پرسش

چرا بعضی از حیوانات مكروه وبعضی حرام گوشت هستند؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
سخن در باره علت و فلسفه احكام امر ساده ای نیست. آنچه به عقل خود می یابیم به قاطعیت نمی توانیم به شرع نسبت دهیم؛ و تنها راه ما رجوع به متون دینی و كلام اولیاء دین است. در خصوص سؤال شما به مطلب قابل توجهی در روایات برخورد نكردیم.
اما توجه شما را به یك نكته جلب می كنیم.
این مسلم است كه احكام الهی دارای مصالح و مفاسد واقعی هستند؛ یعنی به طور قطع در گوشت حیوان فلان مفسده ای بوده است كه حرام شده و یا مكروه؛ اما این كه علت معین آن چیست؟! لزوما بر ما معلوم نیست. گر چه راه كاوش باز است، اما باز هر كشفی را نمی توان علت قطعی تشریع الهی نامید.
همین قدر كه برایمان واضح است كه این حكم خدا است و استناد معتبر به خدای حكیم و مولای حقیقی ما دارد، كافی است تا ایمان به لزوم امتثال امر مولا پیدا كنیم.
اطاعت ما از خدا اطاعت بی چون و چرا است؛ والا ایمان تحقق نیافته است، چرا كه در آن صورت ما در حقیقت اعتماد به خدا نداشته ایم، وایمان چیزی جز همین اعتماد و سرسپردگی نیست.
از این رو امام علی(ع) در خطبه قاصعه تصریح می فرماید كه خداوند علت برخی از احكامش را محفوف گردانده تا موجب تمییز بنده از غیربنده گردد.(ر.ك. به خطبه قاصعه، خطبه 234 نهج البلاغه فیض السلام)
خلاصه این كه همانطور كه ایمان بدون علم ممكن نیست، ایمان بدون ابهام هم ممكن نیست.
توضیح این كه ایمان به خدا نیازمند اثبات خدا و وحدانیت و حكمت و مولویت اوست؛ همچنین در هر حكم می بایست به دقت علمی به این مطلب پرداخت كه آیا از سوی خدا هست یا نه؟ این جستجوی از دلیل است كه دین را از خرافه جدا می كند. این جانبی از ایمان است، كه حتی المقدور احتیاج به علم دارد؛ اما چنانچه گذشت ایمان به یك ابهام هم نیاز دارد. اینكه متعلق ایمان غیب است ـ «و یؤمنون بالغیب» ـ اشاره به همین جانب حیرت و ابهام ایمان دارد. ایمان به این كه اكنون شب است یا روز، و یا این كه دو دو تا می شود چهار تا، ارزشی ندارد و ایمان نامیده نمی شود. ایمان اعتماد است تا در امری كه وضوح ندارد، راه را بیابیم.
این چیزی است كه ایمان را بوجود می آورد؛ و همین نكته ارزش ایمان است، و تعلق به غیب و آویختگی به مقام ربوبی را برای بنده به ارمغان می آورد.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.