پرسش

با سلام و تسلیت تاسوعا و عاشورای حسینی لطفا به این سوالات جواب دهید:
1-چرا در بین فلزات طلا كمترین واكنش پذیری را دارد؟
2-از بین عناصر رادیواكتیو كدام یك پرتوزائی طبیعی دارد و كدام یك پرتوزائی مصنوئی و فرق آن دو چیست؟
3-آیا همه عناصری كه در آزمایشگاه ساخته می شوند (مصنوئی) به كمك واكنشهای هسته ای ساخته می شوند و عمرشان كوتاه است؟
4-آیا پوشش روی وسایل خانگی نظیر اجاق گاز لعاب سرامیك است یا نوعی رنگ مثل رنگ كوره ای؟
2-

پاسخ

به طور كلی، در عناصر واسطه، خصلت الكتروپوزیتیوی كه سبب واكنش‌پذیری فلزات واسطه می‌شود، در طول یك دوره از چپ به راست، و در یك گروه از بالا به پایین، كاهش می‌یابد.
در عناصر واسطه، در یك دوره‌ی تناوب كه پیش می‌رویم، اندازه‌ی اتمها كوچك شده و موجب می‌شود كه اتصال الكترونها محكمتر شود. در یك گروه نیز از بالا به پایین، بار هسته اتم (تعداد پروتونهای هسته) افزایش می‌یابد، ولی اندازه‌ی شعاع اتمی افزایش قابل توجهی ندارد و همین امر سبب می‌شود كه در عناصر انتهایی گروه، الكترونها با قدرت بیشتری جذب هسته شوند. در عناصر اصلی این امر صحت ندارد و در یك گروه از بالا به پایین، افزایش زیادی در اندازه‌ی شعاع اتمی دیده می‌شود. طلا كه در انتهای گروه خود واقع شده، به دلایل فوق( واقع شدن در دوره‌ی سوم عناصر واسطه و انتهای دوره) واكنش‌پذیری اندكی دارد. البته از نقره و طلا به عنوان فلزات نجیب یاد می‌شود، اما جیوه هم كه بعد از طلا قرار دارد، واكنش‌پذیری بسیار اندكی، به اندازه‌ی طلا و یا شاید كمتر دارد.
مواد رادیواكتیو به موادی گفته می‌شود كه بدون اینكه به وسیله نور یا بمباران الكترونی تحریك شوند از خود نور ساطع می‌كنند . هسته‌های ناپایدار رادیواكتیو خود به خود دچار تغییراتی می‌شوند كه در اثر آن تغییرات ، تركیبات هسته‌ای پایدارتر به‌وجود می‌آیند .بعضی از هسته‌های ناپایدار به طور طبیعی وجود دارند و بعضی دیگر ساخته دست انسانند .
مواد رادیواكتیو سه نوع پرتو با ذرات پر انرژی از خود ساطع می‌كنند ، پرتوهای آلفا ، بتا و گاما. این سه نوع پرتو از نظر بار ، جرم ، انرژی و قدرت نفوذ در اجسام مختلف با هم فرق دارند. پرتوهای آلفا دارای ذرات باردار مثبت ، پرتو بتا حامل ذرات باردار منفی و پرتو گاما متشكل از ذرات بدون بار هستند. مواد رادیواكتیو به دلیل ناپایداری كه دارند با تابش این پرتوها به هسته‌های پایداری تبدیل می‌شوند. از جمله عناصر رادیواكتیو طبیعی می‌توان به اورانیم U، توریم Th، پولونیوم Po ، رادیم Ra و بعضی از ایزوتوپهای عناصر پایدار نام برد. این عناصر به طور طبیعی وجود دارند. و اما مواد رادیواكتیو مصنوعی موادی هستند كه در طبیعت وجود ندارند، بلكه آنها را در آزمایشگاه به وجود می‌آورند. به عنوان مثال یك ایزوتوپ از پلاتین به نام Pt 197 در طبیعت یافت نمی‌شود، اما می‌توان آنرا با اضافه كردن یك نوترون در فرآیندی به نام گیراندازی نوترون تولید كرد. این محصول ناپایدار بوده و با گسیل یا نشر یك ذره‌ی بتا به طلای 197 تباهی می‌یابد. عناصر رادیواكتیو طبیعی و مصنوعی هر دو با گسیل یك یا جند ذره تباهی می‌یابند و به عناصر دیگر تبدیل می‌شوند، و تفاوت آنها به خاطر وجود یا عدم وجود در طبیعت است.
تمام عناصری كه در آزمایشگاه ساخته می‌شوند، به كمك واكنشهای هسته‌ای بوده و عمر آنها كوتاه است. از جمله می‌توان به عناصر 110 تا 116 جدول اشاره نمود. البته عناصر با اعداد اتمی113 و 115 هنوز ساخته نشده‌اند و در جدول تناوبی جای آنها خالی است. این عناصر عبارتند از: Uun , Uuu , Uub , Uuq , Uuh . در مورد پوشش روی وسایل هم من فكر می كنم از رنگهای كوره‌ای استفاده می‌شود كه در اثر حرارت آسیب نبینند. برای كسب اطلاعات دقیقتر در این زمینه می‌توانید از خود كارخانجات ساخت این وسایل كمك بگیرید.