پرسش

سلام علیكم
با ارزوی موفقیت وخوشنودی یگانه عالم از كسانیكه نیت
خیر داشته ودر راه رضای خداوند گام برمی دارند چگونه میتوان روح خود را ارام كرد زمانی كه تجملات
دروغ ریا ربا در اجتماع رخنه كرده وحتی كسانی كه مدعی دین هستندخود صحه بر تجمل گرایی میگذارند لطفا بگویید لا تصرفو ا چگونه با تجمل گرایی واین كه
شان فلان كس انقدر است و فلان كس انقدر حال انكه در
پیش مالك یوم الدین همه یكسان هستند وشان هركس به
قدر تقوای اوست اگراقای جوادی املی پاسخگو باشند
بسیار سپاسگزارم زیرا سخنان ایشان التیا م بخش روح
خسته ماست فی امان الله

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
همان طور ممكن است دینداری برخی یا كثیری از افراد بر اثر دیدن دینداران صادق و صالح باشد، همچنان ممكن است ریا، دین فروشی و نفاق برخی از به ظاهر دینداران مانع دیندارشدن بسیاری از مستعدان به دینداری باشد؛ اما هنر آن است كه انسانی كه به هر سبب دیندار شده پایه های دینداری خویش را، نه بر دینداری دیگران، بلكه بر حقانیت و راستی خود دین یا دینداری اولیاء دین ـ یعنی معصومان(ع) ـ بنا نهد.
برای نمونه ساده زیستی یك روحانی یا صداقت یك مسجدی ممكن است موجب جلب شما به دینداری شده باشد ـ كه بسیار هم خوب است ـ اما لازم است در فردا و پس فردای دینداری تكیه گاه دینداری خویش را بر حقانیت آموزه های دین و الگوهای برتر آن قرار دهید. در آن صورت حتی اگر همان آشناكنندگان شما به دین، خصم مبین دین گردند، باز آسیبی به دینداری شما نمی رسد. از همین رو امامان شیعه به یاران خوب خود سفارش می كردند جوری دیندار باشید كه اگر همه مردم شهر و كشورتان از دین برگردند یا علیه شما شوند لحظه ای درنگ و تردید نكنید. برای نمونه به وصیت امام باقر(ع) به جابر جعفی در مجامیع روایی آمده مراجعه كنید.(تحف العقول ـ ص 284)
امام صادق(ع) به عبدالله بن جندب می فرماید: «یابن جندب قدیماً عَمِد الجهل و قوی اساسه و ذلك لاتخاذهم دین الله لعباً حتی لقد كان المتقرب منهم الی الله بعلمه یرید سواه اولئك هم الظالمون" یعنی ای پسر جندب از قدیم الایام جهل بین مردم بوجود آمد و اساسش محكم شد؛ و این به علت آن بود كه دینداران، دین خدا را به بازی گرفتند، به طوری كه متقرب آنان بسوی خدا چیزی غیر از خدا را اراده كرده بود؛ پس به درستی كه آنان اهل ظلم هستند."(همان، ص302ـ301)
ما نیز وجود چنین دینداران ریاكار یا فریب خورده و مغرور به دنیا را منكر نیستیم، و محصول كار آنان را نیز كه بی رغبتی برخی به دین و رشد جهالت در بین بعضی دیگر از مردم است، انكار نمیكنیم؛ اما وظیفه دینداران همان است كه به فرموده امام باقر(ع) خود را به كتاب خدا ـ و نه این و آن ـ عرضه كنند.(ر.ك. به همان، ص284) و خود الگویی وارسته باشند تا دیگران حقانیت دین را در آنان ببینند. خداوند در آیه شریفه «و كان إبراهیم أمة» به وجود این وصف در حضرت ابراهیم اشاره می كند.
البته توجه دارید كه در كنار این كف های روی آب و دینداران دروغین، انسان های وارسته ای هم همیشه بوده اند، و در مملكت امام زمان ما نیز دو چندان هستند؛ گرچه نام و نشان كمتری دارند، چرا كه "بهترین زهد، مخفی ترین آن است." ساده زیستی و مناعت و كرامت بسیاری از علمای اسلام، و صداقت بسیاری از نیروهای مؤمن شاهد این مدّعاست.
در آخر این نكته را هم یادآور شویم كه فرق است بین تجمل با توسعه در زندگی؛ برای مثال شما تا وقتی یك زن و شوهر تنها هستید، یك اتاق هم شما را كفایت می كند؛ اما وقتی چند بچه داشتید كه بزرگ شده اند و اخلاقاً درست نیست كه با هم یا نزد پدر و مادر بخوابند، به طور طبیعی نیاز به خانه ای وسیع تر پیدا می كنید. فرض كنید یك روحانی یا امام جمعه شهر یا روستا كه دائم مراجعه دارد ناگزیر است قسمتی برای مهمانان داشته باشد. نیاز به سفر زیاد برای او داشتن یك ماشین را پدید می آورد، و همین طور مثال های دیگر. از این مطلب مفهوم شأن روشن می شود. و شأن متفاوت ـ به این معنا ـ ربطی به یكسانی نزد مالك یوم الدین ندارد.
اما در همین شئون هم ممكن است اسراف شود؛ مثلاً آن خانه وسیع تر شما ممكن است ساده و بی پیرایه، و ممكن است آینه كاری و بسیار مجلل باشد. دومی از مصادیق اسراف و تجمل است.
البته باید دانست تجمل فی نفسه بد نیست. همه انسانها به زیبایی و زینت علاقمند هستند، و این جزء فطرت آدمی است؛ ولی اسراف در تجمل زشت است. مثلا در جامعه ای كه اكثر مردم آن فقیرند اسراف در تجمل در مرتبه ای از ترفه و زینت كاری واقع می شود، كه در جامعه ای كه مردمش در آسایشند به آن تجمل افراطی نمی گویند.
خلاصه این كه در كنار رعایت مسأله شأن كه یكی از واقعیت های زندگی در همه سطوح است باید به تجمل افراطی و اسراف هم توجه داشت كه خود مرتكب نشویم و اگر دیگران ـ بخصوص متدینان ـ مرتكب شدند از باب نهی از منكر یا النصیحة للائمة المسلیمن، آنان را منع نماییم.
از این كه مقدور نبود آیت الله جوادی آملی پاسخ شما را بنگارند تا همه از آن بهره ببریم، معذرت می خواهیم.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.