پرسش

با سلام
لطفا هر چه زودتر به این سوالات پاسخ دهید.
(با توجه به ایات 30-33سوره مباركه ال عمران)
1)در مورد اینكه اعمال و رفتار انسان چگونه در روز قیامت ظاهر میشود نظریات مختلفی وجود دارد در مورد انها بررسی كنید و بگویید با توجه به ایات قران و احادیث كدامیك از این نظرات صحیح است؟
2)منظور از كلمه ی "اصطفی" در ایه 33 سوره مباركه ال عمران چیست؟ بعبارتی تحقیق و بررسی نمایید این پیامبران بزرگوار از چه
"جنبه ای"واز چه "بعدی"از بین عالمیان انتخاب شده اند؟
(لطفا جواب كامل و جامع بنویسید.)
با تشكر

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
الف) بعضی از علمای بزرگوتر آیه شریفه 30 سوره آل عمران را دلیل بر تجسم اعمال در روز قیامت دانسته اند، به این بیان كه در قیامت اعمال نیكو و بد انسان، هر كدام در شكلی تجسم یافته، و خود آنها در عرصه محشر حاضر می شوند.
اما در ماهیت مجازاتهای اخروی نظرات دیگری هم وجود دارد. ما این نظرات را با توضیح اجمالی می آوریم.
1. گروهی از متكلمان قائل شده اند كه جزاء اعمال، مانند پاداش و كیفرهای این دنیا، بر اساس قرارداد تعیین می شود؛ یعنی چنانكه در این جهان برای هر كار بدی، كیفری از طرف قانون گذاران تعین می شود، خداوند بزرگ نیز برای هر عملی، كیفر و یا پاداش خاصی بر اساس حكمت خود معین نموده است. این نظریه همان نظریه اجر و مزد و كیفرهای اعتباری است.
2. دسته دیگر معتقدند كه تمام كیفرها و پاداش ها مخلوق نفس و روح انسانی است كه روح انسانی بی اختیار در آن جهان آن ها را خلق می كند؛ به این بیان كه اعمال نیك و بد در این جهان در روح انسانی ملكات خوب و یا بد ایجاد می نماید؛ این ملكات جزء ذات و خمیرمایه انسان می شوند، و هر كدام صورتی متناسب خویش، از نعمت یا عذاب ایجاد می كنند.
به عبارت دیگر، این ملكات در روز رستاخیز، سازنده و خلاق نعمت ها و عذاب های اخروی هستند؛ و آنچه درباره نعمت های بهشت و مجازات های جهنم می خوانیم همان مخلوقات و ساخته های این ملكات نفسانی است، نه چیز دیگر.
3. دسته دیگری از دانشمندان اسلامی نیز راه سومی را انتخاب نموده و شواهدی از آیات و روایات را بر آن ذكر می كنند. این نظریه به این بیان است كه هر عملی از ما، خوب یا بد، یك صورت دنیوی دارد كه ما آن را مشاهده می كنیم، و به تبع آن آثار خاص دنیوی در روح و جسم ما ایجاد می كند؛ ولی همان اعمال یك صورت اخروی هم دارند كه هم اكنون در دل آن عمل نهفته است. در روز رستاخیز، این اعمال شكل دنیوی خود را از دست می دهند، و با شكل آخرتی خود ظاهر می شوند، و موجبات آرامش و راحتی صاحب آن و یا آزار و اذیت او را فراهم می كنند.
شاید بتوان گفت: نظر سوم با ظواهر آیات قرآن سازگارتر است.
مانند همین آیه شریفه كه می فرماید: «یوم تجد كل نفس ما عملت من خیر محضرا و ما عملت من سوء...» یعنی روزی كه هر كس آنچه را از كار نیك انجام داده حاضر می بیند، و آرزو می كند میان او و آنچه از اعمال بد انجام داده فاصله زیادی باشد...(آل عمران/30). این آیه ظاهر در این است كه خود عمل ظاهر می شود، و نه اثر اعتباری یا تكوینی آن.
آیات دیگری هم هست كه می توان در تأیید تجسم و حضور اعمال در روز قیامت، از آن ها استفاده كرد؛ كه از جمله می توان به آیات: (كهف/49)، (زلزال/7و8)، (شوری/20)، (حدید/13) اشاره كرد.
روایاتی نیز بر این مطلب گواهی می دهند، كه در اینجا به یك مورد اشاره می شود:
پیامبر اكرم(ص) فرمود: «و إنّه لابد لك یا قیس! من قرین یدفن معك و هو حی...» یعنی ای قیس! ناگزیر همنشینی داری كه پس از مرگ، همراه تو دفن می شود، در حالی كه او زنده است، و با او دفن می شوی و حال آن كه تو مرده ای. اگر او نیك و گرامی باشد، تو را گرامی می دارد، و هر گاه او پست باشد تو را تسلیم حوادث می كند. سپس او با كسی جز تو محشور نمی شود و تو هم با كسی جز او به صحنه رستاخیز نمی آیی. از تو درباره غیر از آن سؤال نمی شود؛ بنابراین سعی كن آن را به صورت شایسته انجام دهی، زیرا اگر آن شایسته باشد با او انس می گیری، و گرنه از هیچ كس جز او وحشت نداری؛ و آن "عمل" تو می باشد.(بحارالانوار، ج7، ص228و229).
بنابراین بقای اعمال و ابدی بودن آنان سبب می شود كه در رستاخیز به هنگام محاسبه اعمال، هر كسی اعمال خود را ببیند و جایی برای انكار باقی نماند؛ و از طرفی در میان اعمال خود در قیامت زندگی می كند، رنج می برد و یا آرامش می یابد.
برای مطالعه بیشتر علاوه بر مراجعه به كتب تفسیری ذیل آیات ذكر شده می توانید به كتاب "تفسیر نمونه"، ج2، ص504 به بعد مراجعه نمایید.
ب) در مورد آیه 33 سوره "آل عمران" باید گفت: خداوند متعال در این آیه اشاره به پیامبران اولوالعزم داشته، و این مقدمه چینی و آغازی است برای بیان سرگذشت حضرت مریم(س) در آیات بعدی.
خداوند متعال می فرماید: «إنّ الله اصطفی آدم و نوحاً آل إبراهیم و آل عمران علی العالمین» یعنی خداوند، آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برتری داد.(آل عمران/33)
واژه "إصطفی" از ماده و ریشه "صفو"، به معنی خالص شدن چیزی است. و در اصطلاح به معنی انتخاب كردن قسمت خالص چیزی است.
این برگزیدگان الهی از نظر پاكی و تقوا و مجاهده برای راهنمایی بشر، همانند یكدیگر بودند.
در این آیه علاوه بر آدم(ع) به تمام پیامبران اولوالعزم اشاره شده است، نام نوح(ع) كه صریحا آمده، و"آل ابراهیم" هم خود ابراهیم(ع) و موسی(ع) و عیسی(ع) و پیامبر اسلام(ص) را شامل می شود، و ذكر "آل عمران" اشاره مجددی است به مریم(س) و حضرت مسیح(ع)؛ و این تكرار برای این است كه كلام مقدمه ای باشد برای شرح حال مریم و عیسی ـ علیهما السلام ـ در آیات بعدی.
برای مطالعه بیشتر علاوه بر مراجعه به كتب تفسیری به ذیل آیه ذكر شده می توانید به "تفسیرنمونه"، ج2، ص518ـ521 مراجعه نمایید.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.