پرسش

بنام خدا
سلام علیكم
با ارزوی توفیق برای شما لطفا توضیح بفرمائید
كه مفهوم كلمه تقیه كه این مقدار در روایات
به ان اشاره شده است چیست

پاسخ

با سلام و تحیت، و عذر خواهی از تأخیر در جواب.
تقیه، به طور خلاصه، كتمان اعتقاد خود است در جایی كه اظهار آن خطر بزرگتری را بر خود و بر مؤمنین دربرداشته باشد.
مثلا اگر كسی با اظهار این كه مسلمان یا شیعه است، توسط دشمنان تحت تعقیب و دچار خطر مرگ و یا هتك آبرو و یا غارت اموال و ... قرار می گیرد می تواند تقیه كند.
نوع دیگری از تقیه هم هست كه به آن تقیه مداراتی می گویند؛ و آن كتمان اعتقادات است تا با آن بتواند با اعضای فرقه، دین یا مذهب دیگری حسن معاشرت داشته باشد و به این وسیله حس بدبینی اولیه را در او از بین ببرد تا در دراز مدت بتواند او را هدایت كند.
در اعتقاد اسلامی، شیعی كتمان عقاید درونی در برابر هر دشمن سفاك و خطرناك كه توان مقاومت در برابر او نیست، لازم است.
پرواضح است تحقق این ملاك در شرائط مختلف، متفاوت است. مثلا این شرائط هنگامی كه حكومت اسلامی برقرار است، كمتر حاصل می شود تا وقتی كه طاغوت در جامعه ای حاكم باشد. هر چه حكومت اسلامی در كشوری فراگیرتر و مقتدرتر شود، این ملاك كم رنگ تر می شود.
نظام قضایی در حكومت اسلامی، مسئول ایجاد بستر مناسب برای آزادی عقیده در چارچوب اسلامی، به خصوص عقاید حقه، است. لكن در عصر ما در مقیاس جهانی باز می توان تصور كرد كه شرائط تقیه تحقق یابد؛ برای مثال، حكم قتل سلمان رشدی هتاك به مقدسات صدها میلیون مسلمان می تواند شرعاً از سوی حكومت اسلامی به طور مستقیم پیگیری شود، لكن چون خطر مستكبران وجود دارد كه به این بهانه كلیت اعتقادات اسلامی را مورد هجوم و خطر قرار دهند، این حكم از سوی حكومت اسلامی پیگیری نمی شود، و به آحاد مسلمانان سپرده شده است.
تقیه ریشه قرآنی دارد.(ر.ك. به آیات 28 آل عمران و 106 نحل) و روش اصحاب پیامبر(ص) نیز بر تأیید آن است؛ چنانچه عمار برای نجات جان خود اعتراف به كفر كرد، و پیامبر(ص) بر آن صحّه نهاد و در شأن او آیه 106 سوره نحل نازل شد.
برای شما آرزوی موفقیت و بهروزی داریم.
مشاوره مذهبی ـ قم.