پرسش

استفاده از سود علی الحساب سپرده های كوتاه مدت بانكهای دولتی نظیر بانك صادرات چه حكمی دارد؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
در این باره مراجع تقلید نظرات متفاوتی دارند كه فتوای چند تن از فقها را می آوریم:
ـ آیت الله میرزا جواد تبریزی در این باره مرقوم داشته اند: «چنان چه بر طبق عقود شرعیه معامله شود، می تواند سود را بگیرد و در غیر این صورت، باید سود را پس از گرفتن، تخمیس كند و بعد در بقیه تصرف كند.»(استفتائات جدید، ص480)
ـ آیت الله فاضل لنكرانی در پاسخ به سؤال فوق اظهار داشته اند: «چون بانك های جمهوری اسلامی ایران به صورت مضاربه و سایر عقود اسلامی عمل می كنند، سود مزبور حلال است.»(جامع المسائل، ج1، ص287)
ـ نظر آیت الله مكارم شیرازی چنین است:«هرگاه وكالت مطلقه به بانك ها بدهد كه پول او را طبق عقود شرعیه به كار گیرد و سود حاصل را به او بدهد، اشكال ندارد و آگاهی به جزئیات بعد از وكالت مطلقه لازم نیست.»(استفتائات، ج1، ص416)
ـ آیت الله بهجت مرقوم داشته اند:«سپردن پول به بانك به شرط زیاد شدن آن و گرفتن سود و فایده بر آن پول جایز نیست و ربا و حرام است، ولی برای جلوگیری از گرفتارشدن به ربا و حرام می تواند در تصمیم و نیت خود، شرط گرفتن سود را نكند و بنای خود را بر این بگذارد كه اگر بانك سود ندهد، خود را طلب كار نمی داند و مطالبه نخواهد كرد؛ در این صورت اگر بانك فایده ای به او داد، می تواند با اجازه حاكم شرع یا وكیل او، آن فایده را به عنوان مجهول المالك بگیرد و در آن تصرف كند.»(توضیح المسائل، ص449)
ـ آیت الله سیستانی اظهار داشته اند: «سپرده گذاری در بانك های دولتی به معنای قرض دادن به آنان به شرط گرفتن سود جایز نیست و آن سود، ربا است، بلكه دادن مال به این بانك ها، هر چند بدون دریافت سود باشد، شرعاً به منزله اتلاف مال است. بنابراین سپردن درآمدها و فایده هایی كه شخص در طول سال به دست می آورد در بانك های دولتی، بدون پرداخت خمس آن مشكل است.»(توضیح المسائل، ص572)
موفق باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.