پرسش

سلام
لطفا درباره ی اتصال داتیو چند مثال بیاورید.

پاسخ

همانطور كه قبلا هم در سوالهای قبلی مطرح شده است، پیوند داتیو یعنی اشتراك یك جانبه كه در برابر اشتراك دوجانبه كه همان پیوند كووالانس است نامگذاری شده است. در این نوع پیوند رو ماده یا اتم یا یونی كه با هم واكنش میدهند، حتما یكی دارای اربیتال پر و دیگری دارای اربیتال خالی در لایه آخر خود هستند. توجه كنید كه در پیوند كووالانس هر دو دارای یك اربیتال نیمه پر بودند. در اینجا فقط یكی الكترون میدهد و دیگری فقط گیرنده است. پیوند داتیو میتواند در سه حالت اتفاق بیفتد: 1) مابین دو ملكول 2) مابین یك ملكول و یك یون 3) مابین ملكول و اتم
مثال برای حالت اول:
دو ملكول آمونیاك و تری فلوئور بور(BF3)را در نظر بگیرید: اگر ارایش الكترونی امونیاك را رسم نماییم خواهیم دید كه اتم نیتروژن دا رای یك اربیتال پر و 3 اربیتال نیمه پر در لایه آخر خود است. اربیتالهای نیمه پر آن در پیوند با اربیتال نیمه پر هیدروژن در گیر شده اند. پس فقط یك اربیتال پر دارد.
همینطور اتم بور هم كه اتمی آن 5 است در لایه آخر خود یك اربیتال نیمه پر دارد كه پس از بر انگیختگی تبدیل به 3 تا میشود : یك S و 2 تا p حال این سه تا با فلوئور تركیب میشوند. اما یكی از p ها خالی باقی مانده است.
حال این دو ملكول آماده تشكیل پیوند داتیو هستند. آمونیاك زوج الكترون میدهد و دیگری میگیرد .
به دهنده زوج الكترون نوكلئوفیل و به گیرنده الكتروفیل گویند.
مثال برای حالت 2: بین یك ملكول و یك یون هم امكان تشكیل پیوند داتیو هست
ملكول آمونیاك كه اربیتال پر دارد میتواند با یون +H كه یك اربیتال خالی است پیوند داتیو تشكیل دهد. پس ملكول NH3 زوج الكترون اضافی در لایه اخر خود را در اختیار یون+H قرار میدهد و یون مثبت آمونیم (+NH4) تشكیل خواهد شد. مثال دیگر از این نوع یوع هیدرونیم است ملكلول آب با یون +H . اكسیژن در ملكول آب دارای اربیتال پر و +H دارای اربیتال خالی است.
مثال از سومی هم یعنی ملكول و اتم میتوان به تشكیل ازن از اكسیژن یاد كرد:
2O3<------3O2
اربیتال پر اكسیژن درون اربیتال خالی كه بر اثر شرایطی خاص ایجاد میشود قرار میگیرد. ( عكس بر انگیختگی)