پرسش

به نام خدا
با عرض سلام
1- می خواستم بدانم اگر بعد از مرگ سوال وجواب و بهشت برای خوبان و عذاب (نمی دانم شاید هم جهنم)برای بدان هست پس دیگر مواخذه و بهشت جهنم قیامت به چه صورتی است؟وایا اگر بهشت وجهنمی هست با نوع اخروی(قیامت)فرق میكند؟
2- لطفا به طور كلی به من بگویید عالم
برزخ به چه صورتی است؟
3- می خواستم بدانم آقای آیت الله بحجت
چگونه نماز می خوانند كه در نماز به گریه می افتند وچطور می توان نمازی با حضور قلب مانند ایشان خواند وایا دل بستن به دنیا موجب عدم توجه در نماز می شود؟
ببخشید طولانی شد.
با تشكر فراوان

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
1. پس از مرگ انسان، برزخ او شروع می شود كه تا قیامت ادامه دارد، و در قیامت است كه تكلیف بهشتی یا جهنمی بودن او مشخص می شود. در عالم قیامت، برخی برای همیشه در جهنم مخلّد خواهند بود، و برخی از آنان پس از مدتی پس از پالایش روح به بهشتیان ملحق می شوند.
البته انسانها در برزخ هم به حسب اعمال صالح و طالح خود، در تنعم و عذاب بسر می برند. به این بهشت و دوزخ برزخی می گویند؛ ولی ماهیت این بهشت و جهنم غیر از بهشت و جهنم قیامت است.
برخی از انسان ها در همین برزخ با انواع شدائد و سختی ها آلودگی های كم و بیش خود را تصفیه كرده، و در قیامت بهشت را درك خواهند كرد.
به كتب منازل الآخرة، از شیخ عباس قمی و تفسیر موضوعی قرآن، نوشته آیت الله جوادی آملی، ج4 و5 درباره معاد، رجوع فرمایید.
2. عالم برزخ نشئه و عالم متوسط بین عالم دنیا و قیامت است. برخی آثار دنیا و برخی آثار آخرت را دارد؛ مثلاً آنجا روح هست، اما جسم مادی ندارد. توضیح این كه جسم برزخی گرچه سه بعدی است اما ماده و جرم و وزن ندارد؛ مثل آن چیزی كه در خواب می بینیم.
قرآن در آیه 99 سوره مؤمنون به این عالم اشاره دارد؛ آنجا كه می فرماید: «ومن ورائهم برزخ إلی یوم یبعثون» یعنی از ورای آنان ـ یعنی در پیش روی آن ها ـ برزخی است تا روز قیامت.
علاقه روح در عالم برزخ كاملاً با دنیا قطع نیست؛ هم با جسم خود(در قبر) و هم با نزدیكان خود.(ر.ك. به رساله انسان، علامه طباطبایی، ص86)
3. هر كس نماز با حضور قلب بخواند می تواند چنین حالاتی داشته باشد. مشكل حضور قلب در انسان را شاید بتوان 2 مرحله كرد:
الف) حاضر نشدن معانی و توجه به آن در نماز.
ب) عدم خشوع نسبت به معانی.
برای مثال گاهی ما متوجه نیستم چه می گوئیم و وقتی متوجه می شویم كه نماز تمام شده است؛ اما گاهی هم توجه داریم كه می گوییم "مالك یوم الدین" یعنی تو پادشاه روز جزایی، اما این جمله دل از ما نمی برد و كسوت خشوع بر آن نمی اندازد.
حضرت آیت الله بهجت ـ بنا به نقل رساله "به سوی محبوب" ـ در دو سؤال و جواب هر دوی این ها را پاسخ گفته اند.
برای حضور قلب در نماز فرموده اند: "اختیاراً توجه خود را منصرف نكنید" یعنی در قسمت هایی از نماز كه غیراختیاری حواستان پرت شده هیچ، اما خودتان اختیاراً حواستان را پرت نكنید؛ كه با تمرین می توان كم كم قسمت های بیشتری را باتوجه خواند.
درباره خشوع نیز، گرچه عدم علاقه و دلبستگی به دنیا دخالت تمام دارد، اما ایشان توسلّ و استغاثه به امام عصر(عج) ـ در جهت كامل انجام دادن نماز ـ قبل از نماز را هم نافع می شمارند.(ر.ك. به رساله به سوی محبوب)
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.