پرسش

ایا امامان معصوم دارای رتبه بندی هستند؟مثلا امام علی علیه السلام نزد خدا نسبت به سایر فرزندانش رتبه بالاتری دارند؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
براساس روایات، چهارده معصوم(علیهم السلام) همه یك نور هستند؛(بحارالأنوار، ج25، ص1؛ و ج36، ص280) یعنی آنان در مقام وحدت نوری، كثرتی ندارند تا یكی اول و دیگری دوم باشد. این كه در زیارت جامعه می خوانیم:"وإنّ أرواحكم و طینتكم واحدة" اشاره به همین حقیقت دارد كه چهارده معصوم(علیهم السلام)، یك نور هستند و در این جهت با هم اتحاد دارند. براساس روایات، این اتحاد نه تنها در اول خلقت بوده؛ بلكه در نظام مادی و زندگی دنیوی، حقیقت آنان یكی بوده است و در عین تعدد صوری، ظاهری و جسمانی، آنان با همدیگر وحدت و اتحاد دارند.(انسان و خلافت الهی، ص139ـ142)
از این رو، این كه در بعضی از روایات، اولین مخلوق، نور حضرت محمد(صلی الله علیه و آله)، و در پاره ای روایات نور رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(ع) مطرح شده است ـ (تفسیر المیزان، ج1، ص121؛ و بحارالأنوار، ج1، ص97، و ج57، ص170) ـ نباید پنداشت كه این روایات بر كثرت و غیریت این انوار، دلالت دارند.
امام باقر(علیه السلام) می فرماید: "یا جابر! إنّ الله أوّل ما خلق خلق محمداً وعترته الهداة المهتدین فكانوا أشباح نور بین یدی الله قلت: وما الأشباح؟ قال: ظل النور، أبدان نوریة بلاأرواح وكان مؤیّداً بروح واحد وهی روح القدس" یعنی ای جابر اول مخلوقی كه خداوند خلق فرمود، محمد و عترت هدایت شده آن حضرت بودند. پس آنان اشباح نور در برابر خداوند بودند. جابر می گوید: به حضرت عرض كردم، اشباح چیست؟ فرمود: سایه نور، بدن های نوری بدون روح كه مؤید به یك روح یگانه و واحد بودند و آن روح القدس بود..."(به نقل از انسان و خلافت الهی، ص142)
این روایت، به روشنی حكایت گر این حقیقت است كه روح آنان در عین این كه یك حقیقت و موجود واحد است، حقیقت همه چهارده معصوم(ع) است؛ یعنی هم حقیقت رسول الله(ص) است، و هم حقیقت تك تك اهل بیت(ع) آن حضرت؛ و در عین یكی بودن، متعدد هم هستند و همه، ظهورات روح واحد و حقیقت واحد می باشند.
این روایت، با صراحت كامل می فرماید: آنان ابدان نوری بودند كه ارواح متعدد نداشتند؛ بلكه مؤید به یك روح بودند، و آن عبارت است از "روح القدس"، و به روشنی به این نكته اشاره دارد كه حقیقت روح و جان همه، یكی بود و ظهورات(كه ابدان نوری و یا اشباح نوری هستند) متعدد بود.
آنچه گفتیم به لحاظ باطن و نشئه ملكوتی امر بود؛ اما به لحاظ ظاهری و نشئه ملكی ظاهرا تفاوتهایی بین چهارده معصوم هست. در این نشئه رسول اكرم(ص) از همه برترند و سپس امام علی(ع) و فاطمه زهرا(س) و حسنین(ع) و امام عصر(ع) در رتبه بعدند و سپس سائر اهل بیت(ع). گاه در بین اینها هم مراتبی ذكر می شود.(ر.ك. به مجموعه رسائل شیخ مفید)
در صورت وجود هر گونه پرسش و یا ابهامی با ما مكاتبه نمایید.
التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.