پرسش

چرا با وجود مسافرتهای اسان شخص مسافر باید نماز را شكسته بجای اورد و روزه را افطار كند

پاسخ

برادر گرامی!
گر چه یكی از امتیازات شریعت اسلام در وضع قوانین و احكام تسهیل و آسان گیری است ـ و به خصوص، در مواردی همانند احكام مسافر، رعایت این اصل بیشتر محسوس است ـ اما نمی توان به دلیل پیشرفت در وسایل حمل و نقل، و كاسته شدن از مشكلات سفر انتظار تغییر احكام مسافر را داشت؛ زیرا آسان گیری و تسهیل، به اصطلاح ما طلبه ها، حكمت وضع این گونه احكام است، نه علت آن، و این دو مفهوم با یكدیگر تفاوت اساسی دارند.
به زبان ساده باید گفت: علت، چیزی است كه با وجود آن معلول ـ در اینجا قانون ـ موجود می شود، و با انتفاء آن معلول منتفی خواهد شد؛ اما حكمت، علت تامه به وجود آمدن قانون نیست، چون شئ می تواند با انتفاء حكمت نیز موجود باشد.
سر مطلب آن است كه همیشه جعل یك قانون یك حكمت ندارد و یك قانون می تواند ده ها حكمت داشته باشد و با انتقاء یك حكمت نمی توان قانون را منتفی دانست.
در مسئله احكام مسافر نیز، آسان سازی تكلیف یكی از حكمت های وضع این احكام است، و چه بسا حكمت های دیگری هم مورد توجه شارع بوده است كه دیگران از آن بی خبرند.
در نتیجه با انتفاء یكی از حكمت های آن دیگر حكمتهای حكم موجود است و حكم به قوت خود باقی است. البته اگر فقیهی در چار چوب مبانی اجتهاد بفهمد كه آسان گیری علت وضع این حكم بوده است، می تواند نظر دیگری ارائه كند، همانگونه كه برخی از فقها دیدگاهی متفاوت با نظر مشهور ارائه كرده اند، و در بسیاری از سفر های كوتاه حكم مسافر و حاضر را یكی می دانند.

خدا نگهدار شما