پرسش

با عرض سلام و خسته نباشید:
از زحمات همگی دست اندر كاران این مجموعه سپاسگذارم
در صورت امكان مطالبی در مورد مسایل اخلاقی،شیوه معاشرت با دوستان،و موارد حساسی كه در این سن و به خصوص در دانشگاه (با توجه به محیط ان) باید به ان توجه كردودر كل مسایلی كه یك فرد مسلمان شیعه برای ترقی و رشد معنوی به آن نیازمند است.
با تشكر

پاسخ

دوست عزیزو گرامی ! مطالب زیر را با دقت بخوانید و عمل كنید .

آداب معاشرت با خود.
ـ امـام صادق (ع ): دلت را (به منزله ) همنشینى نیكوكار, یا فرزندى سپاسگزار قرار ده وكردارت را چـونـان پـدرى كه از او پیروى و اطاعت مى كنى و نفس (اماره ) خود را هماننددشمنى كه با وى مى جنگى و مال و داراییت را عاریه اى كه باید برگردانى .

ـ جـان خـود را, پـیـش از آن كـه از تـو جـدا شـود, از آن چه زیانش رساند بازگیر و همچنان كه درجستجوى روزیت مى كوشى , در آزادى آن (از بند شهوات و آتش دوزخ ) بكوش , زیرا كه جان تو گروگان كردار توست .

ـ خودت بار خودت را به دوش بكش , كه اگر چنین نكنى كسى دیگر بار تو را به دوش نمى كشد.
ـ از خـود بـراى خـویشتن بهره برگیر, از آن كار بكش در تندرستى پیش از بیمارى و درروزگار توانایى پیش از ناتوان شدن و در زندگى پیش از مردن .


آداب معاشرت با مردم .

قرآن .

((بـه یـاد آریـد آن هنگامى را كه از بنى اسرائیل پیمان گرفتیم كه جز خدا را نپرستید و به پدر و مـادر و خـویـشـاونـدان و یـتـیمان و درویشان نیكى كنید و به مردمان سخن نیك گویید و نماز بخوانید و زكات بدهید ولى , جز اندكى , بقیه شما پشت كردید و رویگردان شدید)).
((خـدا را بـپـرسـتید و هیچ چیز را شریك او مسازید و با پدر و مادر و یتیمان و بینوایان و همسایه خـویشاوند و همسایه بیگانه و یار مصاحب و مسافر رهگذر و بندگان خود نیكى كنید هر آینه خدا متكبر و فخر فروش را دوست ندارد)).
ـ امـام عـلـى (ع ): بـا مـردم چـنـان مـعـاشـرت كنید كه اگر بمیرید بر شما بگریند و اگر زنده باشید(غایب شوید) مشتاق دیدن شما باشند.
ـ امـام عـلى (ع ) در سفارش به فرزندان خود به هنگام احتضار, فرمود: فرزندان من ! با مردم چنان معاشرت كنید كه اگر شما را ندیدند مشتاق دیدنتان باشند و هر گاه مردید براى شما بگریند.
ـ امـام بـاقـر(ع ): سـامـان یـافـتـن كـار مـردم بـه ایـن است كه طورى با هم معاشرت كنند كه مانندپیمانه اى باشند دو سومش هوشیارى و یك سومش نادیده گرفتن و چشمپوشى .

ـ لـقـمـان (ع ) در انـدرز به فرزندش فرمود: پسركم ! با مردم درنده خویى و دشمنى مورز كه با تو دشمن شوند و حقیر هم مباش كه تو را خوار شمارند شیرین مباش كه تو رابخورند و تلخ مباش كه تـو را دور انـدازند [به این صورت نیز روایت شده است : شیرین مباش كه بلعیده شوى و تلخ مباش كـه دور افـكنده گردى ] ـ امام على (ع ) مى فرمود: باید نیاز به مردم و بى نیازى از آنها, هر دو, در دلت جمع باشد,نیازت به آنها در نرم گویى و خوشرویى تو باشد و بى نیازیت از آنها در حفظ آبرو و نگهدارى عزت و سربلندیت .

ـ امام صادق (ع ): هر كه تو را گرامى داشت , او را گرامى بدار و هركه تو را خوار شمرد,خودت را از او منزه و بر كنار بدار.
ـ امـام بـاقـر(ع ): هـر گـاه بـا كـسـى معاشرت كردى , اگر توانستى نسبت به او دست بخشنده باشى ,چنین باش .

ـ امـام كـاظـم (ع ) در سفارش به هشام فرمود: هرگاه با مردم معاشرت كردى , اگر توانستى كه درمعاشرت با هر یك از آنان دست بخشنده باشى چنین كن .

ـ امام على (ع ): بى اعتنایى تو به كسى كه به تو راغب است كم سعادتى است و تمایل تو به كسى كه به تو بى رغبت است , خوارى نفس است .


