پرسش

ba salam
mikhastam bedoonam chera gahi ensan besiyar be khodavand nazdik mishe ke shohodati ra tajrobe mikone va haman shakhs dige nemitoone be onjaii ke boode bargarde hata ba talashe ziyad va sayee dar tagharob?

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
آری، ممكن است گاهی جذبه و یقظه ای خارج از عمل اختیاری انسان برای انسان رخ دهد كه در واقع نوعی كشش و دعوت از ملكوت به حساب می آید؛ البته اگر آن حالت با مقدمات غیر دینی(مثل برخی موارد تخدیر كننده و یا ریاضات غیر شرعی) نباشد، والا در آن صورت از تسویلات نفس و القائات شیطان است.
شاید بتوان گفت كه این جذبات برای همه رخ می دهد؛ حال كه از آن استفاده كند و برای حالات دیگرش توشه برگیرد، و كه از كنار آن با بی اعتنایی بگذرد! عارفان و عالمان اخلاق به این جذبه ها "حال" می گویند.
رسول گرامی اسلام(ص) می فرمایند: "در ایام زندگانی شما نسیم ها و نفحاتی از سوی خدا به سوی شما می وزد. مراقب باشید خود را در معرض آن قرار دهید."
انسان با بهره گیری از این نفحات غیر اختیاری می تواند تعداد مواردی را كه مشمول این عنایت می شود، زیاد كند؛ بلكه می توان به جایی رسید كه دائم الحضور شد.
به عبارت دیگر، اگر در طریق درست بندگی ـ كه تخلّق كامل به ظاهر و باطن شریعت یعنی فقه و اخلاق است ـ تلاش شود، به مرور این "احوال" به "مقام" و "ملكه" تبدیل می شود، و یك جور ماندگاری و دوام پیدا می كند. چنین چیزی در احوالات بسیاری از بزرگان اخلاق و عرفان دیده می شود.
این حالت در اول یك یقظه و جذبه بوده است، اما بعدا با سعی و تلاش مستمر در امتثال همه شئون بندگی بشكل دائمی درآمده است. حال اول یك سروش و دعوت است، و قرار نیست همان سفره مهمانی و خلود باشد والا اختیار و اعمال ارزشی ـ كه در تعارضات جدی بین امیال و خواسته ها رخ می دهد ـ از زندگی رخت می بست. این سعی و تلاش در عبودیت است كه سالك را به مهمانی و ضیافت دائم الهی بارمی دهد.
نكته نهایی آن كه اگر این شهودات و تجربه های دینی نبود، معلوم نیست ایمان چه سرنوشتی می داشت. ایمان علاوه بر نوعی اقناع و توجیه ذهنی و عقلی، محتاج این تجربه ها است، تا در دل جای گیرد. لذت این جذبه ها است كه انسان را در برهوت معرفت ـ در هنگامه عقم و نازایی احساس و دانش ـ در مقابل هواها نگاه می دارد.
به نظر نگارنده، خداوند با همین تجربه های شخصی حجت را بر همه انسانها، نسبت به اصول مبنایی دین و معنویت تمام كرده است.
كار ما باید این باشد كه از كنار اینها به آسانی نگذریم، بلكه در باره آن بیندیشیم، و فطرت را قاضی كنیم.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.