پرسش

با سلام و تحیت میخواستم زندگی نامه عالم شهید محقق كركی را دریافت كنم و اجازه بگیرم متن رساله نماز جمعه ایشان درج در سایت شما را تكثیر و در اختیار دانش آموزان و معلمان قرار دهم متشكرم اگر در این زمینه مساعدت فرمایید .

پاسخ

دوست گرامی - با سلام
شمه ای از تاریخ زندگی محقق كركى یا محقق ثانى ( اواخر قرن نهم ـ 940 هـ. ق )
ذیلا" خدمت شما ارسال می گردد.
ولادت:
تاریخ دقیق ولادت محقق كركى در دست نیست فقط همین قدر گفته شده است كه ایشان از علماى قرن دهم هـ.ق بوده است.

تحصیلات:
شیخ على بن عبدالعالى كركى , از فقهاى جبل عامل و از اكـابر فقهاى شیعه است ، در شام و عراق تحصیلات خود را تكمیل كرده و سپس به ایران در زمان شاه طـهـمـاسب اول آمده است.

اساتید:
محقق كركى شاگرد على بن هـلال جـزائرى و او شاگرد ابن فهد حلى بوده است ابن فهد شاگرد شاگردان شهید اول از قبیل فـاضـل مقداد بوده به همى دلیل او به دو واسطه شاگرد شهید اول است.

شاگردان:
او شاگردان متعددى را در مكتب خویش پرورش داده است كه از آن جمله :
1 ـ شیخ زین الدین فقعانى .
2 ـ شیخ احمد بن محمد بن ابى جامع .
3 ـ شیخ نعمت اللّه بن شیخ جمال الدین .
4 ـ احمد بن الشیخ شمس الدین .
5 ـ شیخ عبدالنبى الجزائرى , صاحب رجال .
6 ـ شیخ على منشار زین الدین العاملى (شیخ الاسلام ).
7 ـ الشیخ كمال الدین درویش محمد بن شیخ ‌حسن عاملى .
8 ـ نطنزى جد موسى استاد صاحب استناد.
9 ـ سـید امیر محمود بن ابى طالب استرآبادى حسینى موسوى .
10 ـ سید شرف الدین على الحسن استرآبادى نجفى .
11 ـ شـیـخ عـلـى بن عبدالعالى عاملى كركى .
تألیفات:
1 ـ اثبات الرجعه .
2 ـ احكام الارضین یا اقسام الارضین .
3 ـ اسرار اللاهوت فى وجوب لعن الجبت و الطاغوت .
4 ـ ترجمة الجزیرة الخضرا.
5 ـ جـامـع المقاصد فى شرح القواعد .
6 ـ الجعفریة فى الصلوة و مقدماتها .
7 ـ حاشیه ارشاد علا مه حلى .
8 ـ حاشیه الفیه شهید.
9 ـ حاشیه قواعد علا مه كه غیر از جامع المقاصد است .
10 ـ حاشیه دروس و حاشیه ذكرى شهید اول .
11 ـ حاشیه بر شرائع الاسلام .
12 ـ حاشیه المختصر النافع محقق اول .
13 ـ حاشیه مختلف علا مه حلى .
14 ـ شرح ارشاد علا مه .
15 ـ صیغ العقود والایقاعات .
16 ـ قاطعة اللجاج فى حل الخراج .
17 ـ النجمیه در كلام .
18 ـ نفحات اللا هوت .
19 ـ رسالة السجود على التربة.