آداب معاشرت با خانواده .

قرآن .

((اى كسانى كه ایمان آورده اید! شما را روا نیست كه زنان را برخلاف میلشان به ارث ببرید و براى آن كـه قـسمتى از آن چه را كه به آنها داده اید باز ستانید بر آنان سخت مگیرید, مگر این كه مرتكب فـحـشـایـى آشـكـار و ثـابـت شـده گـردند و با آنان به نیكویى رفتار كنید و اگر شما را از زنان خـوش نیامد, چه بسا چیزهایى كه شما را از آن خوش نمى آید, در حالى كه خدا خیر كثیرى در آن نهاده باشد)).
((كسان خود را به نماز فرمان ده و خود در آن كار پاى بفشر از تو روزى نمى خواهیم ما به تو روزى مى دهیم و عاقبت نیك از آن پرهیزگاران است )).
((و خاندان خود را به نماز و زكات فرمان مى داد و نزد پروردگارش شایسته و پسندیده بود)).
((اى كـسانى كه ایمان آورده اید! اموال و اولادتان شما را از یاد خدا باز ندارد كه هر كه چنین كند زیانكار است )).
ـ امـام بـاقر(ع ): من در برابر كارهایى از این غلام خود و خانوده ام صبر مى كنم كه از حنظل تلختر اسـت , زیـرا هـر كـه صـبـر پیشه كند به واسطه صبر خود به مقام روزه گیر شب زنده دار ومرتبه شهیدى كه در ركاب محمد(ص ) شمشیر زده باشد, دست مى یابد.
ـ امـام صادق (ع ): مرد براى اداره خانه و خانواده اش باید سه كار انجام دهد, هر چند بر خلاف طبع او باشد: خوشرفتارى , گشاده دستى و ایجاد آسایش و رفاه اما به اندازه و غیرت و ناموس دارى .

ـ پیامبر خدا(ص ): همانا مرد با بردبارى به مرتبه روزه گیر شب زنده دار مى رسد و فرمانرواقلمداد مى شود در حالى كه بر كسى جز خانواده خود فرمان نمى راند.
ـ امـام عـلى (ع ) در سفارش به فرزند بزرگوار خود حسن (ع ) مى فرماید: مبادا خانواده ات به سبب (رفتار) تو بدبخت ترین مردمان باشند.
ـ اى كـمیل ! به خانواده ات دستور بده كه روز هنگام در پى كسب خصلتهاى والاى انسانى بروند و شبانگاهان در پى رفع نیازهاى خفتگان .

ـ بـیـشـتـرین وقت خود را صرف زن و فرزندت مكن , زیرا اگر زن و فرزند تو دوستان خداباشند, خـداونـد دوسـتـان خـود را وا نمى گذارد و اگر دشمنان خدا باشند, چرا باید هم و غمت متوجه دشمنان خدا باشد؟
.
ـ امـام على (ع ) در سفارش به یاران خویش فرمود: رسول خدا(ص ), با آن كه نوید بهشت به او داده شده بود, باز براى نماز خود را به رنج مى افكند, زیرا كه خداى سبحان فرموده بود:((كسان خود را بـه نـمـاز فـرمان ده و خود در آن پاى بفشر)), از این رو رسول خدا خانواده اش را به نماز خواندن فرمان مى داد و خود نیز در آن پافشارى مى كرد.

آداب معاشرت با عوام .

ـ امام على (ع ): دورى كردن از عوام از بالاترین مردانگى ها است .

ـ همنشینى با عوام , اخلاق و عادات را فاسد مى كند.
ـ دوستى عوام همچون ابر پراكنده مى شود و همچون سراب محو مى گردد.

ملاك در معاشرت با مردم .

ـ امام على (ع ): در رابطه میان خود با دیگرى خویشتن را میزان قرار ده و براى دیگرى آن بخواه كه براى خود مى خواهى و آن چه بر خود نمى پسندى بر او نیز مپسند, همچنان كه دوست ندارى به تو سـتـم شود تو نیز به كسى ستم مكن و همچنان كه دوست دارى به تو خوبى شود تونیز به دیگران خوبى كن و آن چه را از دیگران زشت مى شمارى از خود نیز زشت شمار وآن چه را از خود پسندیده مى دانى از آنان نیز پسندیده بدان .

ـ امام حسن (ع ): با مردم آن گونه رفتار كن كه دوست دارى با تو رفتار كنند.

آن چه در آمیزش با مردم سزاوار است .

ـ امـام عـلـى (ع ): بـا مردم به زبانها و پیكرهاى خود بیامیزید و با دلها و كردارهایتان از آنان دورى كنید.
ـ با مردم مطابق اخلاقشان آمیزش كنید و در اعمال و كردار از آنان جدا باشید.
ـ بـا مـردم در حـد فـهـم و شـنـاختى كه دارند برخورد كنید و درباره آن چه نمى دانند كارى به آنهانداشته باشید و آنان را بر خودتان و بر ما نشورانید, زیرا قضیه ما دشوار و دیریاب است .

