پرسش

با سلام
من در جایی حدیثی از امام حسین خواندم كه شك كردم بر واقعیتش این حدیث این بود :
))ما از تبار قریش هستیم و هواخواهان ما عرب و دشمنان ما ایرانی ها هستند .روشن است كه هر عربی از هر ایرانی بهتر و بالاتر و هر ایرانی از دشمنان ما هم بدتر است . ایرانیها را باید دستگیر كرد و به مدینه آورد زنانشان را به فروش رسانید و مردانشان را به بردگی و غلامی اعراب گماشت ((.
سفینه البحار و مدینه الا حكام و الاثار نوشته حاج شیخ عباس قمی ص 164
حال خواستم كه بدونم آیا واقعا این حدیث وجود دارد یا نه ؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
ما نمی دانیم چه كسی متن عربی ذكر شده در ذیل واژه "عجم" از كتاب "سفینةالبحار" را این گونه برای شما ترجمه كرده است؟! بهتر است نگوییم ترجمه، بلكه بگوییم یك سری جملات و تعابیری از خودش به هم بافته است، و بدون این كه اندكی آگاهی از متون عربی داشته باشد، آن را ترجمه حدیث نشان داده است.
در كتاب "سفینةالبحار"، نوشته شیخ عباس قمی(ره)، ج2، ص164، ذیل واژه "عجم" این گونه آمده است:
راوی می گوید:"سمعت أباعبدالله(ع) یقول: نحن قریش و شیعتنا العرب و عدونا العجم"، یعنی امام فرمود: ما از قریش هستیم و پیروان ما عرب هستند و دشمنان ما عجم هستند.
نكات قابل توجه در این حدیث به قرار زیر است:
اولاً: اباعبدالله(ع) در روایات، منظور امام صادق(ع) است، نه امام حسین(ع).
ثانیاً: واضح و روشن است كه هیچ گاه این گونه نبوده كه هر عربی پیرو اهل بیت باشد و هر عجمی دشمن آنان؛ و این مطلب بر همه كس روشن است چه برسد به امام؛ لذا نمی توان چنین مطلبی را از گفته امام برداشت كرد؛ بلكه تاریخ در خصوص ایرانیان و حتی در زمان حیات اهل بیت نشان می دهد كه آنان از بیشترین علاقمندان به خاندان اهل بیت(ع) بوده اند.
ضمنا عجم خصوص ایرانیان نیستند، بلكه هر غیرعرب، در زبان عربی، عجم نامیده می شود؛ اگر چه گاه از عجم ایرانیان قصد می شوند.
ثالثاً: خود نویسنده كتاب توضیح می دهد كه فرمایش امام به این گونه است:
"بیان، أی العرب الممدوح من كان من شیعتنا و إن كان عجماً، و العجم المذموم من كان عدونا و إن كان عرباً" یعنی منظور امام این است كه عربی كه ممدوح و پسندیده است كسی است كه از شیعیان ما باشد، اگر چه در اصل عجم بوده و اهل فارس؛ و عجمی كه مذموم و ناپسند است كسی است كه دشمن ما باشد، ولو این كه عرب باشد.
بنابر نظر نویسنده كتاب هم ـ كمااین كه با توجه به قرائن تاریخی و ملاحظه روایاتی كه در مدح ایرانیان آمده، برداشت صحیح هم از روایت همین است ـ ملاك شیعه و پیرو امام بودن مهم است. آن كسی ممدوح و سزاوار مدح است كه شیعه اهل بیت باشد، خواه عرب باشد و یا عجم، و آن كسی مذموم و سزاوار مذمت است كه دشمن اهل بیت باشد، چه عرب باشد و چه عجم.
نویسنده در ادامه مطلب، بیانی می آورد راجع به بدبینی و سوءنیت خلیفه دوم نسبت به عجم ها، و نقل می كند كه وقتی گروهی از اهل فارس و عجم ها را به مدینه آوردند، خلیفه دوم می خواست زن های آنان را بفروشد و مردان آنان را غلام اعراب نماید، یا آنها را موظف كند تا افراد علیل و ضعیف و پیر را در هنگام طواف بر دوش خود حمل نمایند؛ تا این كه امام علی(ع) فرمودند: "انّ النبی(ص) قال أكرموا كریم قوم و إن خالفوكم و هؤلاء الفرس حكماء كرماء فقد ألقوا إلینا السلام و رغبوا فی الإسلام و قد أعتقت منهم لوجه الله حقی و حق بنی هاشم…"
یعنی رسول اكرم(ص) فرمود: "احترام بگذارید به كسانی كه نزد قوم خود محترم هستند، اگر چه مخالف شما باشند؛ و آنان اهل فارس هستند و بزرگوار و بااحترام. و آنان نسبت به ما دشمنی ندارند و متمایل به اسلام هستند؛ و من برای رضای الهی آن مقدار كه حق خودم و بنی هاشم است را در راه خدا می بخشم و آنان را آزاد می كنم… .
در ذیل همین واژه "عجم" روایات زیادی از اهل بیت در مورد مقام و شأن والای عجم ها و اهل فارس كه همان ایرانی ها باشند وارد شده است؛ مانند این روایت كه از امام باقر(ع) نقل شده است كه اصحاب امام زمان(عج) سیصدوسیزده مرد هستند كه از عجم می باشند.(سفینةالبحار، ج2، ص165)
و یا این كه در روایت دیگری از رسول اكرم(ص) آمده است كه: "اگر ایمان معلق در ثریا(آسمان ها) هم باشد، مردانی از عجم به آن دست می یابند.(همان)
و روایات دیگر كه مجال ذكر آن نیست.
پس از مطالعه اگر با پرسش و یا ابهامی روبرو شدید آن را برای ما ارسال نمایید.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.