پرسش

1 - لطفا بفرمایید ایا در دین زرتشت خدای یگانه پرستش می شود یا واسطه ایی وجود دارد و اگر واسطه موجود است به چه گونه ایی است؟ (توضیحات كاملی در را بطه بادین زرتشت)
2 -ایا دین مفهوم خاص دارد یا به هر عقیده ایی شامل جهان بینی و عمل را شامل می شود؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
1. برخی پژوهشگران معتقدند كه در دین زرتشت، از اول دوگانه پرستی نبوده، و دوگانه پرستی ـ یعنی ایمان به خدای خیر و خدای شرّ ـ از "مُغان" قدیم ایران آمده است. چرا كه در كتاب گات ها ـ كه قدیمی ترین بخش اوستا و دارای صبغه ایرانی است ـ چیزی در مورد دوگانگی یافت نمی شود، ولی از كتاب های تاریخی برمی آید كه مغان قدیم دوگانه پرست بوده اند.(ر.ك.به آشنایی با ادیان بزرگ ـ حسین توفیقی، ص61)
كسی نمی داند گرایش زرتشتیان به خدایان دوگانه در چه عصری آغاز شده است. در قسمت گات ها(از یَسنای اوستا) كه به خود زرتشت نسبت داده می شود، "اهریمن" در برابر "خرد مقدس" صف آرایی می كند و نه در برابر "اهورامزادا"، كه خدای واحد و فوق پروردگاران روشنایی و تاریكی است.
همچنین گروهی از زرتشتیان به نام "زروانیان" در عصر ساسانی پدید آمدند كه معتقد به خدای یكتا به نام "زروان" بودند، و او را از خدای روشنایی و تاریكی برتر می شمردند. این فرقه پیروان بسیاری در ایران آن روز داشته است.
با مطالعه در آیین زرتشت معلوم می شود كه وی در میان ایرانیان به اصلاح دینی قیام كرده، و خرافات مذهب باستانی آریائیان را مورد حمله قرار داده است؛ از جمله آن كه وی از اهورامزدا تبلیغ می كرده، و خدایان قوم خود را كه"دئوه"(دیو) خوانده می شده اند، باطل می دانسته، وآن ها را "خدای دروغ دوستان" می نامیده است.
در آیین زرتشت اهورامزدا، 6 دستیار دارد كه به منزله فرشتگان ادیان ابراهیمی هستند، و آن دستیاران را "امشاسپندان" یعنی جاویدان مقدس می نامند. آنان رهبری دارند به نام "سپنتامئینو" یعنی خرد مقدس، و پس از آن 6 دستیار "یزتها" قرار دارند، كه 30 عدد از آنان معروف هستند. اینان تشكیلات خرد مقدس هستند كه در مقابل اهریمن هم تشكیلاتی دارد.(ر.ك. به همان ص65 ـ 64)
2. در تعریف دین، اصطلاحات زیادی شایع است كه از منظر جامعه شناختی، روان شناختی و... هر كس دین را به گونه ای تعریف كرده است. لكن نظر مقبول نزد عالمان مسلمان این است كه دین مجموعه ای از هست ها و بایدها و یا جهان بینی و ایدئولوژی الهی است كه گاهی از این دو به مجموعه عقیده و اخلاق و عمل تعبیر می شود.(ر.ك. به آموزش عقاید، استاد محمدتقی مصباح یزدی، درس اول)
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.