پرسش

اگر از كسی خیلی غیبت كنیم بعد پشیمان شویم چه كار كنیم؟اگر تهمت بزنیم چطور؟چطور جبران كنیم؟واقعا نمی دانم چطور جلوی غیبت كردنم را بگیرم لطفا راهنماییم كنید
با تشكر

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
حكیم الهی "ملامحسن فیض كاشانی" در كتاب "اخلاق حسنه" حدیثی از حضرت صادق(ع) نقل می كند كه حضرت ده نوع غیبت را برمی شمارند كه با تأمل در آن می توان مناشئ و علل غیبت كردن را یافت.
امام(ع) می فرمایند: "غیبت ده نوع است. ارضای غریزه خشم، همراهی با جماعت، تهمت، تصدیق خبری كه حقیقت آن كشف نشده، بدگمانی، حسد، مسخره كردن، خودبینی، به ستوه آمدن و خودآرایی."(ر.ك. به اخلاق حسنه، فیض كاشانی، ترجمه محمدباقر ساعدی، ص52 ـ اصل حدیث را نیز می توانید در میزان الحكمة، ج7، ص348 بیابید)
با توجه به این كلام نورانی، مبادی غیبت كردن ما از افراد می تواند این موارد باشد: گاهی به علت خشمگین بودن از فردی شروع به غیبت از او می كنیم؛ گاهی عده ای می گویند و ما هم بدون توجه داخل بحث می شویم و همراهی می كنیم، تا در میان آنها مقبول افتیم؛ گاهی خبری كه صحّت و سقم آن روشن نیست را نقل كرده، موجب غیبت آن شخص می شویم، كه شاید به نوعی جهالت و خامی باشد؛ گاهی هم به علت امراضی چون سوءظن یا حسد و خودبینی و... غیبت می كنیم.
واضح است كه درمان نهایی آن جز به درمان این مبادی و منشأها نیست، پس باید حسد و سوءظن و خامی و خودنمایی و... در خود را از بین برد.
در حدیث دیگری "غیبت، تمام تلاش انسان عاجز" خوانده شده است. معلوم است كسی كه عیبی از شخصی ببیند، اما عجز از نهی از منكر و ارشاد داشته باشد، چه بسا پشت سر او بدگویی كند.
به عبارت دیگر، انسان وقتی جرأت و شجاعت انتقاد از كسی را در روبروی او نداشته باشد، پشت سر او به غیبت می پردازد.
هر چه قدرت و اعتماد به نفس انسان بالاتر رود، غیبت كردن او نیز كاهش می یابد.
برای رهایی از گناه غیبت در وهله اول باید استغفار كرد؛ ولی از آنجا كه غیبت و تهمت از مصادیق حق الناس است باید از فرد مذكور حلالیت طلب شود.(ر.ك. به اخلاق حسنه، ص52) البته فقها همگی قائلند كه اگر این گفتن موجب مفسده جدیدی گردد، یا برای شما مشقت داشته باشد، یا اگر آن فرد غیبت شده در دسترس نیست، برای او طلب آمرزش كنید. كار دیگری كه باید كرد آن است كه در محافلی كه در آن غیبت كرده اید، به اعاده حیثیت او بپردازید، و از او به نیكی یاد كنید. در تهمت هم همینطور عمل شود.
از پیامبراكرم(ص) در باره كفاره غیبت سؤال شد، ایشان فرمودند: "تستغفرالله لمن إغتبته كلّما ذكرته" یعنی هر وقت آن فرد به یادش آمد برای آن شخص از خداوند استغفار كند."(وسائل الشیعه، ج8، ص606)
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.