پرسش

سلام چرا ما نماز میخوانیم؟

پاسخ

از آنجا كه هر فردی وقتی خود را تحت مجموعه و یا سازمانی قرار می دهد باید دستورات و قوانین آن سازمان و آن مجموعه را رعایت نماید، كسی هم كه خود را مسلمان می داند و تحت نظام متعالی اسلام قرار گرفته و آئین جهانی اسلام را پذیرفته است، باید به مقررات و ضوابط آن پایبند باشد.
بنابر این نماز خواندن در نگاه اول به عنوان یك وظیفه دینی بر هر فرد مسلمان واجب است، چرا كه خداوند متعال این وظیفه را بعهده هر فرد مسلمان نهاده و دستور به انجام آن داده است: « ... أقیموا الصلاة ...» یعنی نماز را به پا دارید (بقره/43 و 83 و 110 – نساء/77 و 103 – یونس/87 – حج/78 – و...)
علاوه بر این، نماز خواندن در حقیقت نوعی تشكر از خداوند است، در مقابل همه نعمتهایی كه به انسان عطا كرده، و همچنین اظهار بندگی و عبودیت در مقابل آن خالق بی همتا است. و این هر دو وظائف اخلاقی هر انسانی است. فطرت هر انسانی، مستقل از شرع، او را به شكر گذاری نسبت به ولی نعمتش فرامی خواند.

آنچه در مورد نماز مهم است، زاویه ای است كه با آن به نماز می نگریم.
یك نگاه و دید آن است كه نماز را صرف یكسری افعال بدانیم. خم و راست شدن و زمزمه كردن چند كلمه، بدون اینكه برای این افعال روح و معنویتی در نظر بگیریم. با این دید اگر ارزشی برای نماز متصور باشد، ورزش كردن است و بس.
اما اگر با دید و از زاویه دیگری به نماز نگاه كنیم، می بینیم كه این افعال و اذكار روح و معنویت مؤثری دارند.
چرا به این دید به نماز نگاه نكنیم كه انسان در پیچ و خم زندگی و مواجهه با عواملی كه او را به خود می خوانند و موجب غفلت و جهالت آدمیند، نیاز دارد كه هر روز چند بار هدف و وسیله را به خود گوشزد نماید. و نماز این نیاز انسان را برآورده می كند.
با این دید جلوه ای از جلوه های معنوی نماز آشكار می شود. جلوه آگاهی بخشی و یادآوری.
چرا با چنین دیدی نگاه نكنیم كه انسان موجودی است كه ذاتا تكامل طلب و ترقی جو است. و طبیعی است كه انسان برای این كه به این ترقی خود مطمئن باشد بخواهد با قادر مطلق و پاكی مطلق ارتباط داشته باشد. نماز همین ارتباط است. راهی كه نماز به انسان نشان می دهد راه اطمینان بخشی است كه جایگزین ندارد.
نماز خواندن اظهار خضوع و خشوع در برابر پروردگار و خالق عالمیان است. نماز صحبت كردن با خالق هستی است. ركوع آن، سر تعظیم فرود آوردن در برابر خداوند، و سجود آن به خاك افتادن و شریفترین موضع بدن (پیشانی) را بر خاك سائیدن است. و بالاخره تشهد و سلام او فرود آمدنی است كه اوج این سفر معنوی است. جایی كه به سلام منتهی می گردد.
در وصف نماز به چند مطلب كه از روایات اخذ شده، توجه كنید:
1) نماز چراغ و روشنی دل مؤمن، و زینت اسلام است. (جامع الاخبار، ص 72 ـ زبده العلوم، ج 2، ص 231)
2) روح و احساس و هدف اصلی نماز، ذكر و یاد خداوند است، كه اگر انسان همیشه با آن همراه باشد از معاصی به دور و به نیكی ها روی می آورد.
3) نماز، پشتوانه ای عظیم برای حل مشكلات است. (بقره/ 153 ـ غرر الحكم، ص 99)
4) نماز، غفلت را از انسان زدوده، و باعث تقویت روح می شود. (غرر الحكم، ص764)
5) نماز، جلسه عاشق با معشوق است.(غرر الحكم، ص 404 و 15)
6) نماز، خودبینی و كبر و غرور را از بین می برد.(نهج البلاغه، كلمات قصار 252)
7) نماز وسیله شستشوی از گناه و آمرزش و مغفرت الهی است. (وسائل الشیعه، ج3، ص 7)
8) نماز، قطع نظر از محتوای خودش با توجه به شرائط صحت، دعوت به پاكسازی زندگی می كند، چرا كه توصیه به پاكی لباس نمازگزار، پاكی و طهارت مكان نمازگزار و … دارد.
9) نماز، روح انضباط را در انسان تقویت می كند، چرا كه هر روزه، و آن هم در اوقات معینی باید اقامه گردد.
كلام آخر اینكه دانشمندان و روانشناسان به این نتیجه رسیده اند كه بسیاری از امراض و بیماریهای جسمی انسانها بر اثر اضطراب روحی و نداشتن آرامش و اطمینان روحی و فكری است، و همچنین افراد متدین و با ایمان به خاطر اینكه خود را متصل به قدرتی مافوق طبیعت، و مرتبط با نیروی عظیم الهی كرده اند، نسبت به افراد دیگر عمر طولانی تری داشته و زودتر بر بیماریهای جسمی خود غلبه می كنند.
نگارنده اعتراف دارد كه توجه به فوائد مادی در بحث نماز كمی با شأن نماز مغایرت دارد، اما برای خالی نبودن عریضه كلماتی نقل شد. از این بخش از گفته هایمان عذر خواهی می كنیم.
پیروز باشید.