثر حاصل از شهادت، واقعیتی است كه در بدن عنصری امام(ع) پیدا می شود.
ج. امام(ع) خلیفه خدا در همه آسمان و زمین است؛ و این به موجب دلیل عقل و نقل ثابت شده است. خلیفه یعنی كسی كه از خلف و به دنبال كسی می آید و جانشین اوست. از آنجا كه خدا همه جا هست و هیچ جا بدون حضور او نیست، خلیفةالله نیز كه مظهر تمام اسماء حسنای الهی و واسطه بین او و همه كائنات باشد، همه جا هست، و در همه جا می تواند به اذن الهی تأثیرگذار باشد.(ر.ك. به تفسیر موضوعی قرآن ـ آیت الله جوادی آملی، ج6، سیره حضرت آدم علیه السلام)
د. پس همه عالم با جان امام(ع) در ارتباط است، فی الواقع بهره وجود از او می گیرند و او واسطه فیض الهی به ماسوی الله است. ازاین رو با تأثر او همه عالم متأثر می شود.
علامه طباطبایی در این باره می فرمایند: "عالم متأثر می شود، بدانیم یا ندانیم؛ زیرا تأثر واقعیتی است كه در بدن عنصری امام(ع) پیدا شده است، و به جهت ارتباط همه عالم با امام(ع)، موجودات عالم علوی و سفلی همگی متأثر می شوند."(در محضر علامه طباطبایی، نوشته محمدحسین رخ شاد، ص113)
در بیانات معصومین(ع) نیز این مطلب آمده و مدلّل شده است.
در ذیل آیه 55 زخرف ـ «فلمّا آسفونا انتقمنا منهم» یعنی وقتی ما را به خشم آورند از آنان انتقام گرفتیم ـ روایت معتبری از حضرت امام صادق(ع) وارد شده كه فرمودند:"إنّ الله ـ تبارك و تعالی ـ لایأسف كأسفنا ولكنه خلق اولیاء لنفسه، یأسفون و یرضون و هم مخلوقون مدبّرون فجعل رضاهم لنفسه رضیً و سخطه لنفسه سخطاً..." یعنی خداوند تبارك و تعالی مانند ما خشمگین نمی گردد، بلكه اولیائی را برای خود آفریده است كه آنان خشمگین می گردند و خشنود می شوند و آنان مخلوقند و تدبیر امورشان به دست خداست، و خداوند خشنودی آنان را خشنودی خود و خشم آنان را خشم خود به حساب آورده است."(ر.ك. به همان)
با دقت در این روایت مفاد همان برهان به خوبی قابل تقریر است.
پس اگر برای فرزند غیرمعصوم خدا چنین تأثری در عالم رخ نداده است، ولی برای حسین بن علی(ع) فرزند معصوم پیامبر اكرم(ص) چنان شده است، سرّش در خلیفةالله بودن امام حسین(ع) است.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.