گفتار بزرگان:
صـاحب روضات الجنات فشرده اى از گفتار علما و فقها را در مورد این فقیه بزرگوار آورده است كه برگزیده اى از آنها را در ذیل مى آوریم :
1 ـ شهید ثانى درباره او مى گوید : پـیـشواى محقق , یكتاى عصر خویش , شیخ نورالدین على بن عبدالعالى كركى عاملى , از علماى دوره شاه طهماسب صفوى است كه شاه امور مملكتى را در اختیار او نهاده بود و دستور العملى به تمام نقاط كشور صادر نموده بود كه از او به عنوان فقیه بزرگوار امتثال و اطاعت نمایند و اعتقاد داشت كه حكومت از آن او است , از آن جهت كه او نایب امام زمان (عجل الله علیه وآله ) مى باشد و پادشاه نماینده و نـایـب او مـى باشد, چون اساس حكومت از آن خدا و رسول (صل الله علیه وآله ) و جانشینان بر حق اوست این فقیه بزرگوار دستور العمل هایى به شهرها و مناطق در مورد امور مردم و مالیات مى نوشت و درپاره اى از مناطق كشور, قبله ها را كه بر اساس نادرست تنظیم گردیده بود, تغییر مى داد .
2 ـ سید نعمت اللّه جزائرى در كتاب (غوالى اللئالى ) مى گوید : شیخ على بن عبدالعالى (قبرش معطر باد) هنگامى كه بنا به در خواست شاه طهماسب به قزوین و سپس اصفهان قدم گذاشت , او دستور العمل هاى متعددى به اطراف و اكناف نوشت و من برخى از ایـن احـكام و دستورها را دیده ام كه متضمن نحوه رفتار با مردم و كمیت و مقدار خراج مالیات , امر به اقامه شعائر دین مانند نماز جماعت و تعیین امام جمعه و جماعت مى باشد .
3 ـ مـلا عـبداللّه افندى , صاحب ریاض العلما , متن دستور شاه طهماسب را در مورد او آورده است كه جملاتى از آن به این ترتیب است :از آن جمله در این زمان , كثیرالفضل عالى شانى كه به رتبه ائمه هدى ( علیهم السلام) و الـثـنـا اخـتصاص دارد, متعالى رتبت , خاتم المجتهدین , وارث علوم سید المرسلین , حارس دین امـیـرالـمـؤمـنـین , قبلة الاتقیا المخلصین , حجة الاسلام والمسلمین , هادى الخلائق الى الطریق الـمـبـیـن , ناصب اعلام الشرع المتین , متبوع اعاظم الولاة فى الاوان , مقتدى كافة الزمان , مبین الـحـلال والحرام , نائب الامام (علیه السلام ) لازال كاسمه العالى علیا عالیا, كه به قوه قدسیه ایضاح مشكلات قـواعـد مـلـت و شرایع حقه نموده , علما رفیع المكان اقطار و امصار, روى عجز بر آستانه علومش نـهاده به استفاده علوم از مقتبسات انوار مشكوة فیض آثارش سر افرازنده و اكابر و اشراف روزگار سـر اطـاعـت و انـقـیـاد از اوامر و نواهى آن هدایت پناه نپیچیده , پیروى احكامش را موجب نجات مـى دانـنـد, همگى همت بلند و نیت ارجمند مصروف اعتلاى شان و ارتقا مكان و ازدیاد مراتب آن عـالـى شـان اسـت ,مـقـرر فـرمودیم كه سادات عظام و اكابر و اشراف فخام و امرا و وزرا و آنچه او نـهـى نـمـایـد بـدان منتهى نموده , هر كس را از متصدیان امور شرعیه ممالك محروسه و عساكر مـنـصوره عزل نماید, معزول , و هر كسى را نصب نماید, منصوب دانسته , در عزل و نصب مزبورین سند دیگرى محتاج ندانند كتبه طهماسب بن شاه اسماعیل الصفوى الموسوى .
4 ـ صاحب (امل الامل ) مى گوید: امر او در وثاقت , علم , فضل , جلالت قدر, عظمت شان , فراوانى تحقیق و تدقیق , مشهورتر ازآن است كه ذكر كنم .

لقب:
شـیـخ نـورالدین , على بن الحسین بن عبدالعالى كركى عاملى , یكى از بزرگان فقهاى قرن دهم هـجـرى است و القاب : (مروج المذهب ), (شیخ الاسلام ), (محقق كركى ), (محقق ثانى ) و (الـمـولـى الـمروج ) در مورد او شهرت دارد.
و بنا به درخواست شاه طـهـمـاسب به ایران مسافرت كرده است و شیخ الاسلام رسمى ایران گردید. بـعد از وفات محقق, شیخ على منشار پدر زن شیخ بهایى كه از افاضل حوزه درسى او بود, جـانـشـین وى گردید و مقرب تشكیلات حكومتى صفوى شد و در اصفهان شیخ الاسلام رسمى گـردیـد و بـعد از وفات او نیز همین منصب عالى به شیخ بهایى داماد او منتقل شده است.
وفات:
وفـات او روز شـنـبـه , هجدهم ذى الحجه مصادف با عید غدیرخم , به سال 940 هـ.ق درنجف اشرف واقع گردیده است و برخى مى گویند محقق كـركى مسموما درگذشته است و ظاهر آن است كه مسمومیت وى از سوى برخى از امناى دولت صورت گرفته است و اگر این مطلب درست باشد كه گویا همین طور است اطلاق لفظ شهید بر این عالم بزرگ هم صحیح است.
واما در مورد تقاضای شما باید به عرض برسانم هر گونه نشر كتبی با ذكر ماخذ (سایت تبیان) بلا مانع است .
موفق باشید