ـ پیامبر خدا(ص ): با اخلاق خود با مردم نیكو معاشرت كنید, تا از گزندهایشان در امان مانیدو در اعمالتان از آنها جدا باشید, تا جز آنان نباشید.
ـ امام على (ع ) به شیعیان خود فرمود: در میان مردم همچون زنبور عسل در میان پرندگان باشید كـه هـیـچ پـرنده اى آنها را به چیزى نمى گیرد, حال آن كه اگر مى دانستند در درون زنبورهاى عـسـل چـه نـعـمتى است آن طور آنها را دست كم نمى گرفتند با مردم به زبانها وپیكرهاى خود آمیزش كنید و با دلها و كردارهایتان از آنان دورى كنید.
ـ امام صادق (ع ): مراقب دین خود باشید و آن را با تقیه مخفى نگه دارید, زیرا ایمان نداردكسى كه تقیه نداشته باشد شما در میان مردم همچون زنبور عسلید در بین پرندگان اگر پرندگان بدانند كـه در درون زنـبـور عسل چیست همه آنها را مى خورند و اثرى باقى نمى گذارند همچنین اگر مـردم بدانند كه شما در دلهاى خود, ما خاندان را دوست دارید, با زبانهایشان شما را بخورندو در نهان و آشكار به شما نسبتهاى ناروا دهند.

تشویق به خوشرفتارى .

ـ امام على (ع ): جان و مالت را فداى برادر خود كن و عدل و انصافت را نثار دشمنت و خوشرویى و احسانت را به عموم مردم ببخش .

ـ بـه دوسـت خـود خـیـر خواهى و یكرنگیت را ببخش و به آشنایان خود یاریت را و به عموم مردم خوشروییت را.
ـ امـام صـادق (ع ): با منافق به زبان اظهار دوستى كن و با مؤمن دوست یكرنگ باش و اگرفردى یهودى با تو همنشینى كرد با او خوشرفتار باش .

ـ پیامبر خدا(ص ): با كسى كه همنشین توست خوشرفتار باش , تا مسلمان باشى .

ـ امـام صـادق (ع ): از ما نیست كسى كه با یار و همراه خود خوشرفتارى و با رفیقش رفاقت و باهم نمك و هم كاسه اش مدارا و با كسى كه با او خوشخو باشد خوشخویى نكند.
ـ خوش برخوردى با مردم , یك سوم خردمندى است .

ـ امام على (ع ): با برادران به نیكى رفتار كن و گناهان را با گذشت بپوشان .

ـ بـا سـلـطـان مـحتاطانه آمیزش كن و با دوستان به فروتنى و خوشرویى و با دشمن به گونه اى كه حجت تو بر او تمام شود (و بهانه و دستاویزى براى دشمنى او باقى نماند).
ـ امـام صادق (ع ): روزى پیامبر(ص ) نزد عایشه بود كه مردى اجازه ورود خواست رسول خدا(ص ) فـرمـود: چه خویشاوند بدى عایشه برخاست و به اتاق رفت رسول خدا(ص ) به آن مرد اجازه ورود داد چـون مـرد داخـل شـد رسـول خـدا(ص ) با خوشرویى با او به صحبت كردن پرداخت تا آن كه صـحبتهایش تمام شد و بیرون رفت عایشه عرض كرد: اى رسول خدا! با این كه آن حرف رادرباره این مرد زدى باز با خوشرویى با او برخورد كردى ؟
رسول خدا(ص ) فرمود: یكى ازبدترین بندگان خدا آن كسى است كه , به سبب رفتار زشتش , همنشینى با وى ناخوشایند باشد.

تشویق به دوستى ورزیدن با مردم .

ـ امام كاظم (ع ): دوستى ورزیدن با مردم , نیمى از خرد است .

ـ پیامبر خدا(ص ): بعد از ایمان به خداى عزوجل , دوستى كردن با مردم در راس خردمندى است .

ـ امـام على (ع ): خویشتن را پایبند دوستى كن و خود را در راه تحمل زحمات (یا هزینه هاى )مردم به شكیبایى وادار.
ـ دوستى كردن با مردم , در راس خرد است .

ـ با اظهار دوستى , رشته محبت استوار مى شود.
ـ اى بسا كسى كه اظهار دوستى مى كند, اما ریاكار است .

ـ با خوشرفتارى , دوستى پایدار مى شود.
ـ خوشرفتارى , رشته دوستى را پایدار مى سازد.
ـ با حسن معاشرت است , كه رفیقان با هم انس مى گیرند.
ـ با خوشرفتارى است , كه پیوند دوستى برقرار مى ماند.
موفق وموید باشید.