پرسش

1-در مورد نماز خواندن در قطب شمال توضیح دهید؟
2-هنگام ابلاغ تغییر قبله بر پیامبر اكرم آیا مردم هم همزمان با او در وسط نماز قبله را تغییر دادند.؟

پاسخ

دوست عزیز!
1) در هر منطقه ای باید بر اساس افق همان منطقه عمل نمود، ولی اگر افق در آنجا بطور معمول و متعارف نیست، باید بر اساس افق نزدیكترین محل به آن منطقه ـ كه افق متعارف دارد ـ عمل شود.
2) تغییر قبله ـ طبق روایات ـ در حال نماز جماعت ظهر بوده است. در بین نماز پیك وحی بازوان پیامبر(ص) را گرفته، و از بیت المقدس به سوی كعبه برگردانید، و فورا مسلمانان صفوف خود را تغییر دادند.
با توجه به اینكه بیت المقدس تقریبا در سمت شمال بوده، و كعبه در سمت جنوب قرار داشته است، طبعا وضع صفوف جماعت باید بهم بخورد.
در روایت می خوانیم: «… فتحول النساء مكان الرجال، و الرجال مكان النساء…» یعنی زنان جای خود را به مردان و مردان جای خود را به زنان دادند.(نورالثقلین، حویزی عروسی، ج 1، ص 136، حدیث 414)
همچنین در روایت دیگری آمده: «… ثم أخذ بید النبی(ص) فحول وجهه الی الكعبة، و حول من خلفه وجوههم حتی قام الرجال مقام النساء، و النساء مقام الرجال …»(همان، ص 137، حدیث 417)
البته گرچه احتمال ضعیفی است، ولی می توان احتمال داد كه در آن نماز بطور استثنایی، شرط تقدم امام بر ماموم، و یا تقدم مردان بر زنان برداشته شده و فقط همه ازسمت بیت المقدس به سمت كعبه روی برگردانده اند، بدون اینكه جابجایی مكانی صورت بگیرد. البته این برداشت هم از همین روایات است، چرا كه احتمال دارد مراد این باشد كه وقتی همه به سوی كعبه برگشتند، مردان در جایی كه در اصل جای قرار گرفتن زنان بود قرارگرفتند و زنان در جایی قرار گرفتند كه در اصل جای قرار گرفتن مردان بوده است.
در هر صورت این تغییر قبله، یكی از نشانه های پیامبر اكرم(ص) بوده كه در كتب پیشین بدان اشاره شده است. اهل كتاب در كتب خود خوانده بودن كه پیامبر خاتم به سوی دو قبله نماز خواهد خواند.(تفسیر نمونه، ج 1، ص 491، ذیل آیه 144 سوره "بقره")
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی_ قم.