پرسش

با سلام
منظور از اینكه حاجی وقتی از سفر حج بر می گردد مانند نوزاد تازه متولد شده از گناه پاك می شود چیست؟ آثار تكوینی گناه كه بر روح انسان اثر میگذارد چه میشود؟

پاسخ

خواهر گرامی !
در ابتدا لازم است متذكر شویم كه اسلام، هر چند به قالب ظاهری عبادات هم اهمیت داده است، ولی ارزش واقعی را برای روح عبادت قائل است و نه قالب ظاهری آن.
از این رو قرآن می فرماید: «فَوَیلُ لْلِّمُصَلینْ، اَلَذینَ هُمْ عَنْ صلوتِهِمْ ساهونْ» یعنی پس وای بر آن نمازگزاران كه دل از یاد خدا غافل می دارند.
یاد خدا و تضرع نسبت به او مخ و اصل عبادت است.
به همین خاطر هم سؤال شما سؤال به جایی است، و از قضا دانشمندان دینی هم بدان پرداخته اند.
در مورد روایت مورد اشاره شما دو رأی و احتمال هست.
یكی آن كه این جمله ـ و امثال آن ـ یك جمله انشائی باشد، نه اِخباری.
اگر جمله را انشائی بدانیم، منظور این است كه حاجی راستین و واقعی كه به قصد اطاعت و تقرب به خداوند به حج می رود، باید چنان به درگاه ربوبی قدم بگذارد كه وقتی ازسفر حج بازگشت، به مانند نوزادی، از گناه پاك شده باشد. این برداشت، انسان را مسئول پاك ساختن خود از گناه می داند.
احتمال دیگری كه در تفسیر این روایت می رود آن است كه روایت اخبار از تواناییها و اقتضائات یك حج كامل است. این رواین به ما می گوید میتوان با حج صحیح این گونه شد. حج این قابلیت را دارد كه با حاجی چنین كند. حال تا حاجی چه استفاده كند، و چگونه موانع این فیض الهی را از خود دور كند و از رحمت الهی بهره می برد.
روح دو تفسیر بالا یكی است، ولی به نظر می رسد رأی و تفسیر دوم قوی تر باشد.
شرط رسیدن به قابلیت برای رحمت الهی، در وهله اول، توبه و بازگشت به خدا است و شرط تحقق توبه واقعی، اداء حقوق مردم و خداست. پس از آن كه انسان، حقوق خدا و مردم را اداء كرد، توبه تحقق پیدا كرده است و نتیجه توبه واقعی بخشش گناهان است و بخشش گناهان منحصر به بخشش مجازات و تازیانه عذاب الهی نیست، بلكه آثار گناه را نیز از بین می برد.
در دعای كمیل می خوانیم: "اَللهُمَ أِغفِرلی اَلذُّنوبَ اَلَّتی تُغَییرُ النِعَمْ" یعنی خدایا گناهانی را كه در نعمت تو را به روی من می بندد ببخش .
خدا یار و نگهدار شما