پرسش

علت شركت نكردن دانش آموزان دبیرستان در نماز جماعت و راهكار تشویق آنها برای شركت در نماز جماعت.

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
توجه به همه ابعاد فردی، خانوادگی و محیط اجتماعی دانش آموزان در این باره مهم است، و به جا آوردن حق مطلب در آن ـ به مانند بسیاری از مسائل اجتماعی دیگر دین ـ نیازمند كاوش های دقیق جامعه شناسانه و روان شناسانه در كنار توجه عمیق به متون دینی دارد. امری كه محتاج همت جدی متخصصان علوم انسانی و همراهی علمای دین است، و متأسفانه كمتر بدان توجه جدی می شود. معنای وحدت حوزه و دانشگاه در این مسائل تجلی می یابد.
با این وجود مختصری در این ارتباط می گوییم، و در آن به سه حوزه خانواده، مدرسه و دوستان توجه می كنیم؛ اگر چه اعتراف داریم كه ابعاد دیگری هم در مسئله هست.
اگر جو خانواده عطر نماز را به مشام فرزند خانه برساند، و نوجوان از نماز والدین احساس خوشایندی از دوران بچه گی با خود داشته باشد، سنگ بنای مذهبی بودن او نهاده شده است. اما اگر نماز والدین یكی در میان و سهل انگارانه، و از سوی دیگر با ناخوشایندی و همراه با بدی ها و زشتی ها و... باشد، نوجوان از كودكی تصویری خوب از نماز نخواهد داشت، و راه حیات را در آن نمی بیند.
در كنار مراقبت های شخصی والدین توجه دادن آرام نوجوان به این فریضه از دوران قبل از سن تكلیف هم مفید اثر بسیار است. اگر با تشویق های خوب قبل از بلوغ این فریضه برای نوجوان ملكه شود، مانع جدی در استمرار آن وجود نخواهد داشت؛ و از همین رو چنین كاری مستحب شمرده شده است.
از طرف دیگر، پدران و مادران یك امتیاز نسبت به دیگران دارند؛ و آن این كه خداوند مهر و محبت متقابل بین آنان و فرزندانشان را در دلهاشان نهاده است. عامل محبت ابزار خوبی برای انتقال فرهنگ به نسل بعدی است، كه باید بدان توجه داشت.
جوّ خانوادگی گرم و رفاقت والدین با نوجوان اثر مستقیم در دوست یابی های او نیز دارد. هنگامی كه محیط خانه گرم ترین محیط برای نوجوان است، او را به راحتی می توان از دوستان ناباب حفظ كرد و با دوستان خوب و هماهنگ با خانواده آمیخت.
تأثیر دوست و معاشرت های دوستانه در افزایش یا كاهش حس مذهبی بسیار مشهود و قابل رؤیت است كه نیاز به توضیح ندارد.
یكی از كانون های دیگر برای نوجوان مدرسه و مربیان او هستند كه به طور طبیعی از محبوبیتی برخوردار می شوند.
وجود تعارض در سلوك رفتاری محبوبان(والدین، دوستان، مربیان) اصلی ترین عامل بازدارنده نوجوان از اقدام به خوبی ها و تقویت شك و بی رغبتی در اوست و در مقابل سلوك یكنواخت و هماهنگ مذهبی بین آنان مشوق جدی نوجوان در این مسیر است. فرض كنید اگر نوجوان از نماز والدین حس خوشایندی داشته باشد؛ و از سوی دیگر مربی و معلم او هم بسیار برایش جذاب باشد، و او را یك انسان موفق ببیند، اما در زندگی او اثری از نماز نبیند، به طور طبیعی با این سؤال مواجه است كه چگونه او بدون نماز توانسته چنین ترقی یا شایستگی را پیدا كند؟! پس ظاهراً راه خوشبختی منحصر در نماز خواندن نیست! یا اگر مربی ای اهل نماز و تشرع باشد، اما نشانه های شایستگی را در ذهن نوجوان نداشته باشد، به طور طبیعی به این ذهنیت دامن می زند كه معلوم است بازدارندگی نماز و ترقی دهی آن قطعی نیست، یا راه ترقی و كمال از نماز نمی گذرد.
این نمونه های بسیار ساده تأثیرات بسیار زیادی در ذهن و روان نوجوان می گذارد كه ممكن است در نمونه های مستعد، از او یك پرهیزگار واقعی، و در نمونه های ناقص از او یك بی نماز و شكاك و كم اعتقاد بسازد.
غیر از اینها، فضای جامعه و عملكرد متصدیان دینی و تأثیر رسانه های جمعی مثل تلویزیون و اینترنت و... را نمی توان در این انگیزه ها كم اثر دید؛ كه فرصت تفصیل در این باره نمی باشد.
برای مطالعه بیشتر در علل دین گریزی جوانان می توانید به كد 16445، در بخش تازه های مذهبی سایت مراجعه نمایید.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.