پرسش

جوونی هستم 21 ساله . قبلا مسلمان بودم . ولی حالا نمیتوانم به چیزی اعتقاد داشته باشم. به همه چیز شك دارم .هیچ چیزی را باور ندارم. نه نسبیت را میتوانم ب÷ذیرم نه مطلق گرایی را كاملا گیج شدم لطفا مرا راهنمایی كنید.

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
حیرت در مسائل ایمانی دو منشأ دارد:
گاهی اوقات ما در مسائل نظری شك می كنیم. در چنین مواردی باید مطالعه كنیم. استدلالات دو طرف اختلاف را بخوانیم و ببینیم حق با كیست. در این تلاش، باید دید بر اساس بدیهیات عقلی ـ و البته مراد حق نظری است ـ كدام یك از دو قول صحیح است. این راه راهی عینی است كه می تواند با بیان اندیشه با دیگری در میان گذاشته شود، و با تبادل اندیشه ها مشكلات آن حل گردد.
مثلا شك می كنیم كه آیا معجزه می تواند برهان فلسفی بر نبوت باشد یا نه؟ به سراغ فیلسوفی می رویم و با در میان گذاشتن ادله دو طرف آن را ارزیابی می كنیم.
اما گاه حیرت ما ناشی از معارف نظری نیست؛ بلكه تردید ما در یك تصمیم، آن هم در مهمترین مسئله حیات است.
ایمان ملغمه ای از معرفت و تصمیم است. ایمان تنها یك تلاش و معرفت و باور ذهنی نیست، تا در جلسات مذاكره علمی تكلیف آن معلوم، و حجت بر آن تمام شود؛ بلكه باوری است كه شراشر وجود انسان را فرامی گیرد و مسیر حیات او را در خطیرترین مسئله آن ـ یعنی سعادت و شقاوت جاودان اخروی ـ تعیین می كند. ایمان امری است كه همراهی عقل و دل هر دو را می خواهد.
در این نوع تردید، ارتباط با انسانهای كامل و با تقوا بیشترین اثر را در رفع تردیدها دارد. وقتی انسان، دانشمند با تقوایی را دید كه با معرفت، دل به حقیقتی سپرده است، و در زندگی او آثار این ایمان را مشاهده كرد، تصمیم گیری او برای اعتماد و ایمان آسان تر می شود.
انسان خیلی اوقات است كه با حقیقتی از نظر معرفتی و نظری مشكل ندارد، ولی برای عمل همراه و همدل می خواهد؛ همچنانكه گاه امری تنها یك حقیقت معرفت شناختی و نظری نیست، بلكه پس از مراحلی از شناخت، محتاج یك تصمیم است. تصمیمی كه عقل عملی آن را پشتیبانی می كند.
در این نوع مسائل وجود همراه ـ به خصوص از میان انسانهای بزرگ ـ انسان را در تصمیم گیری یاری خواهد كرد.
به همین خاطر است كه اهل معرفت مشكل هدایت مردم را، بیش از هر چیز، به صاحبان مذهب حق مربوط می دانند. آنها می گوین اگر خود صاحبان حق به آنچه معتقدند عمل می كردند، بسیاری از مردم دیگر به ان ایمان می آوردند. چگونه من به چیزی ایمان بیاورم كه معتقدان به آن بدان عمل نمی كنند؟!
وقتی عده ای از مؤمنین جهت شكایت از جریان و عملی خاص در جامعه خدمت آیت الله بهجت رسیدند. ایشان در جواب شكایت آنان فرمودند: مشكل خود ما هستیم. باید برویم خود را بسازیم، والا كار درست نمی شود.(نقل به مضمون)
این كه در تعالیم دین ما هست كه "كونوا دعاة الناس بغیرألسنتكم" اشاره به همین مطلب دارد. ایمان معتقدان در تصمیم گیری ایمانی دیگران مؤثر است.
نگارنده معتقد است بیشتر تردیدهای انسانها از نوع دوم است.
به هر حال ـ دوست عزیز! ـ اگر مشكل شما نظری است، با مطالعه آراء مختلف می توان به حق رسید. نگارنده آن قدر ادله نظری دین را قوی می داند كه شما را دعوت می كند تا هر چه دیدید بخوانید، به شرطی كه حتما با دانشمندان اسلامی هم مشورت كنید. در دوران این تلاش علمی هم در مقام عمل محتاط باشید؛ این شرط عقل است.
اما اگر تردید شما از نوع دوم است ـ ولو شیطان آن را نظری جلوه دهد ـ سعی كنید با اهل تقوا از میان دانشمندان مراوده داشته باشید؛ و هرازچند گاهی با آنان ملاقات و هم صحبتی كنید. گاه شركت در یك دعای كمیل مشكل انسان را حل می كند. ممارست در این امر مهم است. شخصا هم تقوا را رعایت كنید.
وقتی دل از علائق مادی خالی شد، بهتر می تواند تصمیم صحیح بگیرد. تصمیم انسان با تقوا ـ اگر مشكل نظری نداشته باشد ـ حتما رو به خیر دارد.
با یك نصیحت دیگر از آیت الله بهجت سخن را به پایان می بریم.
ایشان مكرر می فرمایند كه شما به آنچه می دانید عمل كنید، و هر روز سعی كنید وقتی را برای افزایش معلومات خود اختصاص دهید؛ در آنچه هم كه نمی دانید و تردید دارید راه احتیاط را پی گیرید. خداوند كم كم راه را بر شما روشن خواهد كرد. «إتقوا الله یعلمكم الله»
از این كه باز هم با ما گفتگو كنید خوشحال خواهیم شد.
برای شما آرزوی موفقیت و بهروزی داریم.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.