پرسش

با سلام: دختری دارم 11 سال دارد اشتهای غذایی زیادی دارد وزن او 58 كیلو گرم است در ضمن خانواده پدری او همه وزن زیادی دارند می خواستم از شما سوال كنم ایا دخترم باید از نظر هرمونی چك شود یا باید غذای كمتری بخورد لطفا من را راهنمایی كنید

پاسخ

با سلام
بهترین وزن برای یك دختر 11 ساله 37 كیلو است و كودك شما با وزن 58 بر اساس جداول استاندارد دچار اضافه وزن است. یكی از عوامل موثر در افزایش وزن بچه ها عادات خانوادگی است و این مساله از ژن چاقی با اهمیت تر است. پس با آموزشهای درست شما می تواند وزنش را كنترل كند. زیر می تواند برایتان مفید واقع شود:

(چاقی كودكان ، معضل قرن بیست و یك)

كودك چاق ، خصوصاً در فرهنگ ایرانی دوست داشتنی و زیبا تلقی می شود . مادران باردار با دیدن عكس كودكان چاق آرزو می كنند چنین كودكی داشته باشند اما آیا این باور درست است ؟ حقیقت این است كه خطرات زیادی سلامتی كودكان چاق را تهدید می كند.
افزایش آمار چاقی در كودكان یكی از مشكلات بهداشتی دنیا شناخته شده است. از سال 1986 تا كنون ، آمار كودكان چاق دو برابر افزایش را نشان می دهد . بیشتر كودكانی كه درسنین كم خصوصاً زیر 7 سال مبتلا به چاقی می شوند ، در نوجوانی و بزرگسالی افرادی چاق خواهند بود.
دلیل افزایش چشمگیر چاقی كودكان ، غذا خوردن بیشتر نیست. تحقیقات نشان داده است ، میزان انرژی مصرفی كودكان طی 20 سال گذشته ، تغییر چندانی نداشته و دلیل افزایش چاقی كودكان ، تحرك كمتر آنهاست . زندگی در خانه های آپارتمانی و كوچك ، مجال دویدن و بازی كردن را از كودكان گرفته است . آنها زمان فعالیتشان را پای تلویزیون یا كامپیوتر می گذرانند از اینرو یا خیلی كم اشتها و كم خوراك می شوند ، یا پرخور و چاق . تبلیغات تلویزیونی ، در دسترس بودن شیرینی و تنقلات فراون و علاقه شدید به خوردن نوشیدنی های گازدار و پر كالری ، دلایل مهمی برای چاقی كودكان است.
از عواقب چاقی دوران كودكی ، افزایش آمار بیماری های دوران كودكی مرتبط با تغذیه است . فشار خون ، چربی بالا ، میزان قند خون بالاتر از حد نرمال همه از عوارض چاقی در سنین كم و ادامه این مشكلات تا سنین بالاتر است . در 20 ساله اخیر آمار كودكانی كه به دلیل مشكلات ناشی از چاقی در بیمارستانها بستری شده اند به صورتی بوده كه آمار كودكان دیابتی بستری دو برابر ، سنگ های صفراوی سه برابر و خفگی در حین خواب 5 برابر افزایش داشته است.
از عواقب دیگر، گوشه گیر شدن كودك است. او احساس می كند با دیگران فرق دارد و تصویر نادرستی از وضعیتش در ذهن دارد. كودكان دیگر نیز بعضاً او را در جمعشان راه نمی دهند كه در نهایت مشكلات ویژه ای به دنبال خواهد داشت.
راه درمان چاقی كودكان چیست؟
درمان این عارضه را از چند جنبه مورد بررسی قرار می دهیم :
1) تغییر عادت و رفتار
رفتار والدین و عادت خانوادگی ، از عوامل تعیین كننده تمایل كودك به غذا خوردن است . كودكان آنچه می بینند اجرا می كنند ، پس اگر به فكر سلامت كودكمان هستیم ابتدا باید از خود شروع كنیم . و عملاً به او بیاموزیم كه راه سالم زیستن چیست ، كدام غذاها مفید تر است و باید بیشتر خورده شود . این كه غذا خوردن زمان خاصی دارد و خوردن زیاد شكلات و شیرینی مضر است و غیره...
2) تأمین نیازهای غذایی كودك و رژیم درمانی
سنین كودكی ، زمان رشد است و تأمین نیازهای غذایی كودك به رشد متناسب و سلامتی كامل بدن می انجامد . نیاز كودك با افزایش سن تغییر می كند. یك كودك پیش دبستانی رُشدِ كـُند و آرامی دارد و نیاز او نسبت به دوران بلوغ بسیار كمتر است . میانه روی و رعایت تنوع غذایی ، اصول تغذیه كودكان است. او باید از همه گروههای غذایی و در هر گروه از مواد غذایی مختلف تغذیه كند.
برای رژیم درمانی كودكان چاق در صورتی كه كمتر از 7 سال داشته باشند ، نیاز به اجرای یك رژیم غذایی لاغری نیست بلكه باید سعی كنیم وزن كودك را برای مدت طولانی ثابت نگه داریم چراكه با افزایش قد ، خود به خود وزن كودك نرمال خواهد شد. ولی در صورتی كه كودك بیش از هفت سال داشت نیاز به یك رژیم لاغری دارد . در رژیم غذایی كودكان قندهای ساده ، چربی و كربوهیدرات بیش از اندازه ، محدود می شود بهترین سرعت كاهش وزن در كودكان ، هر ماه 450 گرم است كه در این صورت رشد او هیچ لطمه ای نمی بیند، ازرژیم فعلی كودك چیزی حذف نمی شود ، زیرا محدودیت شدید ، موجب تمایل بیشتر كودك به خوردن خواهد شد. برای رژیم درمانی كودك ابتدا سن ، قد و وزن او تعیین شده سپس برنامه غذایی مناسب او مشخص می شود.

