پرسش

از آنجایی كه تقلید امری عقلی استو از باب رجوع جاهل به عاقل می باشد اگر یك زن در بابی از ابواب فقهی عالمتر باشد تقلید از او واجب عقلی است.اما در رساله ها این امر از دید رع حرام شمرده شده است.چرا؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
عقلائی بودن اصل تقلید، با این منافات ندارد كه شرائط مقلّد و مجتهد را نقل مشخص نماید؛ و به عبارتی شرع به راهنمایی عقل بیاید و به برداشتش حاشیه ای بزند و تقییدی ایجاد كند. این كه مثلاً از چه سنی تقلید شروع شود؟ شرائط مجتهد برای تقلید چیست؟ و دهها مطلب دیگر، كاملا، در دسترس عقل نیست.
به دیگر سخن، این كه فقهاء عظام اصل تقلید را یك مساله اجتهادی می دانند نه تقلیدی(ر.ك. به التنقیح آیة الله العظمی خوئی، ج1، ص82) فرق دارد با این كه تقلید امری صرفا عقلی باشد، و تمام فروعات آن را عقل مشخص كند.(دقت كنید)
در اصل رجوع جاهل به عالم، در كنار دلیل عقلی یا عقلائی، دلایل نقلی هم وجود دارد.(برای تفصیل بیشتر به كتب مفصل فقهی قسمت اجتهاد و تقلید رجوع كنید)
یكی از فروعات بحث اجتهاد و تقلید، شرائط مرجع تقلید است كه یكی از شرائط آن "رجولیت" ـ یعنی مرد بودن ـ می باشد. در این شرط نیز مثل سایر شروط روایاتی مستند حكم است؛ از جمله روایت مشهور ابی خدیجه از امام صادق(ع)، كه از آن ثابت می شود كه رجوع به زن در تقلید جائز نیست. پرواضح است پذیرش سخن امام معصوم از مصادیق تقلید مصطلح نیست و به حكم عقل واجب است.
در آخر قابل ذكر است كه در ماهیت تقلید بحثهای فراوانی وجود دارد كه پرداختن به آن از حوصله این بحث خارج است. این كه تقلید از باب رجوع جاهل به عالم باشد رأی مشهور میان فقها است.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.