پرسش

نماز خواندن با اجبار بهتر است یا نخواندن نماز
لطفا توضیح دهید

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
برخی انسان ها بدون توجه به این كه دین و تعالیم الهی برای رساندن آنان به كمال و سعادت فرستاده شده است، همچنین بدون دوراندیشی و توجه به این احتمال قابل اعتنا و موجه عقلی كه اگر واقعاً حق با دین و تعالیم دینی باشد و آخرت و معادی باشد سرنوشت ما چه می شود ـ یعنی بدون توجه به دغدغه های فطرت در باره سرنوشت و عاقبت انسان ـ خود را در عالم غفلت و جهالت غرق نموده، همه دستورات الهی و دینی را نادیده گرفته و راهی غیر از راه دین و فطرت و عقل پیش گرفته اند.
گروه دیگری از انسانها هم كسانی هستند كه وضعیت بهتری نسبت به گروه اول دارند. این گروه دین و لزوم التزام به آن را پذیرفته اند، ولی روحیه و حقیقت دین و بُعد ملاكات و ارزشها و معنویت دین را نادیده گرفته اند.
این دسته از افراد فقط به دنبال این هستند كه تكلیف شرعی از عهده آنان ساقط شود؛ یعنی به عنوان مثال فقط به دنبال انجام شكل ظاهری دستورات دینی هستند، مثلا یك نمازی می خوانند و یا یك روزه ای می گیرند، فقط به این نیت كه از خود سلب تكلیف نمایند.
به عبارت دیگر این افراد فقط پوسته دین را گرفته اند، و هسته دین و عمق دین و دینداری را نادیده گرفته اند.
این گروه فقط به دنبال این هستند كه روز قیامت از آنان سؤال نشود چرا نمازی نخواندی؟ چرا روزه نگرفتی؟ و بعد از آن اصلاً كاری به قبولی اعمال در نزد پروردگار و تأثیرگذاری آن در زندگی و معنویت خود ندارند. اینها به احكام خدا تنها به عنوان یك تكلیف و مشقت می نگرند و از جنبه معنوی و همچنین آثار آن غافلند.
این گروه كسانی هستند كه فقط به دنبال این هستند كه سریع تكلیف شرعی را انجام بدهند و كاری به قبولی و پذیریش آن عمل در نزد پروردگار ندارد. قبولی یك عمل نزد خدا غیر از صحت شرعی آن است.
گروه سومی هم هستند كه علاوه بر مواظبت بر انجام تكالیف به صورت صحیح و درست، به دنبال این هستند كه عمل آنان از چنان معنویت و عمق روحی برخوردار باشد تا مقبول درگاه الهی واقع گردد و آثار و هدف خدا از تشریع آن حكم برآورده شود و زندگی دنیا و آخرت او را اصلاح كند و كمال بخشد.
با توجه به این سه گروه می توان گفت كه گروه سوم بهتر و موفق تر از دو گروه دیگر، و همچنین گروه دوم بهتر از گروه اول هستند. گروه اول راه گم كرده اند و در انحراف جدی بسر برده و از فطرت انسانی به دور هستند. گروه دوم راه را یافته اند و می دانند كه خدا حاكم عالم است، ولی هوای نفس و غفلت آنها را از حقیقت دین به دور داشته است.
نمی دانیم مراد شما از كسی كه به زور نماز می خواند كدام دسته است؟ دسته اول یا دوم؟ اگر آن شخص از دسته اول است باید او را به فطرت انسانیش فراخواند كه چگونه می توان خدا را در زندگی نادیده گرفت؟ و اگر از دسته دوم است باید به او گفت وقتی یافتی كه خدا عالم و حكیم است، حتما حكمتی در تكالیفش هست كه باید بدان توجه نمود.
اگر منظور شما از كسی كه نماز را به اجبار می خواند، كسی است كه حتی قصد قربت هم در نمازش نمی كند باد گفت این نماز ارزش ندارد. البته در مواجهه با چنین شخصی نباید گفت نماز نخوان، كه ارزش ندارد، بلكه باید او را متوجه حقیقت نماز كرد.
ولی اگر مرادتان كسی است كه تكلیف شرعیش را تنها به عنوان اجبار الهی در نظر می گیرد وبه روح نماز توجه ندارد، باید گفت او جزء دسته دوم است، و به طور قطع خواندن این نماز بهتر از نخواندن آن است. طبیعی است كه چنین كسی در نماز خود قصد قربت می كند، و این خود مرحله ای از معنویت است.
برای مطالعه در این زمینه كه "چرا نماز می خوانیم؟" می توانید به پاسخ كد 5575، در بخش تازه های مذهبی سایت مراجعه نمایید، مطمئناً مفید خواهد بود.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.