پرسش

با سلام
خواهشمندم به این سئوال پاسخ دهید
....
آمده است كه اعمال انسان به نیت آن است . این سئوال برای من مطرح شده كه اگر انسان عمل خیری كند اما ناخودآگاه در درون خود افكار نامناسبی داشته باشد آیا اجر آن عمل نیك از بین می رود ؟
یا به عبارت بهتر بگویم فرض كنید كه من نیت كرده ام برای سلامتی دیگری صدقه بدهم و با تشخیص عقل خود این كار را انجام می دهم اما در لحظاتی در فكر من این تصور بوجود می آید كه اگر آن طرف به نحوی بداند كه من این كار را برای او كرده ام ، چه خوب می شود .... سئوال من این است آیا به صرف اینكه در ذهن من چنین فكری بوجود آمده ، نیتی كه داشتم ( سلامتی و سعادت برای دیگری ) از بین می رود .... راحت تر بگویم و آن اینكه به خاطر فكرهایی كه در ذهن من است ، طلب خیری را كه برای دیگری كرده ام از بین می رود.....
و سئوال دومم اینكه با عمل خیری ، ثوابی به عامل آن تعلق می گیرد .. آیا آن فرد می تواند كه از خدا بخواهد كلیه ثواب آن عمل خیر به دیگری واگذار شود ؟ و یا كلی تر بگویم آیا درخواست یك انسان از خدا مینی بر اینكه اعمال خیر او به انسان دیگری داده و یا حتی اعمال بد دیگری ، به او داده شود ،درست است و آیا چنین خواستی مورد قبول می تواند باشد ؟؟؟؟
متشكرم
........

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
در مورد سؤال اول شما باید گفت: انسان وقتی می خواهد كاری انجام دهد، منافع آن را در نظر می گیرد، و به شوق آن تصمیم می گیرد و عمل می كند. از این تصور مصلحت و انجام عمل به خاطر وصول به آن به "نیّت" تعبیر می شود. نیكی و بدی اعمال بر اساس این نیت ـ یعنی همان انگیزه ای كه محرك انسان بر عمل بوده ـ سنجیده می شود.
بر این اساس، اگر آن چه علت اصلی انگیزش شما به عنوان فاعل به سوی فعل بوده، قصد نیكی و قربت بوده، عمل شما در زمره نیكی ها ثبت شده است، و خیالات و خطورات حین عمل و بعد از آن ـ كه از سوی شیطان است ـ بدان صدمه ای نمی زند. البته باید مواظب بود تا در میان عمل انگیزه تغییر نكند. البته به صرف یك خطور ذهنی نمی توان گفت نیت تغییر كرده است؛ بلكه معیار آن است كه انسان به خود رجوع كند و ببیند كه آیا اگر آن انگیزه جدید نباشد، آیا عمل را ترك خواهد كرد یا نه؟
اما سؤال دوم شما: ثواب و عقاب اعمال، یك اعتبار و قرارداد صرف نیست كه بشود به راحتی عوض شود، و یا این كه از كسی زائل، و به دیگری داده شود. بلكه حاكی از آثار تكوینی اعمال خیر و شر است.
با این وجود به لطف الهی این اجازه به بندگان داده شده تا بتوانند از لطف و هدایای دیگران بهره مند شوند.
بله، در روایات ما هست كه می توانید اعمال خیر انجام دهید و ثوابش را به از دنیا رفتگان و حتی زندگانی كه دوستشان دارید هدیه كنید، كه در این صورت هم شما و هم او بهره مند خواهید شد. نماز شب اول قبر كه نور آن هم عاید نمازگزار می شود و هم بهره ای برای میت، و در واقع هدیه ای است از سوی دیگر مؤمنان برای آن مؤمن، از این دست اعمال است.
البته نوع تأثیری كه برای آنان دارد ممكن است به حسب لیاقت و جایگاهی كه دارند متفاوت باشد، ولی فی الجمله ثوابی برای آنها هم محسوب هست.
كما این كه تمنای استغفار برای دیگران نافع است و موجب می شود كه خداوند توفیق توبه به آنان بدهد، و به دعای خیر دیگری این توفیقات برایش حاصل شود و دعای دیگران به كمك آن شخص بیاید و حتی گناهانش همراه با توبه بخشیده شود.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.