3) فعالیت
سعی در كاهش كارهای نشستنی و تشویق كودك به فعالیت بیشتر و بازی با همسالانش به سوخت انرژی در بدن او كمك خواهد كرد . تماشای زیاد تلویزیون و كامپیوتر ، متابولیسم بدن كودك را كاهش داده ، و كودك راحت تر چاق می شود لذا بهتر است او را به پارك ببریم ، تشویق به دوچرخه سواری و توپ بازی كنیم و زمینه های فعالیت را برایش فراهم آوریم.
4) رفع مشكلات روحی
والدین با توجیه كودك و فراهم كردن شرایط مناسب روحی برای او ، به بهبود روند درمان كمك خواهند كرد.
طبق جدیدترین آمار ، از هر 5 كودك آمریكایی 1 كودك اضافه وزن دارد و از هر 10 كودك یكی چاق است. كه آمار فوق اهمیت توجه به این مسئله را نشان می دهد.
نگذاریم كودكان چاق شوند
* اشتهای كودك را در نظر بگیریم ؛ لازم نیست حتماً غذایش را تا آخر بخورد پس به اجبار به او چیزی نخورانیم.
* سعی كنیم خوراكی ها و شیرینی های پر كالری را برایش فراهم نكنیم.
* چربی غذای كودك باید در حد طبیعی ، یعنی30 درصد كالری مصرفی یا كمتر باشد . او را به خوردن شیرینی ها و خوراكی های پر چربی عادت ندهیم.
* سبزیجات تازه و میوه ها را در اختیار او قرار دهیم و دقت كنیم كه حداقلی را كه نیاز دارد ، مصرف كند .
* با او بازی كنیم ، راه برویم و بدویم تا از بودن در كنار خانواده و فعالیت كردن لذت ببرد ، همچنین او را به شركت در بازیهای كودكانه و فعالیت های گروهی تشویق كنیم.
* به عنوان جایزه ، شكلات و شیرینی به او ندهیم .
سلامت و تندرست باشید.
كارشناس تغذیه تبیان